Page 44 - Văn Nghệ Yên Bái Vùng Cao
P. 44
HÌNH TƯỢNG RẮN TRONG TRUYỆN KỂ
DÂN GIAN CỦA ĐỒNG BÀO DÂN TỘC
CÁC TỈNH MIỀN NÚI PHÍA BẮC
VŨ HOÀNG NAM
ối với cư dân nông nghiệp sống ở Không riêng các dân tộc miền núi
Đvùng núi phía Bắc và Đồng bằng phía Bắc mà với rất nhiều tộc người Việt,
Sông Hồng, Rắn vừa là loài vật gần gũi tục thờ Rắn trở nên khá phổ biến. Mặc dù
với đời sống, lại có hình ảnh biểu tượng trong tực tế, Rắn không phải là loài vật
đồng nhất với nước- một trong những thân thiện, gần gũi với con người, thậm
yếu tố nằm trong hệ thống tín ngưỡng chí còn bị coi là loài vật gian xảo, độc
quan trọng nhất của con người. Từ xa ác và đáng sợ, song bởi những đặc tính
xưa, với những đặc tính của loài, Rắn đã đó, Rắn lại được con người thần thánh
đi vào đời sống tín ngưỡng, tồn tại trong hóa và thờ cúng. Trong văn hóa dân gian
thế giới văn hóa tinh thần của nhiều tộc của các tộc người ở miền núi phía Bắc,
người. Bởi vậy, hình tượng Rắn cũng Rắn xuất hiện trong thế giới tâm linh
xuất hiện khá phong phú và đa dạng với nhiều hình tượng như Trăn, Rồng,
trong những câu chuyện kể dân gian của Mãng xà, Thuồng luồng, Vua Khú…
đồng bào nơi đây. Trong truyền thuyết của người Thái,
Rắn xuất hiện trong các thể loại Rắn cùng với các biến thể như Thần
truyện dân gian như truyền thuyết, cổ Rồng, Thuồng luồng xuất hiện trong vai
tích, thần thoại và tồn tại ở rất nhiều kiểu trò là chủ một khúc sông, một con suối,
loại, mô- tuýp khác nhau, nhưng ở vùng một mường hay một vùng đất với quyền
núi phía Bắc, hình tượng Rắn thường năng và địa vị giống như các Then,
tượng trưng cho sự linh thiêng hoặc tàn Khun. Trong truyền thuyết dân tộc Tày,
ác. Sự linh thiêng hóa hình tượng Rắn Rắn xuất hiện có thể chỉ là một mình,
có ở những câu chuyện tín ngưỡng thờ cũng có thể là cặp đôi hoặc gia đình
cúng và nhiều tập tục của các tộc người. Thuồng luồng. Thần Thuồng luồng rất
Điều này biểu thị cho một niềm tin linh gần gũi với đời sống con người, thường
thiêng, mãnh liệt của đồng bào đối với giúp dẫn nước, đắp phai chắn nước hoặc
thế lực siêu nhiên, nhằm cầu được cuộc ngay khi con người kêu cầu. Chẳng hạn
sống yên bình, ấm no. như ở Thái Nguyên có truyện kể: Một
42 Văn nghệ Yên Bái vùng cao- Số 74 (12/2024)
