Page 9 - Lào Cai Cuối Tuần - Số Tết Dương Lịch

Lào Cai cuối SỐ 1019 - 4/1/2025 9
tuần

T T hổ cẩm

hổ cẩm

g mây
miền sươn
miền sương mây

Bên bếp lửa hồng
những ngày đông giá,
phụ nữ dân tộc Mông
tranh thủ thêu thổ cẩm,
làm trang phục
cho gia đình.
a TÔ DUNG

hóa, Thể thao và Du lịch ký Quyết định 3433/QĐ-
BVHTTDL về việc đưa tri thức dân gian nghệ thuật
làm trang phục của người Mông đen thị xã Sa Pa
AI ĐÃ TỪNG ĐẾN SA PA, LANG THANG KHẮP PHỐ PHƯỜNG, THÔN XÓM vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
MIỀN SƯƠNG MÂY, CHẮC HẲN SẼ VẤN VƯƠNG VỀ NHỮNG BỘ VÁY ÁO Từ đây, cộng đồng người Mông lại có thêm cơ hội
để xây dựng những giá trị văn hóa “vĩnh cửu”.
XÚNG XÍNH, NHỮNG CHIẾC KHĂN, CHIẾC MŨ ĐỘI ĐẦU… CỦA ĐỒNG BÀO Không chỉ những người con trong cộng đồng
DÂN TỘC THIỂU SỐ NƠI ĐÂY - ĐỘC ĐÁO, RỰC RỠ VÀ ĐẦY ẤN TƯỢNG. dân tộc thiểu số tại Sa Pa mà nhiều người từ
phương xa tới vì mến yêu mây trời, cảnh sắc mà
yêu luôn cả những nét văn hóa nơi đây. Nhiều
người bằng niềm đam mê đã tạo nên những kế
CẢ MỘT TRỜI SẮC HƯƠNG của cộng đồng, từng tộc người lại có cách làm hoạch, dự án để bảo tồn, phát huy các giá trị văn
CỦA NÚI RỪNG TÂY BẮC trang phục truyền thống và tạo duyên bằng thổ cẩm hóa và kể tiếp câu chuyện thổ cẩm. Nhắc đến đam
Chuyến xe bus từ thành phố Lào Cai đưa chúng khác nhau. Người Mông thì cầu kỳ từ việc trồng mê này, sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến chị
lanh, xe lanh, dệt vải, nhuộm vải bằng lá chàm để
tôi cập bến cuối tại khu vực Nhà thờ đá của thị xã mảnh vải có màu xanh đen đặc trưng đều do người Cung Thanh Mai, Giám đốc Công ty TNHH Thương
Sa Pa xinh đẹp. Mấy ngày nay, gió mùa Đông Bắc dân tự làm. Còn các dân tộc khác vải chủ yếu dùng mại tổng hợp Lan Rừng.
tăng cường nên vừa mới bước chân ra ngoài cửa vải sợi bông hoặc sợi gai mua sẵn rồi nhuộm màu lá Chị Thanh Mai vốn làm nghề may mặc từ nhiều
xe, Sa Pa đã đón chúng tôi bằng cái lạnh sắt da. cây theo phương thức bí truyền riêng. năm trước, giữa bao la sắc màu thổ cẩm, chị như
8 giờ sáng mà sân Quần vẫn như một cái bát Sau khi đã có những mảnh vải như ý, mỗi dân được tiếp thêm “đôi cánh” trong hành trình thiết kế,
lớn đựng trong đó đầy sương mây. Tôi đi bộ theo tộc lại làm thổ cẩm với những họa tiết, hoa văn có thổi hồn cho thổ cẩm, tạo nên những bộ trang phục,
phố Tây (tên gọi cũ của phố Cầu Mây) rồi cứ nhằm dáng hình khác nhau. Không có bản thảo, kẻ vẽ hay các vật dụng hằng ngày trong gia đình, khách sạn
hướng xuôi về phía xã Tả Van, đi chừng 4 km thì bất cứ sự chuẩn bị cầu kỳ gì, các đường nét cứ thể như tranh ảnh, rèm, ga, gối, túi xách… Là một trong
rẽ phải, men theo con đường mòn nhỏ được láng được thêu dệt lên. Dù là hình tròn, hình lục giác, những đơn vị tiên phong phát triển nghề dệt, thêu
thổ cẩm, đến nay, Công ty có 3 sản phẩm đạt OCOP
xi măng sạch sẽ. Đi thêm khoảng hơn 1 km nữa, hình thoi, nét ngang hay nét thẳng khác nhau, thì 4 sao cấp tỉnh, mỗi năm bán ra thị trường trên 700
qua cây cầu bắc qua suối Mường Hoa, chúng tôi đều là những biểu tượng sống động của tự nhiên. mã sản phẩm, doanh thu đạt hơn 4 tỷ đồng. Chị
đến thôn Ý Lình Hồ của người Mông với những nếp Nhìn vào mỗi bức thổ cẩm, người xem như thấy một Cung Thanh Mai chia sẻ: Tôi rất yêu thổ cẩm của
nhà gỗ, bức tường rào xếp bằng đá và cổng bằng trời sắc hương của núi rừng Tây Bắc. Đó là ruộng đồng bào các dân tộc Sa Pa. Mỗi sản phẩm thổ
gỗ. Trong không gian bàng bạc, những thanh âm xe bậc thang, cây sa mộc, núi đồi, con ốc, con hến - cẩm không chỉ là một đồ vật hiện hữu, mà còn là
lanh, dệt vải vẳng đến xa, gần. Không gian yên bình những sự vật gần gũi với đời sống người vùng cao. nét duyên của mỗi dân tộc, là sự đặc sắc riêng có.
khiến mọi giá rét tan biến, lòng ấm áp lạ thường. VIẾT TIẾP CÂU CHUYỆN THỔ CẨM Tôi luôn mong muốn được góp phần gìn giữ và phát
Trong ngôi nhà gỗ giữa thôn, các bà, các chị Đối với mỗi tộc người ở xứ sở sương mây, tri huy giá trị của các sản phẩm thổ cẩm.
đang ngồi bên bếp lửa ríu rít chuyện trò. Người nào thức dân gian làm trang phục truyền thống là của Cũng với mong muốn viết tiếp câu chuyện thổ
cũng cầm một miếng vải thổ cẩm thêu dở dang, cần quý ngàn đời. Với họ, hệ thống hoa văn, họa tiết cẩm, mới đây, Sở Du lịch phối hợp với thị xã Sa Pa
mẫn với từng đường kim, mũi chỉ. Năm nay đã hơn trang trí trên trang phục có vai trò không thể thiếu tổ chức chương trình nghệ thuật du lịch Festival Thổ
70 tuổi, đôi mắt phải đeo cặp kính lão dày khộp, trong việc tăng giá trị thẩm mỹ, không chỉ thể hiện cẩm Lào Cai - sắc màu văn hóa với chủ đề “Sa Pa
nhưng bà Lù Thị Mấy vẫn thoăn thoắt đưa kim. Bà sự đặc sắc trong trang phục các dân tộc mà còn - thổ cẩm miền sương mây”. Chương trình có nhiều
Mấy bảo: “Phụ nữ Mông biết cầm đũa ăn cơm là đã biểu hiện nếp sống tộc người, thể hiện trình độ lao hoạt động đặc sắc, mang đậm bản sắc văn hóa
biết cầm dây lanh để chuốt, lớn lên chút nữa thì học động thủ công truyền thống và quan niệm về thẩm đồng bào các dân tộc thiểu số, như tổ chức không
cách xe lanh, dệt vải và thêu thùa”. Nói rồi bà Mấy mỹ. Do đó, theo năm tháng, mỗi thế hệ hậu sinh đều gian văn hóa, thổ cẩm tỉnh Lào Cai bao gồm trình
cười hồn hậu. ý thức việc phải bảo tồn và phát huy sao cho trang diễn, giới thiệu văn hóa và thổ cẩm truyền thống các
Quả thực là như vậy, không chỉ bà Mấy có hơn phục truyền thống ngày càng đẹp càng quý, phản dân tộc Mông, Dao, Tày, Giáy, Xa Phó gắn với xúc
60 năm theo bà, theo mẹ làm thổ cẩm, mà tất cả ánh được rõ nét truyền thống văn hóa, lịch sử, tín tiến quảng bá về du lịch; tổ chức trình diễn về thổ
phụ nữ trong cộng đồng Mông ở Sa Pa đều như ngưỡng, cá tính và sự giàu có của tộc người. cẩm và giới thiệu các sản phẩm thổ cẩm...
vậy. Dù ngồi bên tảng đá ven bờ suối, bên hiên Mọi hoa văn được họa lên tấm thổ cẩm đều hết Ông Đỗ Văn Tân, Phó Chủ tịch UBND thị xã Sa
nhà hay đi lại trên nương, trên đường, miễn đôi tay sức mộc mạc, bắt nguồn từ các câu chuyện cổ, thơ Pa nhấn mạnh: Festival là sản phẩm du lịch mang
được nghỉ ngơi là những phụ nữ Mông lại cần mẫn ca về cội nguồn dân tộc, phong cảnh thiên nhiên nơi thương hiệu của tỉnh Lào Cai, gắn với bảo tồn và
xe lanh, thêu thổ cẩm. người dân sinh sống. Và mỗi người thêu may thổ phát huy giá trị văn hóa dân tộc, là một sự kiện điểm
Cũng như phụ nữ Mông, phụ nữ dân tộc thiểu số cẩm chính là viết tiếp câu chuyện về sự tự hào với nhấn cho Lễ hội mùa đông Sa Pa. Sự kiện tạo cơ
khác ở Sa Pa như Dao đỏ, Xa Phó, Tày, Giáy cũng nét đẹp văn hóa ngàn đời của dân tộc mình. Từ khi hội cho các đơn vị, địa phương, các diễn viên (nghệ
rất khéo léo trong việc làm trang phục truyền thống sinh ra, họ đã được quấn tã bằng vải lanh, vải bông, nhân), các hợp tác xã thổ cẩm, doanh nghiệp có cơ
mà điểm nhấn là trang trí các họa tiết, hoa văn tạo vải sợi; khi kết hôn, cô dâu, chú rể phải mặc trang hội giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong bảo
thành thổ cẩm rực rỡ. phục truyền thống; đến khi chết cũng bắt buộc phải tồn, khai thác, phát triển thổ cẩm dân tộc, phục vụ
Để có những trang phục thổ cẩm mang phong mặc quần áo bằng thứ vải cổ truyền - vật thiêng dẫn phát triển kinh tế - xã hội và du lịch.
cách truyền thống, mọi công đoạn đều được lối đưa người chết về với tổ tiên. Một ngày lưu lại Sa Pa, tôi nhận thấy trong bảng
người phụ nữ dân tộc thiểu số Sa Pa làm thủ Với người Mông đen Sa Pa, niềm vui được lan lảng mây núi, Sa Pa tựa như một miền cổ tích, sắc
công. Tùy theo quan niệm cũng như kinh nghiệm tỏa khi vào ngày 10/11/2023, Bộ trưởng Bộ Văn màu thổ cẩm càng trở nên rực rỡ, lung linh hơn n