Page 12 - Tạp chí Lang Bian

được mảnh vườn con. Lão bị ép địa chủ nằm chiếu tre. Tôi nghe bố
đến mức phải ăn bả chó mà chết chồng bảo là ông Bính xưa cũng
để giữ lại cho được mảnh vườn để hiền lành chứ đâu có ác như ông
thằng con lão đi làm ăn xa về còn Bá Kiến mà Nam Cao kể”. Tôi
có chốn mưu sinh. hiểu hậu nhân gia tộc mà, ai lại kể
Nghe kể lại rằng, nhà văn Nam tội tiền nhân, vậy nên không dám
Cao lúc ấy cũng sống ở Đại Hoàng. khơi chuyện với bà Hữu về Nghị
Sau khi Nhà xuất bản Đời Mới ở Hà Bính nữa…
Nội đăng “Chí Phèo” lần đầu tiên Cụ Trần Duy Ái năm nay 94
vào năm 1941 với tên khai sinh là tuổi thì lại nói khác. Ông cụ này
“Cái lò gạch cũ” lấy nguyên mẫu từng là người giã gạo thuê, bổ củi,
Nghị Bính vào nhân vật Bá Kiến, làm việc vặt kiếm cơm trong nhà
nhà văn đã phải chịu rất nhiều rắc Nghị Bính. Cụ Ái kể khá nhiều
rối. Nghị Bính đã thúc các quan câu chuyện về cha con nhà cường
làng gây sự, dọa cướp vườn ruộng, hào này mà tôi không nói hết ra
bỏ tù, gây khó dễ với người thân. đây. Chỉ có điều, khi bắt chuyện
Có người khuyên là nên chuyển tiếp: Chí Phèo và Thị Nở có thật
nhà khỏi làng nhưng Nam Cao ngoài đời không? Cả cụ Ái và cụ
không nghe. Mãi đến khi có quan Hữu đều đồng thanh quả quyết:
Tri huyện mới về nhậm chức, lý “Có chứ!... Có chứ!...” Rồi họ kể
dịch làng Đại Hoàng mang quà rành rẽ. Ngày ấy, làng Đại Hoàng
mừng tới. Quan nói: “Ta có người có ba kẻ côn đồ nát rượu là Chí
bạn học là Trần Hữu Tri, các vị về Phèo, Hương Điền và Binh Bào.
cho ta gửi lời thăm”. Lý dịch làng Họ không phải người gốc ở làng
Đại Hoàng từ đó không dám ho mà là quân trộm cướp dạt dưới
he dọa nạt gia đình nhà văn nữa. miền biển lên, sống ngoài chợ,
Cho đến ngày Nam Cao trở thành vừa bán bún thịt chó vừa đi rao
Chủ tịch Ủy ban kháng chiến xã mõ. Riêng lão Chí còn có thêm
Đại Hoàng rồi tiếp tục con đường nghề mổ lợn thuê cho ông Trương
viết văn, làm cách mạng cho đến Pháo, lúc mổ lợn Chí có tài “bắt
lúc hy sinh tại vùng địch hậu Ninh phèo” nên chết với cái tên Chí
Bình vào tháng 11-1951. Phèo. Ngoài ra hắn kiêm thêm
Thế nhưng, khi nghe tôi muốn nghề đòi nợ thuê. Nhà nào trong
tìm hiểu sâu về Nghị Bính, bà làng có việc, nếu muốn yên hàn
cháu dâu cụ Nghị cứ nói loanh thì bấm bụng mà dọn riêng một
quanh, vừa nói vừa cười: “Ờ… mâm rượu thịt đàng hoàng cho
Thì cũng địa chủ đấy, nhưng mà ba kẻ đầu gấu này, nếu không thì

12