Page 151 - Tạp chí Nha Trang
P. 151
gắn liền với một hình thức lao động khuôn thước quy định ấy.
nào đó, và tùy vào công việc lao Sau đây, xin giới thiệu với bạn
động ấy nặng hay nhẹ khác nhau đọc về những điệu hò lao động tiêu
mà hình thành nên những điệu hò. biểu của khu vực Nam - Trung bộ :
Hò lao động ở khu vực Nam - Trung Hò ba lý
bộ rất đa dạng và phong phú. Có lẽ Vế Xô: Ba lý/ tang tình/ mà nghe/
do dãi đất miền Nam - Trung bộ gắn
liền với biển, nên hầu như những Ta hò/ ba lý/ tình tang/ ba lý/ tình
điệu hò lao động đều dính dáng với tang!//
những công việc lao động ở vùng Vế Kể: Trèo lên/ trên rẫy/ (mà)
biển nhiều hơn là ở miền đồng. khoai lang,/
Nếu như ở miền đồng có các điệu Vế Xô: Ba lý/ tang tình/ mà nghe,/
hò lao động như: Hò giã gạo, Hò ba ta hò/ ba lý/ tình tang/
lý, Hò đập lúa, Hò kéo gỗ… thì ở vùng Vế Kể: Trên rẫy/ khoai lang.//
biển lại có: Hò giật chì, Hò giã vôi, Chẻ tre/ (mà) đan sịa/
Hò hụi, Hò bá trạo, Hò mái dặm, Hò Vế Xô: La hố/
kéo lưới, Hò lưới đăng, Hò đầm Nha Vế Kể: Cho nàng/ phơi khoai/
Phu, Hò hỡi lơ, Hò mái đẩy, Hò mái
ngơi… Cũng như các điệu hò nghỉ Vế Xô: khoan hố khoan/ la hố/ hò
ngơi, hò lao động cũng hình thành khoan.//
nên từ 2 vế, là vế Xô và vế Kể. Ở thể Hò giã vôi
loại hò lao động, người ta chỉ hò khi Vế Xô: Bớ hô/ bớ hụi/ (này) bớ/
đang chung tay, chung sức cùng lao hụi/
động. Vế Kể của điệu hò, thường thì Xít hụi/ hò khoan/ Hụi/ hò khoan/
chỉ một người đảm trách, nhưng ở vế Vế Kể: Lửa cháy/ núi lan/
Xô thì cả một tập thể cùng phải xô.
Xô để tạo nên sức mạnh cho một tập Vế Xô: Hụi/ hò khoan/
thể khi đang làm việc. Do lao động Vế Kể: Ngó/ lên/
tập thể nên phải có trật tự, phải đồng Vế Xô: Hụi/ hò khoan/
bộ, nhịp nhàng, thế nên tiết tấu nhịp, Vế Kể: Lửa cháy/ núi lan/
phách của các điệu hò lao động là Vế Xô: Hụi/ hò khoan/
yếu tố quyết định. Không riêng chỉ ở Vế Kể: Đôi ta/ (mà) thủng thỉnh/
vế Xô, mà cả vế Kể cũng phải tuân
thủ nghiêm túc về mặt nhịp, phách. Vế Xô: La hố/ khoan/
Đó là yếu tố cộng đồng, không ai Vế Kể: Lửa/ tàn/
tham gia vào điệu hò lao động mà Vế Xô: Hụi/ hò khoan/
tự mình lệch ra những điều đã thành Vế Kể: Lửa tàn/ sẽ vô/
150
