Page 58 - Bản tin Văn Hóa, Thể Thao và Du Lịch

VĂN HỌC - NGHỆ THUẬT

tháng Chạp, công việc đồng áng với tổ tiên công việc làm ăn cả con nem nép trong nhà nhòm ra,
vừa xong, người quê tôi mới lo một năm qua. Mấy hôm trước, không dám chí choé, ồn ào kẻo
Tết cho gia đình. Thường thì vào nhà tôi đụng với mấy nhà hàng mà ăn mắng. Sáng mai, thày sẽ
sáng hăm tám, thày u tôi ngả xóm một con lợn lửng. Mổ thịt, cầm cặp chân gà, ngắm những
nong ra gói bánh chưng. U sai làm lòng chia nhau. Bữa cơm tất ngón, những tia gân rồi luận về
em gái nhớn tôi múc nước đầy niên có đầy đủ lòng lợn, giò nạc, xu hướng làm ăn của gia đình
chậu để đãi đỗ. Sai em gái thứ giò mỡ, bánh chưng, dưa cải nén năm tới, thấp thỏm mừng xen
hai rửa lá dong. Em trai nhận lẫn hành tím. Thày nhâm nhi lẫn âu lo…
việc khuân các gộc nhãn, gộc chén rượu trắng, bảo đây là bữa Mười hai giờ đêm, khi
tre về chái nhà, chỗ sẽ bắc bếp cơm ngon nhất chứ mấy bữa tiếng chuông binh boong, binh
luộc bánh. Tôi phụ cùng thày sau thì “dửng dừng dưng như boong vọng ra từ chiếc đài phát
dọn dẹp ban thờ, trong nhà bánh chưng ngày Tết!”. Cơm thanh cổ lỗ thì ngoài trời bỗng
ngoài ngõ tinh tươm. Bánh gói nước xong rồi, thày uống chén sáng hừng lên. Đó là ánh sáng
xong lúc ngang chiều thì thày trà, thong thả sai đám con trai ít từ bao nhiêu pháo to pháo nhỏ,
nhắc tôi phụ xếp bánh vào nồi, việc lặt vặt, giục u chuẩn bị làm từ làng trên xóm dưới, trong đê
nổi lửa nấu. Thày bện nùn rơm gà, thổi xôi nấu chè cúng giao ngoài bối, xa và gần… đang đồng
làm vung nồi, trên để thau nước thừa. loạt nổ. Tiếng pháo tép xè xè
khi nóng lên thì lấy mà chế vào Thời gian trôi thật tạch tạch. Pháo trung độp độp,
nồi luộc. Đêm, cả nhà quây nhanh. Hai mâm cúng đã chuẩn tạch đùng. Pháo đại xé tai đùng
quần canh nồi bánh chưng. Củi bị xong. Trong nhà, ngoài mâm đoàng, chát chúa. Đôi lúc, một
khô nổ lách tách. Củi nhãn thật ngũ quả, trên ban thờ bày ngay tiếng “ùng” cực lớn, như tiếng
đượm. Lửa ấm áp, reo vui. Giờ ngắn hai cặp bánh chưng, một mìn âm âm. Bọn trẻ con ky cóp
đã vãn việc, u tôi ngồi nhẩm xem con gà luộc mào cờ, mỏ ngậm được đồng nào là mua pháo tép,
đứa cháu nào đã về ăn Tết, đứa bông hoa hồng đỏ. Đĩa xôi gấc. đốt đì đẹt từ giao thừa đến sáng
nào học xa không về. Nhân tiện, Năm bát chè bà cốt nấu mật mồng Một. Hớn hở, chúng nhìn
nhắc các con làm nốt các việc mía thơm mùi gừng. Đèn nến dây pháo cháy xoèn xoẹt, nghe
nay mai. Rồi Người kể chuyện sáng choang. Hương trầm ngào tiếng nổ tè tạch và tận hưởng
hai bên nội ngoại, thời mới về ngạt. Lọ hoa thược dược sặc sỡ, mùi thơm khói thuốc. Kể ra cũng
làm dâu. Bao giờ cũng bắt đầu xen những cành violét tim tím vui. Vừa thích thú vừa sợ...
bằng câu: “Ngày xưa, tao…” mơ màng. Không gian đầm ấm, Thường thì thày đã cẩn
Đã thêm nước mấy lần. trang nghiêm. Trong khói hương thận coi lịch, xem tuổi, xem
Chừng nửa đêm bánh được kia như có cả linh thiêng đang tụ hướng xuất hành xông nhà. Có
vớt. Thày đã chuẩn bị sẵn hai về dõi nhìn con cháu cùng nếp năm còn cẩn thận dặn trước
thau nước mưa to. Bánh nóng nhà thương mến. chú, bác họ nhà tôi (thày tôi là
hôi hổi, vớt ra đến đâu nhanh Thày kê bàn đặt mâm con một) đến xông nhà giúp.
tay rửa đến đó, xếp ngay ngắn cỗ cúng ở sân trước. Mâm cỗ Còn thì thày tự mình đi khỏi nhà
lên kệ. Đợi bánh nguội bớt, thầy kính cáo Trời- Đất đầy đủ hương (Người bảo là xuất hành đầu
dùng ván gỗ cùng các vật nặng đăng trà quả tửu thực, gạo muối, năm) một vòng, trước lên chùa
nén cho bánh được mịn, thêm thịt mồi. Con gà trống luộc buộc lễ Phật, sau ra đền lễ Thánh,
rền. Lòng như mở cờ, chúng chéo cánh, mỏ ngậm hoa hồng đặng bẻ một nhành cây nhỏ, có
tôi chờ thày u chia cho mấy cái đỏ xếp chĩnh chiện giữa mâm, lá già, lá tơ, búp (cành Lộc) về
bánh muội (*) không có thịt, gói cạnh đĩa xôi gấc đỏ ối, hạt gạo dâng lên ban thờ, ước vọng năm
từ chỗ gạo và ít đỗ còn dư. Ôi bóng mẩy như thoa mỡ, bên mới tài vật thật dồi dào, đủ đầy.
chao cái bánh muội chờ đợi cả những vàng tiền sặc sỡ giấu Trong hương trầm vấn vít, làn
một năm nó mới ngon làm sao! ước mơ về một năm mới sung khói pháo lan xa, thoảng vương
Chiều Ba mươi Tết, u túc, đủ đầy. Thày trải chiếu xì lên má hạt mưa rây lất phất.
nấu cỗ cúng tất niên, báo cáo xụp lễ lạy, khấn vái hồi lâu. Lũ Đó là những hạt mưa đầu năm,

Bản tin VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH HƯNG YÊN SỐ 93 QUÝ IV/2024 53