Page 131 - Tuổi Trẻ Thủ Đô - Số Tết Âm Lịch
P. 131

128  Xuân    tuoitrethudo.vn      tuoitrethudo.vn                                                             Xuân                            129





















 Mùa xuân
 Mùa xuân








 mùa l c bi c xanh
 mùa l c bi c xanh







 TŒN VĂN CµA HƯƠNG TH
         một lần chết đuối hụt khiến tôi không một lần dám
         một lần chết đuối hụt khiến tôi không một lần dám
 “Dâu bãi lưa thưa lược chải trời  gặp lại lần thứ hai bởi sau này tôi lớn thêm, về   đi đò sang sông. Có những năm nước cạn, người
         đi đò sang sông. Có những năm nước cạn, người
 Tháng Giêng sông Đáy tháng Giêng ơi  thăm quê thì chẳng nhà nào còn nuôi tằm nữa.   làng không phải đi đò nữa. Cứ dò theo các doi đất
         làng không phải đi đò nữa. Cứ dò theo các doi đất
         bồi là sang được bãi. Tôi vẫn thèm được sang bãi
 Giếng chiều gánh nước nghe ai hát  Cũng phải thôi, làng có ai ươm tơ dệt vải, quanh   bồi là sang được bãi. Tôi vẫn thèm được sang bãi
 Líu ríu mưa xuân gió rét đài”.  vùng cũng chẳng có nhà máy sợi gì thì duy trì kiểu   mà kí ức về mùa dâu tháng giêng xanh quá đỗi cứ
         mà kí ức về mùa dâu tháng giêng xanh quá đỗi cứ
 ôi nhớ mãi mà không biết những câu thơ ấy   trồng dâu nuôi tằm đó sao được.  rập rờn trong tâm tưởng, khiến tôi không muốn
         rập rờn trong tâm tưởng, khiến tôi không muốn
         giấc mơ của mình bị phá vỡ, đành ngậm ngùi đứng
 của ai. Nó cứ như những giọt mưa xuân suốt   Thế nên sau này, tôi tiếc vô cùng cái bãi dâu   giấc mơ của mình bị phá vỡ, đành ngậm ngùi đứng
 Tnhững năm thơ bé ngấm vào tôi, thấm thía,   xanh mướt làng tôi. Tôi tiếc cả những lần bà đi   bên bờ kí ức mà thôi.
 tha thiết, bồi hồi, man mát.   sang bãi về, lúc thì chìa cho tôi tổ chim với mấy   Bù lại, lúa xuân mùa nào cũng vậy, cứ xanh như
           Bù lại, lúa xuân mùa nào cũng vậy, cứ xanh như
         thể năm này qua năm khác vẫn chính là những cây
 Làng tôi ven sông Hồng. Làng chia thành ba   quả trứng nhỏ xinh. Hồi bé ngây thơ ham ăn chỉ   thể năm này qua năm khác vẫn chính là những cây
         lúa ngày nào. Thực ra, hết Tết, lúa chỉ là những
 khoảnh đất. Một là trong cánh đồng, hai là bên kia   muốn bà luộc ngay lên cho mồm có cái ăn. Hẳn bà   lúa ngày nào. Thực ra, hết Tết, lúa chỉ là những
 đê, sát với mép sông. Hai là bên kia sông, chỗ bãi   tôi cũng nghĩ thương cháu mà bắt về cho chứ nếu   cây mạ vừa ấm rễ. Nên cái màu xanh lá mạ (cũng
         cây mạ vừa ấm rễ. Nên cái màu xanh lá mạ (cũng
 cát bồi tốt bời bời. Hay nói cách khác, con sông và   là các con tôi bây giờ hẳn chúng sẽ chẳng đòi ăn   là một màu có lẽ chỉ riêng Việt Nam mới đặt như
         là một màu có lẽ chỉ riêng Việt Nam mới đặt như
         thế) ấy nó cứ biến đổi từng ngày.
 con đê chia làng tôi ra làm ba dải. Dải giữa ven bờ   mà tôi cũng không nỡ lòng nào làm vậy.  thế) ấy nó cứ biến đổi từng ngày.
 sông chỉ dành để ở. Dải cánh đồng thì vừa ở vừa   Rồi có hôm bà làm cỏ dâu, mang về cho tôi   Năm nào rét muộn, ra xuân còn tê tái cóng buốt,
           Năm nào rét muộn, ra xuân còn tê tái cóng buốt,
         có khi màu xanh lá mạ chuyển thành màu vàng
 trồng cấy. Riêng dải bãi bồi thì chỉ dành riêng cho   những cây mía bói. Mía bói nhỏ như ngón tay út,   có khi màu xanh lá mạ chuyển thành màu vàng
 dâu, ngô, khoai.   còn chẳng bằng thân lau, xanh bạc, dài nghêu và   úa. Rét quá lúa chết có khi còn phải gieo mạ lại,
         úa. Rét quá lúa chết có khi còn phải gieo mạ lại,
 Hồi tôi còn bé tí, tức là lúc còn ở quê, có bạo lắm   ngọt như mía. Cứ thế mà nhai cả cây rồi nhả bã   cấy lại. Không đúng thời vụ nên chắc chắn năm đó
         cấy lại. Không đúng thời vụ nên chắc chắn năm đó
 tôi cũng chỉ dám đứng bên này bờ sông nhìn sang   chứ dóc vỏ thì có mà hết. Thành ra ăn xong ngọt   thóc kém.
 ngút ngàn dâu vào mùa xuân. Ai ở đồng ruộng bãi   thật, đã thật nhưng rát cả lưỡi.  Năm nào xuân ấm, gió đông, mưa bụi thoắt rơi
           Năm nào xuân ấm, gió đông, mưa bụi thoắt rơi
 bồi mới biết hết cái màu xanh non của dâu mùa   Đó là mía bói mùa xuân. Còn mía bói mùa hè,   thoắt ngừng chứ không dầm dề nồm ẩm thì màu
         thoắt ngừng chứ không dầm dề nồm ẩm thì màu
         xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
 xuân. Màu chồi non lộc biếc đẹp như thế nào thì   sau những trận lũ lụt ngập bãi, mía đổ bò ra, ngập   xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
         xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
         xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
 điệp điệp trùng trùng bãi dâu còn đẹp hơn ngàn lần   trong cát, mọc khá nhiều rễ, đốt cũng ngắn nhưng   xanh già. Ấy là lúc lúa bước vào thì con gái.
         xanh già. Ấy là lúc lúa bước vào thì con gái.
         xanh già. Ấy là lúc lúa bước vào thì con gái.
 như thế.   bù lại vàng ươm, mềm và ngọt đậm. Vớ được   Đúng là các cụ quá giỏi, sao lại có thể nghĩ ra
           Đúng là các cụ quá giỏi, sao lại có thể nghĩ ra
         cách ví von tài tình đến thế. Người không sống ở
 Mưa xuân xuống, gió đông thổi, dâu vươn cành,   mớ mía bói bà đưa, thường là bà đã rửa từ khi đi   cách ví von tài tình đến thế. Người không sống ở
         nông thôn chỉ biết nói mồm thì không bao giờ cảm
         nông thôn chỉ biết nói mồm thì không bao giờ cảm
 trổ lá mới, mỡ màng như gái đẹp gặp trai tài. Hồi   đò qua sông, tôi chỉ việc cầm con dao, ù té chạy   nông thôn chỉ biết nói mồm thì không bao giờ cảm
 đó tôi quá bé để tìm hiểu xem làng mình trồng   ra sân, nhót lên tường rào ngồi vắt vẻo thả chân   nhận hết được cái đẹp của lúa lúc ra xuân. Cứ xanh
         nhận hết được cái đẹp của lúa lúc ra xuân. Cứ xanh
 dâu bán hay để tự nuôi tằm. Nhưng tôi nghiêng về   xuống dưới, tay gọt rễ mía như vót đũa đến đâu thì   mơn mởn, xanh hồn nhiên, xanh bật lên như sức
         mơn mởn, xanh hồn nhiên, xanh bật lên như sức
         sống thanh xuân của các cô gái lúc dậy thì. Cái đẹp
 khả năng các thuyền buôn đến lấy dâu chuyển đi   ăn đến đấy.  sống thanh xuân của các cô gái lúc dậy thì. Cái đẹp
 trên sông hoặc là làng hái về bán cho các nơi khác   Bọn chuột đu cành dâu cũng nhiều. Chuột mùa   rờ rỡ đấy mà trong trẻo quá đỗi, không mảy may
         rờ rỡ đấy mà trong trẻo quá đỗi, không mảy may
 nhiều hơn. Bởi tôi có thấy người làng nuôi tằm   xuân không béo như mùa hè, khi ngô khoai lớn   gợn chút gì trần tục.
 nhưng rất ít, hầu như chỉ vài nhà chứ không phải   chật bãi, chúng tha hồ ăn. Chuột bãi vắng người   Ngày nào cũng vài ba bận tôi chạy từ nhà ra
           Ngày nào cũng vài ba bận tôi chạy từ nhà ra
         đồng, từ đồng về nhà. Có khi dang hai cánh như
 cả làng để tiêu thụ hết bãi dâu bạt ngàn ấy.  nên dạn người, bắt rất dễ. Chuột ăn toàn nông sản   đồng, từ đồng về nhà. Có khi dang hai cánh như
 Điều ấy cũng là bởi làng tôi chỉ thuần nghề lao   nên sạch, mà có sạch hay không cũng chẳng biết,   chim, có khi chỉ là băng băng đi để cho gió lùa
         chim, có khi chỉ là băng băng đi để cho gió lùa
         ngược tóc mình, cảm nhận tóc bay theo sóng gợn
 động, không giỏi buôn bán, lại càng chẳng khéo   cứ bắt được là kho tương ráo.   ngược tóc mình, cảm nhận tóc bay theo sóng gợn
         lăn tăn trên mặt lúa trải khắp cánh đồng. Tôi thuộc
 tay. Đến như bà nội tôi, đan lát giỏi thì cùng lắm   Thực ra thì làng không trồng dâu cũng chuyển   lăn tăn trên mặt lúa trải khắp cánh đồng. Tôi thuộc
 cũng chỉ bện được những chiếc chổi, làm thành   sang trồng thứ khác. Vẫn có mía bói, có trứng   cả ruộng lúa nhà mình, nhớ cả cái Mương Mới
         cả ruộng lúa nhà mình, nhớ cả cái Mương Mới
         gần đó rất to cung cấp nước cho khoảng ruộng lớn
 những chiếc thúng, mủng, dần sàng để dùng trong   chim và nhiều vô kể chuột bởi đây là thế giới riêng   gần đó rất to cung cấp nước cho khoảng ruộng lớn
 nhà, thi thoảng lắm mới mang bán ra chợ. Cả làng   của chúng. Túp lều của bác bảo nông như một   xung quanh nó.
 tự cung tự cấp, tự sản tự tiêu là chính.  chấm đen giữa bãi, bác đi tuần một vòng cũng hết   Lúa vừa lớn lên từ mạ, chưa có cái mùi thơm
           Lúa vừa lớn lên từ mạ, chưa có cái mùi thơm
 Người ta cứ bảo rào rào như tằm ăn rỗi nhưng   cả ngày.   thơm của đòng, chỉ có mùi tanh tao của bùn, mùi
         thơm của đòng, chỉ có mùi tanh tao của bùn, mùi
 trong kí ức của tôi thì không còn lại những âm   Làng tôi vẫn thế, chỉ biết chăm chỉ làm, làm ra   của đất, của nước đổ ấm chân ruộng. Lúc này
         của đất, của nước đổ ấm chân ruộng. Lúc này
 thanh ấy. Chỉ là hình ảnh những con tằm bé tí,   rất nhiều những thứ không ngon nhưng số lượng bù   những con chim cũng chưa có sâu để mà đến đậu
         những con chim cũng chưa có sâu để mà đến đậu
         bắt ngó nghiêng. Lúc này bà tôi cũng chưa phải
 nhoắng cái nắm lá dâu bỏ vào đã trơ gân. Rồi   chất lượng. Khoai vừa hà vừa sượng, không ngọt   bắt ngó nghiêng. Lúc này bà tôi cũng chưa phải
 những chiếc kén vàng ươm hay trắng tinh, tôi thích   cũng chẳng bở, chỉ ăn sống hoặc phơi khô làm bánh   làm cỏ hay tát nước nhiều. Có khi chỉ mình tôi
         làm cỏ hay tát nước nhiều. Có khi chỉ mình tôi
 thú sờ vào nhấc lên định chơi thì bị nhắc nhở phải   là ngon chứ luộc thì chỉ để cho gà, cho lợn. Ngô thì   giữa bao la cánh đồng lúa ấy. Thế mà tôi cũng
         giữa bao la cánh đồng lúa ấy. Thế mà tôi cũng
 bỏ ngay xuống.  không ngọt cũng chẳng dẻo, chỉ để già làm thức ăn   chẳng sợ. Bởi có màu xanh kia gợi nên biết bao
         chẳng sợ. Bởi có màu xanh kia gợi nên biết bao
 Hồi đó hình như tôi được giải thích là không   chăn nuôi hoặc rang ăn vặt cho đỡ buồn.  yên bình.
 được có hơi người, nếu không tằm sẽ chết sớm,   Đứng ở bờ bên này nhìn sang, sông Hồng vẫn   Mùa Xuân 2025
                                        Mùa Xuân 2025
 nhộng già sớm không “được kén” gì đó. Tôi không   cuộn trào sóng đỏ, những xoáy nước hun hút và cả
   126   127   128   129   130   131   132   133   134   135   136