Page 130 - Tuổi Trẻ Thủ Đô - Số Tết Âm Lịch
P. 130

128   Xuân                                                                                                             tuoitrethudo.vn                     tuoitrethudo.vn                                                                                     Xuân                           129





















                        Mùa xuân
                        Mùa xuân








                                       mùa l c bi c xanh
                                       mùa l c bi c xanh







                                                                         TŒN VĂN CµA HƯƠNG TH
                                                                                                                                                                            một lần chết đuối hụt khiến tôi không một lần dám
                                                                                                                                                                            một lần chết đuối hụt khiến tôi không một lần dám
                                               “Dâu bãi lưa thưa lược chải trời        gặp lại lần thứ hai bởi sau này tôi lớn thêm, về                                     đi đò sang sông. Có những năm nước cạn, người
                                                                                                                                                                            đi đò sang sông. Có những năm nước cạn, người
                                               Tháng Giêng sông Đáy tháng Giêng ơi     thăm quê thì chẳng nhà nào còn nuôi tằm nữa.                                         làng không phải đi đò nữa. Cứ dò theo các doi đất
                                                                                                                                                                            làng không phải đi đò nữa. Cứ dò theo các doi đất
                                                                                                                                                                            bồi là sang được bãi. Tôi vẫn thèm được sang bãi
                                               Giếng chiều gánh nước nghe ai hát       Cũng phải thôi, làng có ai ươm tơ dệt vải, quanh                                     bồi là sang được bãi. Tôi vẫn thèm được sang bãi
                                               Líu ríu mưa xuân gió rét đài”.          vùng cũng chẳng có nhà máy sợi gì thì duy trì kiểu                                   mà kí ức về mùa dâu tháng giêng xanh quá đỗi cứ
                                                                                                                                                                            mà kí ức về mùa dâu tháng giêng xanh quá đỗi cứ
                                              ôi nhớ mãi mà không biết những câu thơ ấy   trồng dâu nuôi tằm đó sao được.                                                   rập rờn trong tâm tưởng, khiến tôi không muốn
                                                                                                                                                                            rập rờn trong tâm tưởng, khiến tôi không muốn
                                                                                                                                                                            giấc mơ của mình bị phá vỡ, đành ngậm ngùi đứng
                                              của ai. Nó cứ như những giọt mưa xuân suốt   Thế nên sau này, tôi tiếc vô cùng cái bãi dâu                                    giấc mơ của mình bị phá vỡ, đành ngậm ngùi đứng
                                        Tnhững năm thơ bé ngấm vào tôi, thấm thía,     xanh mướt làng tôi. Tôi tiếc cả những lần bà đi                                      bên bờ kí ức mà thôi.
                                        tha thiết, bồi hồi, man mát.                   sang bãi về, lúc thì chìa cho tôi tổ chim với mấy                                      Bù lại, lúa xuân mùa nào cũng vậy, cứ xanh như
                                                                                                                                                                              Bù lại, lúa xuân mùa nào cũng vậy, cứ xanh như
                                                                                                                                                                            thể năm này qua năm khác vẫn chính là những cây
                                          Làng tôi ven sông Hồng. Làng chia thành ba   quả trứng nhỏ xinh. Hồi bé ngây thơ ham ăn chỉ                                       thể năm này qua năm khác vẫn chính là những cây
                                                                                                                                                                            lúa ngày nào. Thực ra, hết Tết, lúa chỉ là những
                                        khoảnh đất. Một là trong cánh đồng, hai là bên kia   muốn bà luộc ngay lên cho mồm có cái ăn. Hẳn bà                                lúa ngày nào. Thực ra, hết Tết, lúa chỉ là những
                                        đê, sát với mép sông. Hai là bên kia sông, chỗ bãi   tôi cũng nghĩ thương cháu mà bắt về cho chứ nếu                                cây mạ vừa ấm rễ. Nên cái màu xanh lá mạ (cũng
                                                                                                                                                                            cây mạ vừa ấm rễ. Nên cái màu xanh lá mạ (cũng
                                        cát bồi tốt bời bời. Hay nói cách khác, con sông và   là các con tôi bây giờ hẳn chúng sẽ chẳng đòi ăn                              là một màu có lẽ chỉ riêng Việt Nam mới đặt như
                                                                                                                                                                            là một màu có lẽ chỉ riêng Việt Nam mới đặt như
                                                                                                                                                                            thế) ấy nó cứ biến đổi từng ngày.
                                        con đê chia làng tôi ra làm ba dải. Dải giữa ven bờ   mà tôi cũng không nỡ lòng nào làm vậy.                                        thế) ấy nó cứ biến đổi từng ngày.
                                        sông chỉ dành để ở. Dải cánh đồng thì vừa ở vừa   Rồi có hôm bà làm cỏ dâu, mang về cho tôi                                           Năm nào rét muộn, ra xuân còn tê tái cóng buốt,
                                                                                                                                                                              Năm nào rét muộn, ra xuân còn tê tái cóng buốt,
                                                                                                                                                                            có khi màu xanh lá mạ chuyển thành màu vàng
                                        trồng cấy. Riêng dải bãi bồi thì chỉ dành riêng cho   những cây mía bói. Mía bói nhỏ như ngón tay út,                               có khi màu xanh lá mạ chuyển thành màu vàng
                                        dâu, ngô, khoai.                               còn chẳng bằng thân lau, xanh bạc, dài nghêu và                                      úa. Rét quá lúa chết có khi còn phải gieo mạ lại,
                                                                                                                                                                            úa. Rét quá lúa chết có khi còn phải gieo mạ lại,
                                          Hồi tôi còn bé tí, tức là lúc còn ở quê, có bạo lắm   ngọt như mía. Cứ thế mà nhai cả cây rồi nhả bã                              cấy lại. Không đúng thời vụ nên chắc chắn năm đó
                                                                                                                                                                            cấy lại. Không đúng thời vụ nên chắc chắn năm đó
                                        tôi cũng chỉ dám đứng bên này bờ sông nhìn sang   chứ dóc vỏ thì có mà hết. Thành ra ăn xong ngọt                                   thóc kém.
                                        ngút ngàn dâu vào mùa xuân. Ai ở đồng ruộng bãi   thật, đã thật nhưng rát cả lưỡi.                                                    Năm nào xuân ấm, gió đông, mưa bụi thoắt rơi
                                                                                                                                                                              Năm nào xuân ấm, gió đông, mưa bụi thoắt rơi
                                        bồi mới biết hết cái màu xanh non của dâu mùa    Đó là mía bói mùa xuân. Còn mía bói mùa hè,                                        thoắt ngừng chứ không dầm dề nồm ẩm thì màu
                                                                                                                                                                            thoắt ngừng chứ không dầm dề nồm ẩm thì màu
                                                                                                                                                                            xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
                                        xuân. Màu chồi non lộc biếc đẹp như thế nào thì   sau những trận lũ lụt ngập bãi, mía đổ bò ra, ngập                                xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
                                                                                                                                                                            xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
                                                                                                                                                                            xanh lá mạ cứ đậm dần, đậm dần rồi chuyển thành
                                        điệp điệp trùng trùng bãi dâu còn đẹp hơn ngàn lần   trong cát, mọc khá nhiều rễ, đốt cũng ngắn nhưng                               xanh già. Ấy là lúc lúa bước vào thì con gái.
                                                                                                                                                                            xanh già. Ấy là lúc lúa bước vào thì con gái.
                                                                                                                                                                            xanh già. Ấy là lúc lúa bước vào thì con gái.
                                        như thế.                                       bù lại vàng ươm, mềm và ngọt đậm. Vớ được                                              Đúng là các cụ quá giỏi, sao lại có thể nghĩ ra
                                                                                                                                                                              Đúng là các cụ quá giỏi, sao lại có thể nghĩ ra
                                                                                                                                                                            cách ví von tài tình đến thế. Người không sống ở
                                          Mưa xuân xuống, gió đông thổi, dâu vươn cành,   mớ mía bói bà đưa, thường là bà đã rửa từ khi đi                                  cách ví von tài tình đến thế. Người không sống ở
                                                                                                                                                                            nông thôn chỉ biết nói mồm thì không bao giờ cảm
                                                                                                                                                                            nông thôn chỉ biết nói mồm thì không bao giờ cảm
                                        trổ lá mới, mỡ màng như gái đẹp gặp trai tài. Hồi   đò qua sông, tôi chỉ việc cầm con dao, ù té chạy                                nông thôn chỉ biết nói mồm thì không bao giờ cảm
                                        đó tôi quá bé để tìm hiểu xem làng mình trồng   ra sân, nhót lên tường rào ngồi vắt vẻo thả chân                                    nhận hết được cái đẹp của lúa lúc ra xuân. Cứ xanh
                                                                                                                                                                            nhận hết được cái đẹp của lúa lúc ra xuân. Cứ xanh
                                        dâu bán hay để tự nuôi tằm. Nhưng tôi nghiêng về   xuống dưới, tay gọt rễ mía như vót đũa đến đâu thì                               mơn mởn, xanh hồn nhiên, xanh bật lên như sức
                                                                                                                                                                            mơn mởn, xanh hồn nhiên, xanh bật lên như sức
                                                                                                                                                                            sống thanh xuân của các cô gái lúc dậy thì. Cái đẹp
                                        khả năng các thuyền buôn đến lấy dâu chuyển đi   ăn đến đấy.                                                                        sống thanh xuân của các cô gái lúc dậy thì. Cái đẹp
                                        trên sông hoặc là làng hái về bán cho các nơi khác   Bọn chuột đu cành dâu cũng nhiều. Chuột mùa                                    rờ rỡ đấy mà trong trẻo quá đỗi, không mảy may
                                                                                                                                                                            rờ rỡ đấy mà trong trẻo quá đỗi, không mảy may
                                        nhiều hơn. Bởi tôi có thấy người làng nuôi tằm   xuân không béo như mùa hè, khi ngô khoai lớn                                       gợn chút gì trần tục.
                                        nhưng rất ít, hầu như chỉ vài nhà chứ không phải   chật bãi, chúng tha hồ ăn. Chuột bãi vắng người                                    Ngày nào cũng vài ba bận tôi chạy từ nhà ra
                                                                                                                                                                              Ngày nào cũng vài ba bận tôi chạy từ nhà ra
                                                                                                                                                                            đồng, từ đồng về nhà. Có khi dang hai cánh như
                                        cả làng để tiêu thụ hết bãi dâu bạt ngàn ấy.   nên dạn người, bắt rất dễ. Chuột ăn toàn nông sản                                    đồng, từ đồng về nhà. Có khi dang hai cánh như
                                          Điều ấy cũng là bởi làng tôi chỉ thuần nghề lao   nên sạch, mà có sạch hay không cũng chẳng biết,                                 chim, có khi chỉ là băng băng đi để cho gió lùa
                                                                                                                                                                            chim, có khi chỉ là băng băng đi để cho gió lùa
                                                                                                                                                                            ngược tóc mình, cảm nhận tóc bay theo sóng gợn
                                        động, không giỏi buôn bán, lại càng chẳng khéo   cứ bắt được là kho tương ráo.                                                      ngược tóc mình, cảm nhận tóc bay theo sóng gợn
                                                                                                                                                                            lăn tăn trên mặt lúa trải khắp cánh đồng. Tôi thuộc
                                        tay. Đến như bà nội tôi, đan lát giỏi thì cùng lắm   Thực ra thì làng không trồng dâu cũng chuyển                                   lăn tăn trên mặt lúa trải khắp cánh đồng. Tôi thuộc
                                        cũng chỉ bện được những chiếc chổi, làm thành   sang trồng thứ khác. Vẫn có mía bói, có trứng                                       cả ruộng lúa nhà mình, nhớ cả cái Mương Mới
                                                                                                                                                                            cả ruộng lúa nhà mình, nhớ cả cái Mương Mới
                                                                                                                                                                            gần đó rất to cung cấp nước cho khoảng ruộng lớn
                                        những chiếc thúng, mủng, dần sàng để dùng trong   chim và nhiều vô kể chuột bởi đây là thế giới riêng                               gần đó rất to cung cấp nước cho khoảng ruộng lớn
                                        nhà, thi thoảng lắm mới mang bán ra chợ. Cả làng   của chúng. Túp lều của bác bảo nông như một                                      xung quanh nó.
                                        tự cung tự cấp, tự sản tự tiêu là chính.       chấm đen giữa bãi, bác đi tuần một vòng cũng hết                                       Lúa vừa lớn lên từ mạ, chưa có cái mùi thơm
                                                                                                                                                                              Lúa vừa lớn lên từ mạ, chưa có cái mùi thơm
                                          Người ta cứ bảo rào rào như tằm ăn rỗi nhưng   cả ngày.                                                                           thơm của đòng, chỉ có mùi tanh tao của bùn, mùi
                                                                                                                                                                            thơm của đòng, chỉ có mùi tanh tao của bùn, mùi
                                        trong kí ức của tôi thì không còn lại những âm   Làng tôi vẫn thế, chỉ biết chăm chỉ làm, làm ra                                    của đất, của nước đổ ấm chân ruộng. Lúc này
                                                                                                                                                                            của đất, của nước đổ ấm chân ruộng. Lúc này
                                        thanh ấy. Chỉ là hình ảnh những con tằm bé tí,   rất nhiều những thứ không ngon nhưng số lượng bù                                   những con chim cũng chưa có sâu để mà đến đậu
                                                                                                                                                                            những con chim cũng chưa có sâu để mà đến đậu
                                                                                                                                                                            bắt ngó nghiêng. Lúc này bà tôi cũng chưa phải
                                        nhoắng cái nắm lá dâu bỏ vào đã trơ gân. Rồi   chất lượng. Khoai vừa hà vừa sượng, không ngọt                                       bắt ngó nghiêng. Lúc này bà tôi cũng chưa phải
                                        những chiếc kén vàng ươm hay trắng tinh, tôi thích   cũng chẳng bở, chỉ ăn sống hoặc phơi khô làm bánh                              làm cỏ hay tát nước nhiều. Có khi chỉ mình tôi
                                                                                                                                                                            làm cỏ hay tát nước nhiều. Có khi chỉ mình tôi
                                        thú sờ vào nhấc lên định chơi thì bị nhắc nhở phải   là ngon chứ luộc thì chỉ để cho gà, cho lợn. Ngô thì                           giữa bao la cánh đồng lúa ấy. Thế mà tôi cũng
                                                                                                                                                                            giữa bao la cánh đồng lúa ấy. Thế mà tôi cũng
                                        bỏ ngay xuống.                                 không ngọt cũng chẳng dẻo, chỉ để già làm thức ăn                                    chẳng sợ. Bởi có màu xanh kia gợi nên biết bao
                                                                                                                                                                            chẳng sợ. Bởi có màu xanh kia gợi nên biết bao
                                          Hồi đó hình như tôi được giải thích là không   chăn nuôi hoặc rang ăn vặt cho đỡ buồn.                                            yên bình.
                                        được có hơi người, nếu không tằm sẽ chết sớm,    Đứng ở bờ bên này nhìn sang, sông Hồng vẫn                                                                        Mùa Xuân 2025
                                                                                                                                                                                                           Mùa Xuân 2025
                                        nhộng già sớm không “được kén” gì đó. Tôi không   cuộn trào sóng đỏ, những xoáy nước hun hút và cả
   125   126   127   128   129   130   131   132   133   134   135