Page 59 - Nhà Báo & Cuộc Sống Đắk Lắk

Bác I lò căn dận:

Muốn tuyên truyền tõt, viết, núi phủi ngắn,

gọn, dễ hiếu, phù hụp vdi ữói htọng

♦ QUỐC AN Bác nói: Theo tôi bài thơ hay, nhưng có nhiều
từ thừa, có thể bỏ bớt, ý thơ vẫn rõ. Câu đầu nên
heo hồi ký của đại tá Dương Đại Lâm - người bỏ hai chữ “thanh minh”, chỉ để “thời tiết vũ phồn
T dân tộc Tày, một cán bộ bảo vệ Bác: Thời đường trơn, không chỉ bó hẹp trong tiết thanh
phồn”, cũng nói được cảnh trời mưa lất phất,
kỳ ở Pác Bó (1941) cũng như sau này ở Việt
minh. Câu hai chỉ để “hành nhân dục đoạn hồn”,
Bắc, Bác luôn luôn căn dặn cán bộ làm công
vì “hành nhân” là người đi đường rồi, cần gì phải
tác tuyên truyền, dân vận là: Muốn tuyên truyền
tốt, viết, nói phải ngắn, gọn, dễ hiểu, phù hợp với “lộ thượng” nữa. Câu ba chỉ cán” tửu gia hà xứ
đối tượng. hữu?” thì người ta cũng biết “hành nhân” hỏi, việc
Đại tá Lâm kể: Lúc còn ở Pác Bó, một lần Bác gì còn phải thêm “tá vấn” (xin hỏi) nữa. Tiếp theo
Hồ gặp cụ thân sinh của đại tá Lâm (tên là Dương “giao chỉ Hạnh hoa thôn” là đủ biết có người trả
Văn Đình) và nói chuyện với cụ. Do cụ không biết lời, cứ gì phải “mục đồng”. Nếu bớt được những
tiếng Kinh nên đại tá Lâm phải dịch lại. Nhưng từ không cần thiết ấy thì ý thơ còn rộng hơn, bao
bấy giờ đại tá Lâm cũng chưa sõi tiếng Kinh, nên quát hơn. Làm thơ phải biết kiệm lời, dừng dùng
dịch không hết ý của Bác. Thấy vậy, Bác chuyển thừa chữ, nhưng cũng đừng quá “bủn xỉn”, khiến
sang nói tiếng phổ thông Trung Quốc; vì Bác thấy bài thơ đọc lên, người nghe không hiểu gì.
một số dân tộc gần biên giới Trung Quốc biết nói Là người có trình độ cao, hiểu biết sâu, rộng,
tiếng Trung Quốc. Nhưng cụ Dương Văn Đình nhưng khi viết, nói để tuyên truyền đồng bào, Bác
cũng lắc đầu không hiểu. Mọi người xung quanh thường dùng từ phổ thông nhất, dễ hiểu nhất. Một
thấy vậy thì cười. Bác liền rút trong túi ra một cái số cán bộ từng làm việc với Bác ở báo “Việt Nam
bút và tờ giấy rồi viết mấy chữ nho. ông cụ liền Độc Lập” kể: mỗi lần viết một bài báo xong, Bác
gật gật đầu chỉ vào chữ, nét mặt vui hẳn lên rồi thường đọc cho một số cán bộ, nhân viên có trình
nói bằng tiếng Tày: Thế này thì ta nói chuyện với độ văn hóa thấp nghe trước và hỏi: Cô/chú nghe
nhau được rồi. Từ đó hễ gặp nhau, Bác và cụ có hiểu gì không? Nếu chỗ nào chưa hiểu thì Bác
Đình lại dùng “bút đàm”, có khi tới tận khuya. Sau sửa lại, cho đến khi đọc lên mọi người đểu hiểu,
đó cụ Đình về thuật lại cho con cháu nghe. Cụ tỏ như thế Bác mới cho là được.
ra rất khâm phục Bác; và từ đó giác ngộ theo cách Giới thiệu về chương trình hoạt động của Việt
mạng, làm Tổ tưởng Phụ lão cứu quốc và rất tích Minh, Bác viết thành thơ lục bát là thể thơ truyền
cực tuyên truyền giác ngộ tinh thần cách mạng bà thống của dân tộc dễ hiểu, dễ thuộc nhất:
con trong vùng... “Việt Nam độc lập đồng minh
Có một lần đi công tác, gặp ông Hoàng Đức Có bản chương trình đánh Nhật, đánh Tây
Triều ở xã Lam Sơn, Cao Bằng, Bác đã cùng ông Quyết làm cho nước non này
Triều đàm đạo thơ. Bình luận về bài thơ của Đỗ Cờ treo độc lập, nền xây bình quyền
Mục (thời nhà Đường) in trong tập “Thiên gia thi”: Làm cho con cháu Rồng Tiên
“Thanh minh thời tiết vũ phồn phồn Dân ta giữ lấy lợi quyền của ta
Lộ thượng hành nhân dục đoạn hồn Có mười chính sách bày ra
Tá vấn, tửu gia hà xứ hữu? Một là ích nước, hai là lợi dân...”
Mục đồng giao chỉ: Hạnh hoa thôn” (Xem tiếp trang 61)

oXuânắẾGirịj 2^)25 ®