Page 55 - Người Kinh Bắc

VĂN HIẾN BẮC NINH - KINH BẮC

Hữu Thị lang và Hành Bộ Hữu Thị lang chương nổi tiếng như cụ Kép Trại, cụ Mền
sau thăng Tham Tri chính sự tĩnh nạn công Vỹ, cụ Đồ Giáp...
thần, tước Lai Sơn Hầu. Vũ Trinh hai lần Mặc dù thời gian, chiến tranh tàn
được cử đi sứ nhà Thanh. Và cả hai lần ông phá, đó đây nhiều di tích bị hủy hoại hay bị
đều được đánh giá là một nhà ngoại giao lãng quên, song thôn Ngọc Quan vẫn bảo
có tài. Nhờ vốn học thuật uyên bác và tài tồn khá nguyên vẹn nhiều công trình văn
ứng đối nên Vũ Trinh đã có công lớn trong hóa vật thể và phi vật thể. Chẳng những
việc giữ gìn mối bang giao hữu hảo giữa được bảo tồn mà người dân Ngọc Quan
Đại Việt với Trung Hoa và góp phần làm luôn chăm sóc tu bổ và phát huy những giá

cho nhà Thanh vĩnh viễn từ bỏ ý đồ xâm trị của các công trình văn hóa tín ngưỡng.
lược nước ta. Một trong các công trình văn hóa luôn
Tác phẩm Vũ Trinh để lại cho đời được người dân Ngọc Quan tự hào là biểu
ngoài Bộ Hoàng Triều Luật Lệ (Soạn tượng của một làng khoa bảng, làng văn
chung) còn phải nói đến Cung oán Thi, Sử học, đó là Văn chỉ.
Yên thi tập và đặc biệt là Lan Trì Kiến Văn Trong hệ thống bia đá hiện còn dựng

Lục. Đánh giá về Lan Trì Kiến Văn Lục tại Văn chỉ Ngọc Quan duy nhất có tấm bia
nhà nghiên cứu Tiến sỹ Nguyễn Huệ Chi Tiến sỹ Vũ Miên không bị xây bịt kín hết
viết: “Có thể nói trong chính trị Vũ Trinh mặt sau, nên còn đọc được dòng chữ Hán ở
là người nặng nề bảo thủ thì trong sáng tác phía sau tấm bia đó. Dòng chữ Hán dịch ra
ông lại là một cây bút hết sức nhạy bén với là “Thiệu Trị tứ niên, ngũ nguyệt, nhị thập
cái mới, những tư tưởng tình cảm có phần ngũ nhật …” và một chữ cuối đã bị mờ.
táo bạo (...) Truyện ông viết thường vắn tắt Căn cứ vào dòng chữ này, chúng tôi xác
mà truyện nào cũng là một câu chuyện kỳ định khu Văn chỉ này có lẽ được xây dựng
thú có sức gợi cảm mạnh. Đó chính là một vào năm Thiệu Trị thứ tư (1844).

cây bút có tài”. Ngay phía Đông cửa Đình, nhìn
Vũ Quyền là cháu nội của Tiến sỹ xuống lớp ao hồ trùng thủy là Văn chỉ của
Vũ Miên, đỗ Hương Cống khoa Kỷ Mão làng. Văn chỉ được xây dựng trên một khu
(1819) làm Đốc học Hải Dương rồi Thị đất cao và bằng phẳng có diện tích vài
giảng học sĩ, sau lấy cớ mẹ già xin về phụng ngàn mét vuông. Khu trung tâm có bệ thờ
dưỡng và mở trường dạy học. Học trò của Khổng Tử. Bên cạnh là hệ thống bia đá
Vũ Quyền có nhiều người thành đạt nổi khắc tên các vị hương hiền khoa bảng của

tiếng như ông Nghè Thượng Cốc Nguyễn làng. Giữa có hương án. Toàn bộ hệ thống
Quý Tân hiệu là Văn Minh điện đại học bia đá đều được đặt trên bệ cao có mái
sĩ, Nguyễn Tướng Công ở Kim Lũ, Tổng che và tay ngai trang trọng. Trước cổng
đốc Bắc Ninh Nguyễn Trọng Hợp v.v ... vào là một tấm bình phong giả đá với ba
Ngoài ra, Ngọc Quan còn nhiều người văn chữ Danh thanh dương bằng chữ Hán như

NGƯỜI KINH BẮC SỐ 01/2025 53