Page 94 - Sức khỏe & Môi trường

MÙA “ĂN NĂM UỐNG THÁNG, MÙA
NGHỈ NGƠI”, MÙA CÁC LỄ, HỘI DÀY ĐẶC
ĐƯỢC COI NHƯ LÀ MÙA TẾT CỦA NGƯỜI
TÂY NGUYÊN KÉO DÀI TỪ THÁNG 11 CHO
ĐẾN HẾT THÁNG 3 CỦA NĂM SAU.

Sắm sửa Tết.

kéo nhau về bên các nhà mồ, trên tay cầm đuốc
cháy rực. Trước nhà mồ, người ta cắm một cây
nêu treo bằng những lá bùa xanh đỏ, ông thầy
cúng hoặc gia chủ lầm rầm khấn vái Giàng,
mong linh hồn người chết về chung vui cùng
người thân. Ở khu nhà mồ, người ta tổ chức rượu
cần, thịt, đốt lửa ăn uống, cồng chiêng, nhảy
múa, vui chơi ca hát thâu đêm suốt sáng.

Dân tộc Stiêng có Tết mừng lúa mới. Ngày Tết Mừng
lúa mới, nhà nào cũng sắm váy mới, áo mới cho
thanh niên.Phụ nữ ai cũng đeo hết các trang sức mà
Lễ cúng thần đất mình có để khoe với mọi người trong buôn. Các gia
dịp năm mới của
người Ê Đê. đình đều có hàng chục ché rượu cần và cũng mổ
trâu, bò, heo để thiết đãi bà con buôn làng.

Trong Tết mừng lúa mới, buôn làng tổ chức lễ đâm
tập quán thăm hỏi bà con dân tộc các ngày Tết, tạo trâu, cồng chiêng hò reo sôi động. Người Stiêng có
một không khí đầm ấm, thân thiện. Mấy năm gần tục lệ ngày Tết mừng lúa mới là lấy dây mây song
đây, đời sống kinh tế khá hơn, nhiều gia đình, dòng đập nát trộn với đất, rồi đắp lên cơ thể mỗi người để
họ thuê xe, tổ chức những chuyến du lịch thăm thú nhắc nhở con cháu rằng thời tiền sử loài người sinh
các miền vài ba ngày. Đó là những nét mới trong Tết ra chỉ có thịt mà không có xương. Tết mừng lúa mới
ở cao nguyên. của người Stiêng kéo dài hai ba ngày.

Ở Tây Nguyên, Tết mỗi dân tộc có những nét riêng. Dân tộc K’ho ở Tây Nguyên có Tết Nholir-bông. Tết
Tết Bỏ mả là Tết của người Gia Rai, sống nhiều nhất Nholir-bông cũng là Tết mừng lúa mới, cơm mới
ở tỉnh Gia Lai. Lễ Bỏ mả của họ giống như tục tảo mộ nhưng không diễn ra đôi ba ngày như các dân tộc
tiết thanh minh của người Kinh ở dưới xuôi, là hình khác mà kéo dài cả tháng trời, là tháng nghỉ ngơi
thức cúng viếng tổ tiên, tưởng niệm, sửa sang mồ sau vụ gặt. Trước khi diễn ra Tết Nholir-bông, người
mả những người thân đã mất. Vào những ngày Tết ta tổ chức Lễ cúng thần gió, cầu cho gió ngày tại
Bỏ mả, bà con trong buôn kéo nhau đến từng nhà để nương rãy, cầu cho gió mạnh để giên lúa mới thật
góp vui. Khi lễ Bỏ mả bắt đầu, ngoài nghĩa địa vang sạch. Vào Tết Nholir-bông, nhà nào cũng giết trâu,
lên tiếng cồng, chiêng, thanh la, trống. Mọi người bò, lợn, gà làm thịt, rượu cần cúng mừng cót thóc

94 SỨC KHOẺ & MÔI TRƯỜNG