Page 46 - Báo Giao Thông

“kết ní”
Phóng sự - Ký sự

Về miền Tây

 ĐẶNG PHƯƠNG - QUỐC DŨNG

“Ní” là một người bạn
rất thân, cùng tuổi.
Nhưng cũng chưa đủ,
để “kết ní” cùng nhau
phải thật tâm đầu ý
hợp. Đã “kết ní” thì cái
gì cũng là của chung.
Cha mẹ ní là cha mẹ
mình, con cái ní cũng là
con cái mình.

CÁI GÌ CŨNG LÀ CỦA
CHUNG, TRỪ… VỢ!

Vuông tôm (đầm tôm)
vừa xổ xong, ông chủ vuông
Trương Văn Hép ở xã Vĩnh
Trạch Đông (TP Bạc Liêu, Sau những cuộc liên hoan hào sảng, người miền Tây dễ dàng “kết ní”, thắt chặt thêm mối quan hệ
tỉnh Bạc Liêu) vừa đếm tiền
vừa kêu đám thợ bày rượu riêng”. Ông Sáu Hòa gật gù: Ở miền Tây, Bạc Liêu là
ra. Rượu tới lúc ngà ngà, ông “Đúng là vậy đó”. vùng có hình thức ní phát
Sáu Hòa, 65 tuổi nâng ly ngó Khi đã “kết ní” sau thời gian mối quan hệ trở nên khăng khít, triển rộng nhất. Theo ông
xa xăm: “Tui nay còn uống ĐÃ “KẾT NÍ” LÀ PHẢI con cái bên gia đình này cũng sẽ coi bạn của cha mẹ mình như Thuận, có thể do vùng đất
mạnh chớ mấy thằng ní của SỐNG CÓ TÌNH chính cha mẹ ruột, gọi là “cha ní, mẹ ní”. Người cha, người mẹ này có nhiều người Hoa.
tui “đi” hết rồi…”. “ní” cũng phải có bổn phận, trách nhiệm quan tâm, giúp đỡ cho Vùng đất này còn có người
Thấy tôi ngạc nhiên, cả Là dân cố cựu ở Bạc Liêu, con “ní” của mình. Đây là cái “ní” vừa có tính nhân văn, vừa tạo Khmer, người Việt cùng
mâm hò reo đòi phạt: “Trời lại mê uống rượu, quảng sự đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng vươn lên trong cuộc sống. sinh sống nên chữ “ní” dù
đất, về miền Tây mà không biết giao nên ông Sáu Hòa mới phát âm có vẻ như “nị” trong
ní là gì thì coi như thua rồi”. có nhiều ní. Ní không phải NHÀ NGHIÊN CỨU TRẦN PHƯỚC THUẬN tiếng Quảng Đông (“ngộ -
Ngửa cổ trút cạn ly rượu như anh em kết nghĩa đào nị”, tức “anh - tôi”) nhưng
cay xè, ông Sáu Hòa chậm rãi viên Lưu - Quan - Trương, nghiên cứu của ông Thuận
nói: “Tui có tới 6 thằng ní lận, chỉ kết nghĩa một lần. Ní NÉT VĂN HÓA cho thấy chỉ có chữ “ní”
giờ chỉ còn một thằng ở sông như kiểu ông Sáu là rượu ở RIÊNG BIỆT trong tiếng Khmer, không
Trẹm. Sông Trẹm ở Cà Mau, đâu vui, thấy ai hợp cạ là “kết có trong tiếng Hoa. “Đó là
tận U Minh Hạ, cách đây ní”. Dù vậy, cũng không kết Theo ông Trần Phước một bản sắc rất riêng biệt, có
khoảng 100 cây số. Thằng đó bừa bãi được. “Đã “kết ní” Thuận, Chủ tịch Hội Văn thể là giao thoa văn hóa”, ông
cũng sắp “đi” rồi nên mai tui là phải sống tốt, có nghĩa có nghệ dân gian tỉnh Bạc nhận định.
về dưới đó thăm nó”. tình với nhau và cùng đẳng Liêu, việc “kết ní” khả năng Nhà nghiên cứu Trần
Hỏi ra mới hay, “ní” là cấp”, ông nói. có nguồn gốc từ điển tích Phước Thuận cho biết, ngoài
một người bạn, nhưng phải Theo nhà văn Phan Trung “đào viên kết nghĩa” của ba kiểu “kết ní” bốc đồng thì có
là rất thân. Nhưng thân thiết Nghĩa, hồi xưa quan hệ “kết anh em Lưu Bị - Quan Vân những mối quan hệ khăng
cũng chưa hẳn đã là ní. Ní về ní” với nhau nhiều hơn, bây Trường - Trương Phi. khít theo thời gian mới “kết
nguyên tắc phải là cùng tuổi, giờ thì thưa thớt rồi. Có thể là Tuy nhiên, “kết ní” có ní”. Đó là trường hợp của
tức sinh cùng năm. Cùng ngày xưa người ta sống quanh nét khác biệt với nghĩa của anh Văn Dũng và Văn Quân,
ngày, cùng tháng, cùng năm quẩn trong làng xóm, tình người Hoa mà ta thường cùng sinh 1982, người ở An
thì càng có ý nghĩa hơn. nghĩa bền chặt. Mặt khác, thấy trong phim kiếm Giang, người ở Kiên Giang.
Nhưng cũng chưa đủ, để quan hệ nông nghiệp thường hiệp, đó là không thề “cùng Trước đó, Quân làm ở
“kết ní” cùng nhau phải tâm cần giúp đỡ nhau, cho nên sống cùng chết” kiểu Lưu một doanh nghiệp, Dũng
đầu ý hợp. Và khi đã “kết ní” “kết ní” đỡ đần nhau được - Quan - Trương trong làm ở một cơ quan báo
với nhau rồi thì mối quan hệ nhiều hơn. Còn bây giờ môi Chữ “ní” trong tiếng Khmer do nhà nghiên truyện “Tam quốc chí” chí. Vì có một số thông tin
bạn bè trước đó đã được… trường sống rộng mở, mối cứu Trần Phước Thuận cung cấp hay Kiều Phong - Hư Trúc phức tạp với doanh nghiệp
nâng lên một tầm cao mới. liên hệ đã lỏng đi nhiều nên - Đoàn Dự trong truyện của Quân nên Dũng “làm
Cũng ngồi trong bữa “kết ní” không còn phổ biến. “Thiên long bát bộ”. cho ra nhẽ”. Nghĩ là Dũng
rượu ở vuông tôm, nhà văn Không còn phổ biến mối Hoàng, tâm đầu ý hợp lắm. “Kết ní” chỉ ở mức quan “kiếm chuyện”, Quân hẹn ra
Phan Trung Nghĩa ở Bạc quan hệ “kết ní” nhưng về Vợ chồng anh hiếm hệ thân thiết, chia sẻ, tận quán và đưa phong bì. Dũng
Liêu giải thích: “Đã “kết ní” miền Tây, từ Cần Thơ, Đồng muộn, mấy lần lên Bệnh tình, thủy chung và với dân không cầm.
với nhau thì cái gì cũng là Tháp, An Giang xuôi về Trà viện Từ Dũ đều ghé nhà miền Tây là… không say Sau lần đó, hai người
của chung. Cha mẹ ní là cha Vinh, Bạc Liêu, Sóc Trăng… người viết để tá túc. Ơn không về “Nói nôm na là hiểu nhau hơn và sau nhiều
mẹ mình, con cái ní cũng rất hay nghe người ta gọi trời, cuối cùng cũng có kết anh em ruột sao thì khi đã năm đã “kết ní”. Những
là con cái mình. Nhà cửa, nhau bằng “ní”, kể cả giới quả, thằng bé nay được 13 “kết ní” giống như vậy, thậm năm 2021-2022, giữa đại
xe cộ, tiền bạc của ní cũng công chức. tuổi. Giờ đây mỗi lần gặp chí còn hơn anh em ruột dịch Covid-19, nhờ “ní
là của mình. Ní cần tiền là Hai mươi năm trước, nhau, anh đều gọi người nữa”, ông Thuận nói. Dũng” có giấy phép đi lại
mình phải móc túi ra cưa trong một chuyến công tác viết là “ní”, cũng bởi chúng “Kết ní” cũng chỉ có ở nên gia đình “ní Quân”
đôi, ní cần cái gì thì đáp về An Giang làm việc với đội tôi cùng tuổi. Và đã “kết ní” trai với trai, không có gái được tiếp tế lương thực,
ứng cái đó nếu có điều kiện, chống buôn lậu Hải quan với nhau rồi, lại là dân miền với gái hoặc trai với gái. Đó thuốc men đầy đủ, lo như
không được từ chối. Cái Châu Đốc, người viết có làm Tây, nên gặp lần nào cũng cũng có thể là tàn dư của bất lo cho gia đình mình…
gì cũng chung, chỉ có vợ là việc với anh đội phó Võ Minh túy lúy càn khôn. bình đẳng giới. Đ.P - Q.D

46