Page 45 - Báo Giao Thông

Phóng sự - Ký sự

Độc đáo tục Người T ’rin

cưới hỏi của

một vấn đề hệ trọng là các “Ông mai lấy ché rượu
 TƯỞNG CAO SƠN
bậc cao niên sẽ xem dòng giao cho hai ông bà thông
giống con cái nhà ai để tránh gia, bên nhà gái mời bên nhà
hệ quả việc cận huyết thống trai uống trước. Sau đó 4
Cộng đồng người T’rin trước khi đi đến kết hôn. bát thịt được bày ra, các ông
Người T’rin còn có tục lệ,
sinh sống dưới chân sau khi được bố mẹ hai bên bà thông gia từng cặp gắp
đút cho nhau ăn uống vui
dãy Trường Sơn Nam xem mặt con dâu (hoặc rể) vẻ. Sau khi ăn xong hai bên
(huyện Khánh Vĩnh, tương lai, cô gái sẽ làm việc thông gia sẽ trao cho nhau
tỉnh Khánh Hòa) có rất như con dâu trong nhà người bộ đồ mới để cùng mặc dự
nhiều phong tục, tập con trai trước khi cưới. Tại đám cưới.
quán độc đáo, trong đó nhà trai, cô gái làm lụng đủ Khi tứ thân phụ mẫu ăn
có tục cưới hỏi. việc, từ đốn củi trên núi, giã uống xong, đến lượt cặp vợ
gạo, nương rẫy đến bếp núc. chồng trẻ rồi hai ông mai
Đây được xem là màn thử và họ hàng, bạn bè gần xa
thách của bố mẹ chồng đối với của hai họ cũng uống chung
LẤY VỢ PHẢI Ở RỂ con dâu tương lai. Thời gian rượu, từng cặp một đút cho
ở có thể vài tháng đến một nhau ăn”, ông Xà Nga kể.
Phải tìm đến nhà lần thứ năm, tùy điều kiện từng gia Cũng theo ông Xà Nga,
3, PV mới gặp được ông Xà đình. Tuy mệt nhọc, nhưng Ông Xà Nga, một thành viên câu lạc bộ phục dựng đám cưới cổ của người T’rin ngày xưa, trai gái yêu nhau
mà ngành văn hóa - thông tin huyện Khánh Vĩnh đang thực hiện
Nga (62 tuổi, người T’rin, cô gái rất vui vẻ vì đây là dịp nếu cận huyết thống sẽ bị
nguyên Chủ tịch UBND duy nhất được làm dâu ở nhà làng phạt rất nặng. Còn nếu
xã Giang Ly, huyện Khánh chồng. Bởi người con trai sau Ông Nguyễn Đức Dũng, Phó trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin vợ chồng bỏ nhau, người
Vĩnh) khi ông mới từ trong khi lấy vợ sẽ ở rể nhà vợ. huyện Khánh Vĩnh cho biết, chính quyền và ngành văn hóa - thông nào bỏ trước thì làng sẽ phạt
rẫy về. Ông là một trong tin huyện đang tiến hành phục dựng lại nghi lễ đám cưới của người người đó. Cho nên, tình
những người góp phần lưu GẮP CHO NHAU ĂN T’rin ở xã Giang Ly. Việc này nhằm bảo tồn nét văn hóa độc đáo của trạng bỏ nhau xảy ra rất ít.
giữ những nét văn hóa đặc Ở LỄ BỎ HỎI đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Trước đây, đám cưới
sắc của tộc người sống dưới thường tổ chức 3 ngày liền,
chân Trường Sơn Nam. Theo ông Xà Nga, thời đó chàng trai cũng làm điều VỢ CHỒNG BỎ NHAU rất tốn kém, mất nhiều thời
Theo ông Xà Nga, đối với gian thử thách con dâu kéo tương tự với người yêu của SẼ BỊ PHẠT gian. Nay bà con chỉ tổ chức
người T’rin, chuyện trăm dài có thể cả mùa rẫy, khi bố mình. Tiếp đến, lần lượt đến trong một ngày. Tục lệ gắp
năm của đôi lứa được gia mẹ người yêu thấy ưng cái hai ông mai cũng có một con Một thời gian sau, khi thịt cho nhau ăn vẫn còn
đình và cộng đồng xưa dành bụng thì nhà trai sẽ nhờ ông gà luộc để gắp cho nhau ăn. điều kiện chuẩn bị đầy đủ, nhưng chỉ chờ thông gia ăn
nhiều sự quan tâm. Đặc biệt, mai đặt vấn đề với nhà cô gái Sau cùng là chú, cậu, lễ lạt nhà trai sẽ nhờ ông trước, rồi con cháu, họ hàng,
cưới xin là việc quyết định để chọn ngày lễ bỏ hỏi. anh em họ hàng của hai bên mai đến đặt vấn đề tổ chức bạn bè cùng ăn luôn, không
cuộc sống của hai người và Tại lễ bỏ hỏi, nhà trai cùng gắp thịt heo đưa vào lễ cưới bên nhà gái và hẹn phải chờ đợi lâu như trước.
là nét đẹp văn hóa truyền chỉ chọn đội hình khoảng miệng cho nhau. Bởi thịt ngày “nạp thái vu quy” cho Ông Pi Năng Hà Duy,
thống trong đời sống của 10 người trở xuống. Thành gà chỉ dành cho đôi trai gái chàng trai. Phó chủ tịch UBND xã
người T’rin. phần đoàn có ông mai, chú và hai ông mai của hai bên. Đoàn nhà trai sang nhà Giang Ly cho biết, ở địa
Cũng như những tộc (em bố) hoặc cậu (em mẹ), Theo quan niệm của người gái lần này thành phần đầy đủ phương, đồng bào T’rin có
người khác, trai gái T’rin anh em họ hàng thân thích. T’rin, việc gắp thịt đút cho khi có bố mẹ chàng trai, nhiều trên 400 hộ, với trên 2.000
đến tuổi cập kê thường tìm Trong đám hỏi bố mẹ chồng nhau ăn thể hiện tình cảm, bạn bè thân hữu gần xa. nhân khẩu, chiếm khoảng
đến nhau qua ông mai. Trải không có mặt vì theo phong sự tôn trọng quý mến giữa Khi nhà trai đến cổng, 90% dân số. Trước đây,
qua thời gian tìm hiểu, ông tục, việc bỏ hỏi chỉ là chuyện đôi bên. nhà gái chuẩn bị đội chơi người dân sống phụ thuộc
mai có nhiệm vụ đưa người của hai con, các bậc phụ mẫu Sau khi lễ bỏ hỏi kết mã la (một loại nhạc cụ hoàn toàn tự nhiên.
con trai (hoặc gái) về giới chưa chính thức thông gia thúc, nhà trai ra về. Ngoài bằng đồng, còn gọi là chiêng Nhưng giờ đây, trẻ em
thiệu với bố mẹ. của nhau nên chưa gặp mặt. màn đưa tiễn chúc tụng, không núm) rộn ràng chào được học hành đầy đủ,
Việc đưa người bạn mà Khi đoàn nhà trai đến, đoàn bên nhà trai còn được đón. Khách đến nhà mời nhiều người con của T’rin
mình tìm hiểu về nhà để sau màn chào hỏi, con gà biếu một cái đùi heo (bên trầu cau, uống nước. Hai ông học xong làm cán bộ, kỹ sư
bố mẹ xem mặt, tìm hiểu về luộc được bày ra ở vị trí nhà gái để lại khi thịt heo mai của đôi bên nói chuyện, ở nhiều nơi. Hệ thống điện,
tác phong đi đứng, nết ăn ở trang trọng. Tại đây, cô gái tiếp khách) để mang về cho tuyên bố lí do nay nhà đủ đường, trường, trạm cũng
của người bạn đời tương lai sẽ gắp thịt gà đưa vào miệng bố mẹ chàng trai, người già điều kiện, làm bữa cơm để được đầu tư khang trang, hộ
của con mình. Ngoài ra, có cho chàng trai ăn trước, sau không đi tham gia lễ bỏ hỏi. hai nhà thông gia gặp nhau. nghèo chỉ còn 50 hộ. T.C.S

Khu dân cư của đồng bào
T’rin ở xã Sơn Thái,
huyện Khánh Vĩnh

Trung tâm xã Giang Ly, huyện Khánh Vĩnh

45