Page 17 - Đại biểu Nhân dân - Số Tết Dương lịch

VĂN HÓA - VĂN NGHỆ

G iữ tâm tình

câu ví, giặm Nghệ Tĩnh

10 năm kể từ khi được UNESCO ghi danh, dân
ca ví, giặm đã và đang chứng minh sức lan

tỏa mạnh mẽ, với những kết quả tích cực
trong công tác truyền dạy di sản. Song để ví,
giặm phát huy giá trị, lan tỏa sâu rộng trong
cộng đồng, rất cần sự quan tâm, đầu tư thiết
thực hơn nữa của chính quyền các cấp.

Một tiết mục tại Liên hoan Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh năm 2023 Ảnh: Minh Quân

phường vải, trèo non thì hát phường non, để nay mình hát hoạt. Hoạt động truyền dạy, thuê trang phục, đạo cụ biểu
là ôn lại làn điệu cổ xưa, nó ngấm dần vào tâm thức, khó diễn... phải tìm nguồn xã hội hóa; cả câu lạc bộ chỉ có một
mai một. Mình hát nhiều nên các cháu nhỏ gần gũi cũng nghệ nhân ưu tú được hỗ trợ mỗi tháng 1 triệu đồng”.
bập bẹ hát theo. Khi đã thuộc, đã thích, bọn trẻ cũng xin Bản thân ông Tâm và một số nghệ nhân trong câu lạc
Diễn xướng dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh Ảnh: Nguồn: baonghean.vn vào sinh hoạt câu lạc bộ của làng để được hát ca nhiều hơn. bộ đã đủ điều kiện xét trao danh hiệu nghệ nhân ưu tú,
Ở đây, có những bài hát giặm của con trẻ, ngắn và dễ hiểu “nhưng theo quy định người đang hưởng ngân sách nhà
Mê đắm từng điệu ví, câu giặm được nghệ nhân bày cho rất đều đặn”. nước thì không được xét. Việc này cũng bất cập vì tôi đang
Nghệ nhân làng Phan thường tranh thủ những lúc nông thực hành và nắm giữ di sản ví, giặm. Đây cũng là trăn trở
Đến xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An, vào nhàn tập trung sinh hoạt và hát ví, giặm. Khoảng chục năm của nhiều người dân trong bảo tồn, phát huy dân ca ví,
những ngày địa phương đang sôi nổi các hoạt động kỷ niệm trở lại đây, câu lạc bộ của làng được thành lập và thu hút giặm Nghệ Tĩnh ở Hưng Tân”.
10 năm dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO vinh danh, nhiều người tham gia, từ các cụ cao tuổi cho đến các cháu Là loại hình nghệ thuật diễn xướng đặc sắc trong kho
chúng tôi được hòa mình trong không gian văn hóa xứ thiếu nhi. Với đa số thành viên câu lạc bộ, trừ những lúc bận tàng văn hóa dân gian xứ Nghệ, mỗi câu ví, giặm là sản
Nghệ, với những điệu ví, giặm. Hưng Tân hiện có 2 câu lạc việc gia đình, còn lại thời gian rảnh, hễ có cuộc giao lưu, phẩm tinh thần được hun đúc và định hình qua thời gian,
bộ dân ca ví, giặm hoạt động, trong đó có CLB Dân ca ví, biểu diễn ở đâu, lại hăng hái tham gia. Thế hệ người già không ngừng được tái tạo và lưu truyền từ thế hệ này sang
giặm Nghệ Tĩnh làng Phan, nơi ví, giặm được đưa vào các động viên con trẻ, để thêm hiểu, thêm yêu di sản, từ đó có thế hệ khác. Ví, giặm Nghệ Tĩnh từ khi được UNESCO ghi
buổi sinh hoạt chung chiều thứ 7 hàng tuần để gửi trao câu ý thức gìn giữ để di sản cha ông không bị mai một. danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại
hát như những tâm tình của đời sống thường nhật. (27.11.2014) đã vượt khỏi phạm vi không gian một vùng văn
Nghệ nhân Cao Thị Tứ, CLB Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh làng Chung sức gìn giữ và phát huy di sản hóa để trở thành di sản được cả thế giới biết đến và công
Phan cho biết, yêu làn điệu dân ca ví, giặm nên bà thường nhận, đánh dấu mốc quan trọng trong công cuộc bảo tồn,
xuyên tham gia sinh hoạt câu lạc bộ và tham gia biểu diễn, Để giữ được một vùng ví, giặm như ngày hôm nay phải phát huy giá trị dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh.
giao lưu với nghệ nhân nhiều nơi. “Tham gia câu lạc bộ rất vui, kể đến nỗ lực của nghệ nhân và người dân chung sức gìn Trưởng phòng Quản lý di sản văn hóa, Sở Văn hóa và Thể
nhưng cũng mất nhiều thời gian, bù lại được đi biểu diễn giao giữ. Ông Nguyễn Trọng Tâm, Phó Chủ nhiệm CLB Dân ca ví, thao Nghệ An, Phan Thị Anh cho biết, 10 năm sau khi dân ca ví,
lưu, được gìn giữ di sản của cha ông. Cũng vì yêu làn điệu dân giặm Nghệ Tĩnh xã Hưng Tân cho biết, khi bắt đầu khôi giặm được UNESCO vinh danh, Nghệ An đã triển khai một số
ca ví, giặm, nên tôi mong muốn truyền dạy cho các thế hệ sau, phục ví giặm, khó khăn nhất là tập hợp, quy tụ nghệ nhân nhiệm vụ bảo tồn. Năm 2021, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành
để ví, giặm sống mãi trong lòng người dân xứ Nghệ”. nắm giữ di sản. Ban Chủ nhiệm còn kiên trì sưu tầm những đề án Bảo vệ, phát huy giá trị di sản năm 2021 - 2025. Tỉnh đang
“Ví, giặm hay nhất là phải nghe ở không gian diễn xướng lời hát cổ, khôi phục dần các làn điệu. Câu lạc bộ tổ chức soạn thảo Đề án Bảo vệ và phát huy giá trị di sản dân ca ví,
làng quê, nơi có ruộng đồng, bãi bờ, sông nước, nơi những biên tập lại các làn điệu ví, giặm một cách bài bản, dễ hiểu giặm Nghệ Tĩnh tỉnh Nghệ An giai đoạn 2026 - 2030, gửi Bộ Văn
người nông dân xắn quần lội ruộng, người chèo đò rướn sức đẩy để truyền dạy. “Lý do là trước đây, bà con vẫn hát nhưng hóa, Thể thao và Du lịch xem xét trình Chính phủ phê duyệt.
thuyền…”, nghệ nhân Cao Thị Tứ chia sẻ. Ví, giặm được hình hầu như không hiểu mình hát làn điệu gì, phường gì do chỉ Theo bà Phan Thị Anh, dân ca ví, giặm là loại hình văn
thành và phát triển trong môi trường văn hóa nông nghiệp lúa truyền khẩu chứ ít khi được giải nghĩa”. hóa dân gian, các nghệ nhân nắm giữ di sản ngày càng lớn
nước, mang đậm hơi thở thiên nhiên và tâm hồn điệu sống, lao Việc trao truyền được các nghệ nhân ở Hưng Tân triển tuổi, sức khỏe yếu, khả năng truyền dạy kém đi, nếu không
động sinh hoạt của cư dân. Ví, giặm được tạo nên từ đất và khai từ trường học cho đến các tầng lớp nhân dân qua các nhanh chóng, kịp thời sưu tầm, nghiên cứu, lưu giữ, những
người xứ Nghệ, nên dễ hiểu, chỉ khi gắn với môi trường này, điệu đợt sinh hoạt. Mỗi năm có hai lớp được mở miễn phí, đặc làn điệu, lời hát cổ có nguy cơ mai một. Thêm vào đó, hiện
ví, câu giặm mới thuần chất đậm đà khiến người nghe mê đắm. biệt dành cho phụ nữ và thanh niên. Riêng thiếu nhi được nay, thế hệ trẻ cũng không quan tâm ví, giặm như trước,
Đó cũng là lý do bà Nguyễn Thị Thu, thành viên CLB Dân tổ chức một lớp riêng với mục tiêu ai cũng có thể biết một dẫn đến khó khăn trong công tác truyền dạy, nâng cao
ca ví, giặm Nghệ Tĩnh làng Phan mê mải với ví, giặm từ thuở số làn điệu ví, giặm. Ông Tâm kể, mỗi đợt truyền dạy miễn nhận thức của người trẻ với bảo tồn, phát huy giá trị di sản.
ấu thơ cho đến bây giờ, khi đã 65 tuổi. Ngày nhỏ mỗi khi phí thu hút đông đảo các lứa tuổi tham gia vì nhiều người Chính vì vậy, để dân ca ví, giặm xứng tầm Di sản văn hóa
làng tổ chức hát ví, giặm, bà vẫn thường đi theo ông bà, bố vốn say mê ví, giặm, đặc biệt là độ tuổi 18 - 30. Tuy nhiên, phi vật thể đại diện của nhân loại, chính quyền và nhân dân
mẹ xem hát, những làn điệu giao duyên, hát ru, giận khó khăn hiện nay là “thiếu kinh phí hỗ trợ duy trì hoạt Nghệ An sẽ tiếp tục tạo điều kiện cho nghệ nhân và cộng
thương… dần trở nên quen thuộc và thấm dần từ đó. “Ví, động. Nghệ nhân mỗi người một nghề, sinh hoạt bằng đam đồng gìn giữ, trao truyền, lan tỏa tình yêu với di sản.
giặm dễ thuộc, dễ hát lại còn ý nghĩa, như lời tâm tình của mê và trách nhiệm chứ với mức hỗ trợ 5 triệu
người xứ Nghệ. Xưa các cố đi cày, đi bừa là hát các điệu đồng/năm/CLB chỉ đủ chi phí chè nước trong các buổi sinh HƯƠNG SEN

daibieunhandan.vn 15