Page 58 - Báo Công Thương

2 2
đây và họ đã hình thành nên làng, nên
khóm. Làng chài, cái tên gọi đơn sơ mà
mặn mòi chất biển. Đi trong sắc chiều
ráng đỏ xứ Trầm ngắm tháp cổ và vũ
điệu Chăm trong lòng mỗi người cảm
thấy nhẹ nhàng và thanh thản lạ kỳ.
Bán đảo mùa xuân và tình yêu
người lính
Mùa xuân về, đi giữa biển trời phương
Nam biển xanh cát trắng trải dài gợi
trong ta bao niềm suy tưởng. Phóng mắt
nhìn Vịnh biển Cam Ranh, bán đảo hiện
ra như một bức tranh thủy mặc. Đường
Bãi Dài - Cù Hin uốn khúc chập chùng
như dải lụa vắt quanh sườn núi như câu
thơ tôi đã viết “Không phải trong mơ/ mà
như huyền thoại/ Bãi Dài nằm sóng soải/
Như nàng công chúa ngủ quên”. Ngâm
mình trong làn nước mát lạnh, trong
xanh, thỏa thuê tắm gội rồi lặn biển
ngắm san hô, thưởng thức món ăn đặc
trưng mang đậm hương vị biển như tôm
hùm Bình Ba, sò huyết Thủy Triều...
Du xuân về vịnh Cam Ranh, chúng tôi
ghé thăm những người lính phòng không
- không quân. Hình ảnh những người
lính canh trời mình đồng da sắt nổi bật
trên nền trời xanh ngăn ngắt thật gần gũi
thân thương. Với những người lính phòng
không họ luôn trong tư thế trực canh,
tầm mắt bao quát cả một vùng trời rộng
lớn - Tổ quốc luôn hiện ra trên màn hình
hiện sóng. Miền gió cát ấy ngoài nét đẹp
nguyên sơ, thơ mộng của cảnh quan cũng
là dải chiến hào đối chọi với bao thách
thức. Nơi ấy lớn lên và ấp ủ bao khát vọng
của tuổi trẻ, của những người lính thủy
họ đang ngày đêm canh giữ và làm chủ
vùng trời, vùng biển của Tổ quốc. Đi bên
tôi, anh bạn thơ Xuân Tình đã viết những
cảm xúc rất thơ về mùa Xuân bán đảo
“Bán đảo đấy ư?/ Dải đất nhỏ vươn ngực
trần rám nắng/ Đồi cát thương ai mà oằn
lưng trĩu nặng/ Sóng vỗ về thao thức tuổi
đôi mươi/...”. Đi trong hương tràm lan tỏa,
chúng tôi về với Lữ đoàn 146 Hải quân.
Đến với các anh, những người lính thủy,
sau bao ngày luyện tập nơi thao trường
miền nắng gió họ đang rạo rực, thao thức
khát khao với sức trẻ được tung cánh vẫy
vùng thử thách nơi đầu sóng. Ngày mai,
các anh sẽ hành quân về phía mặt trời
canh giữ biên cương xanh của Tổ quốc nơi
Trường Sa thân yêu.
Lại một mùa Xuân mới lên đường. Đứng
trên cầu tàu chúng tôi được sẻ chia, chứng
kiến hình ảnh cuộc chia tay của những
người lính thủy mà lòng bồi hồi thương
nhớ. Hình ảnh người cha trao cho con
những lời nhắn gửi, người vợ choàng cho
chồng chiếc khăn ấm. Và, ấm lên giữa trời
xuân bán đảo là những cành mai rừng
khát cháy bên những tà áo dài thướt tha
làm xốn xang bao trái tim người lính trẻ.
Bất chợt tôi lại thầm đọc câu thơ của Xuân
Tình: “Sao em vẫn lặng im e ấp bồi hồi /
Dáng nhỏ mảnh mai giữa trời xuân bán
đảo / Đi bên em giữa xôn xao màu áo /
Cánh mai rừng khát cháy cả giêng hai" để
trên bước hành quân trên tàu vượt sóng ra
Trường Sa luôn khắc khoải nhớ thương”
Lính trẻ bồi hồi thèm bàn tay con gái/ Mai
xa rồi có chi mà e ngại / Dặt dìu người ở,
người ơi!”. Chào nhé! Những con tàu sắp
rời bến cảng, những bàn tay nắm lấy bàn
tay, họ thầm lặng, gấp gáp, có chút vụng
về mà trân trọng và thương quý làm sao!
Vượt qua thử thách và nỗi nhớ, ngày mai
những người lính lại đến với biển đảo xa
xôi, dẫu cách xa muôn trùng hải lý nhưng
tình yêu của họ vẫn rất gần, tự tin và neo
giữ. Biển đảo - đất liền là kí ức thiêng
liêng, những cánh chim không mỏi ấy luôn
hướng nhau về bến đợi.
Ta lắng nghe mùa Xuân mới đang về …n
22 / 1
22 / 1 - 3 / 2 / 2025 Söë 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 (2308 - 2313)
- 3 / 2 / 2025
10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15
Söë
2
Phan Quang
XUÂN
ẤT TỴ
người tài hoa và bền bỉ
Trước hết, tôi xin được bày tỏ lòng kính trọng ông, của một
người cầm bút, một đồng nghiệp báo chí, văn chương thuộc
thế hệ sau. Ông là nhà báo, nhà văn Phan Quang, một nhà
báo lão thành và lão luyện; một cây bút tài hoa và bền bỉ…
NguyễN CHu NHạC
ởi thế, viết về ông thật khó, khi mà bản
thân ông đã viết và xuất bản khoảng
năm chục đầu sách và có hàng trăm
bài viết về ông của các tác giả trong và
Bngoài nước,... Thế nhưng, trong cái nền
chung ấy, tôi nghĩ, vẫn có góc nhìn của riêng mình
qua những gì tôi biết và nghĩ về ông.
Phan Quang quê Hải Lăng, Quảng Trị, ông sinh ra
trong một gia đình khoa bảng. Khi mới 20 tuổi, Phan
Quang bước vào cuộc đời làm báo. Năm 1948, Phan
Quang làm báo Cứu Quốc ở Quảng Trị, theo đó suốt
cả cuộc đời cho đến tận bây giờ, ông miệt mài cùng sự
nghiệp báo chí, văn chương, kinh qua nhiều chức vụ
trọng yếu ở các cơ quan báo chí.
Phan Quang viết được nhiều thể loại như phóng sự,
điều tra, thời luận, tản văn, tùy bút, bút ký, truyện
ngắn, biên khảo, nghiên cứu và dịch thuật. song phải Vô hình chung, Phan Quang đã tạo dựng nên
đến tác phẩm dịch thuật “Nghìn lẻ một đêm” của một phong cách văn-báo của riêng mình. Đọc Phan
Anoine Galland thì tên tuổi Phan Quang về lĩnh vực Quang, dù ngắn hay dài, chí ít người ta đều thu
văn học mới nổi bật. Những tác phẩm văn học thuở hái được thông tin hay thông điệp gì đây mà không
ban đầu của ông tôi không có vinh hạnh được đọc nên thấy uổng công. Vậy thôi nhưng không dễ, bởi phải
không dám bàn, song tác phẩm khảo cứu “Đồng bằng có tính chuyên nghiệp cao. Xin không bàn rộng, tôi
sông Cửu Long” của ông thì tôi thực sự ấn tượng. lấy mấy bài bút ký của ông mà tôi rất ấn tượng để
Tiếng tăm ông là thế nhưng phải khi về làm phóng bàn luận đôi điều như một minh chứng cụ thể...
viên Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) vào cuối năm Ở bài bút ký viết về nghĩa trang danh nhân ở
1987, tôi mới gặp mặt ông. Khi đó, vừa giải thể Ủy Paris, Pháp - nghĩa trang Père-Lachaise, nơi yên
ban Phát thanh truyền hình Việt Nam để thành lập nghỉ ngàn thu của người chết trong đó có nhiều
Bộ Thông tin, Bộ mới này được thành lập trên cơ sở danh nhân châu Âu và thế giới, được xem như công
của Ủy ban cũ, nên bộ máy quản lý vẫn nằm chung viên cho dân Paris và khách thập phương du lịch,
trụ sở 58 Quán Sư, Hà Nội với Đài Tiếng nói Việt Phan Quang lại bộc lộ sự am tường về văn minh
Nam (VOV). Nhà báo Phan Quang được bổ nhiệm văn hóa phương Tây.
Thứ trưởng bộ mới, giúp việc cho Bộ trưởng, nhạc sĩ Một bài viết nữa của ông về chuyến hành phương
Trần Hoàn. Bắc của một vị Vua triều Nguyễn, từng đi qua và
Ban biên tập Thính giả của tôi nằm chung trụ nghỉ đêm ở làng quê ông thuộc Hải Lăng, Quảng
sở này, nên hàng ngày đi làm hay chạm mặt Phan Trị. Gia đình ông là gia đình khoa bảng, khá giả
Quang. Chung chỗ, khác cơ quan, vả lại dáng vẻ nên cũng là chỗ nghỉ đêm cho đám tùy tùng của
ngoài ông nghiêm cẩn nên không dễ gần. Chạm mặt nhà vua. Câu chuyện ông thuật theo lời kể trong
ông thì chào xã giao vậy thôi. gia đình ông đã cho thấy phần nào diện mạo của
Nhưng rồi, đâu đó vài năm, Bộ Thông tin sáp nhập triều chính nhà Nguyễn khi ấy và rộng ra là xã hội
vào Bộ Văn hóa rời về phố Ngô Quyền, nhà báo Phan Việt Nam nghèo nàn lạc hậu trong bối cảnh thoái
Quang được điều động làm Tổng giám đốc Đài Tiếng triều của nhà Nguyễn, đồng thời cũng thấp thoáng
nói Việt Nam, ông trở thành thủ trưởng cao nhất cơ ánh lửa của sức mạnh nhân quần đòi quyền sống
quan tôi. dưới sự cai trị của chế độ thực dân phong kiến,...
Là lãnh đạo cao nhất của VOV, ông kiêm cả chức Đương nhiên, ngoài mấy bài viết mà tôi dẫn ra
vụ Tổng thư ký rồi Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, minh chứng cho một phong cách văn-báo của Phan
đồng thời cũng là đại biểu Quốc hội mấy khóa liền, Quang, ông còn nhiều bài viết, cuốn sách khác hay
nên đi công tác trong và ngoài nước liên miên nhưng và bổ ích. Tới nay, sau ngót 70 măm cầm bút, Phan
ông rất chu đáo quan tâm đến các việc nhỏ riêng của Quang đã cho ra đời trên dưới năm chục đầu sách,
nhân viên thuộc cấp. Bằng chứng, có lần gặp tôi ở điều đó cho thấy sức lao động cần mẫn và bền bỉ
sảnh trước cửa phòng làm việc của ông, bảo: “Cậu của ông. Có lẽ, trong làng báo, làng văn xứ mình
chịu khó viết nhỉ. Tôi có đọc mấy truyện ngắn của hiếm người đạt được những con số ấy như ông?...
cậu đăng trên báo. Được đấy. Đừng bỏ văn, văn và Phan Quang từng kinh qua nhiều vị trí lãnh đạo
báo bổ trợ cho nhau cũng tốt mà”. khác nhau nên dù không định nhưng tôi vẫn muốn
Chỉ riêng lĩnh vực văn chương, Phan Quang viết đưa ra nhận định theo góc nhìn của mình. Ở mỗi
khá sớm và đều tay. Năm 1954, ông đã xuất bản vị trí lãnh đạo, quản lý nhà nước hay chuyên môn,
tập truyện ngắn đầu tay, rồi song hành cùng nghề công tác hội, Phan Quang đều làm tròn vai nhưng
làm báo, ông viết văn và dịch thuật (tiếng Pháp). Vì ông không phải là nhà quản lý giỏi. Có lẽ, tính
song hành báo - văn nên hai lĩnh vực này trong các nhân văn, lịch lãm pha chất hào hoa trong con
tác phẩm của ông ảnh hưởng và chi phối lẫn nhau, người ông đã khiến ông khó có thể mạnh tay quyết
không hãm mà đôn nhau lên. Ông viết báo có chất đoán trong quản lý hay xử lý một ai đó liên quan
văn, và viết văn lại thấy sự sắc sảo và tính thời luận đến thân phận con người. Theo tôi, ông có vai trò
của báo. Với nhiều người khác ở ta, kiểu nửa văn nửa quan trọng việc góp phần đưa dòng chủ lưu báo
báo thường là hãm nhau, làm giảm chất lượng chung, chí nước nhà hòa nhập với báo chí thế giới qua tổ
nhưng với Phan Quang thì không, ông là số ít, nếu chức OIJ (Tổ chức Nhà báo Quốc tế). Thế nhưng,
không nói duy nhất thành công ở định dạng này. Tôi không phải ai cũng đánh giá cao, việc này từng
nghĩ, sở dĩ vậy, ông quá hiểu sự chông chênh đó mà bị một số đồng nghiệp phê phán là hữu khuynh.
vẫn lựa chọn phong cách này là bởi tính chất song Phan Quang, tài hoa và bền bỉ. Giờ đây, ở độ tuổi
hành của công việc bó buộc, còn thành công được là gần chín mươi, ông vẫn chưa ngừng nghỉ. Và như
nhờ ông giỏi văn phạm, chữ nghĩa trau chuốt trên thế, bạn đọc vẫn có quyền mong chờ những đầu
nền tảng của kiến thức uyên thâm. sách mới của ông... n
(2308 - 2313)
57
www.congthuong.vn
www.congthuong.vn