Page 34 - Biên Phòng

34 Xuân
2025

Xanh thẳm

trường Sơn

n LÊ Hà

Trên khắp núi rừng Trường Sơn xanh thẳm, đã nghe âm vang mùa Xuân đến
trong tiếng cồng chiêng rộn rã, reo vui, trong nồng say men rượu ngọt ngào trên
đỉnh núi. Mùa Xuân, mùa của lễ hội và phía sau ấy là những chàng trai, cô gái Cơ
Tu náo nức tìm bạn tình qua những câu hát giao duyên tình tứ, cháy bỏng lòng
người. Tôi về với quê hương Tây Giang, tỉnh Quảng Nam và như chìm đắm ngất
ngây trong mùa Xuân của lòng người giữa bao la đất trời rực rỡ sắc Xuân ấy.

Già làng Cơ Tu
thổi khèn trong
ngày Xuân.
Ảnh: lÊ hÀ

Cuộc sống của đồng bào Cơ Tu đang dần bước sang trang mới, từ sự
quan tâm, hỗ trợ tích cực của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành,
từ chính nội lực vươn lên mạnh mẽ, mong muốn làm chủ cuộc sống
của đồng bào các dân tộc trên dãy Trường Sơn xanh thẳm.

đôi, không chỉ làm đắm say người nghe, mà quyền địa phương nơi miền Tây xứ Quảng
còn ẩn chứa những điều thú vị về nét văn lại cùng nhau tổ chức nhiều hoạt động đầy
hóa bản địa Cơ Tu đặc sắc. nhân văn như thăm hỏi, tặng quà, chúc Tết
Các mế, các chị chuẩn bị nấu bánh avị cuốt đãi khách quý trong những ngày Tết. Đêm giao thừa, khi cái giá lạnh của núi các đối tượng chính sách, hưu trí và các hộ
Ảnh: lÊ hÀ rừng Trường Sơn đã bắt đầu len lỏi vào da nghèo trên địa bàn các xã biên giới; tổ chức
Hương vị Xuân Cơ Tu Cơ Tu ngày Tết còn làm món ăn đặc biệt thịt, bên bếp lửa bập bùng trong ngôi nhà Chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng
có tên là món za zá. Đây được xem là món Gươl đặt ở giữa bản, mọi người cùng nhau dân bản”, hay “Phiên chợ 0 đồng”… để góp
Tiết trời đang bước vào Xuân, điểm ăn ngon miệng đặc trưng của người Cơ Tu. quây quần bên mâm rượu, đồ ăn đã được thêm một mùa Xuân vui tươi, no đủ đến với
xuyến vào bức tranh Trường Sơn đại ngàn Món này bao gồm thịt rừng, cá, chim, ếch các mế, các chị chuẩn bị từ chiều và rồi, mọi bà con các dân tộc thiểu số nơi biên giới.
kỳ vĩ ấy là những ruộng lúa, nương ngô nhái… trộn với các loại rau, măng, ớt và người cùng hát lý với nhau. Có những đôi Ở 2 huyện biên giới Nam Giang và Tây
xanh mượt mà, cùng một vài thảm vàng một ít các loại gia vị được nhồi vào trong lứa yêu nhau, rồi nên duyên vợ chồng cũng Giang của tỉnh Quảng Nam, đời sống người
rực rỡ của loài hoa dã quỳ và màu đỏ, màu ống tre hoặc ống nứa tươi rồi nướng lên. được bắt nguồn từ mâm rượu ấy, mọi dân những năm trước hết sức khó khăn.
hồng của hoa đỗ quyên. Bên đường, các Sau đó, dùng một cây gai song mây thọc người đối đáp với nhau, ai nghe được thì trả Hơn 80% là đồng bào dân tộc thiểu số,
sơn nữ dân tộc Cơ Tu, Ve, Tà Riềng xúng vào cho nhuyễn thức ăn. Khi dùng, đổ món lời, còn không thì ngồi nghe hát. Những câu trong đó, 95% là người Cơ Tu. Đồng bào
xính trong những bộ trang phục truyền ra lá chuối, kèm với chén rượu là trọn vị hát giao duyên như dòng mật ngọt nóng chủ yếu sống bằng nghề nông, tự cung tự
thống sặc sỡ, ánh mắt đắm say, nồng nàn thơm ngon cho ngày Tết nhiều ước vọng bỏng, tan chảy vào mỗi trái tim, rung lên cấp nên thu nhập bình quân đầu người
hương xuân, tình xuân biên giới. ấm no, hạnh phúc của người Cơ Tu” - già nhịp đập xốn xang, xao động, để rồi trói thấp. Tuy nhiên, trong những năm qua,
Càng gần đến thời khắc chuyển giao làng A Lăng Đàn cho biết thêm. buộc tình yêu của các chàng trai, cô gái Cơ được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước,
giữa năm cũ và năm mới, không khí sửa Tu. Nó như mây ngàn, gió núi, như thác của địa phương, cuộc sống của người dân
soạn cho lễ cúng đêm giao thừa và những Mùa của tình yêu đôi lứa
cao, suối sâu, như cây lá đại ngàn Trường đã dần thay da, đổi thịt, ngày càng khấm
ngày Tết sắp tới của đồng bào Cơ Tu ở các Cũng như bà con dưới xuôi, theo truyền
Sơn dạt dào, hùng vĩ tuôn trào vào tận đáy khá hơn. Ai cũng phấn khởi trước sự đổi
bản làng biên giới càng trở nên tất bật. “Tết thống, đồng bào Cơ Tu sẽ ăn Tết trong 3 thay của bản làng, với những ngôi nhà mới,
sâu trái tim người.
của người Cơ Tu ở các bản làng trên dãy ngày. Vào đêm giao thừa, các già làng, con đường mới khang trang, sạch đẹp.
Đến với các bản làng của người Cơ Tu
Trường Sơn này tuy rất đơn sơ, nhưng ai trưởng bản và các vị chức sắc, người có uy Trong từng nếp nhà đã dần sáng ánh đèn,
mỗi dịp Tết đến, Xuân về, bạn không thể
cũng chuẩn bị đón Tết với tâm trạng náo tín sẽ đại diện dâng mâm cơm cúng Giàng những căn bếp đủ đầy, những gương mặt
không đắm mình vào những điệu hát giao
nức và coi trọng lễ Tết với tất cả lòng mình (cúng Trời), tạ ơn thần linh cho một năm rạng rỡ trong chiếc áo ấm của bà con Cơ
duyên ca ngợi những hình ảnh, con người
để cầu mong những điều tốt đẹp đến với bình an vừa qua và cầu cho sang năm mưa Cơ Tu mạnh mẽ, luôn ấp ủ một tình yêu Tu mong chờ đón Tết.
mọi người trong năm mới”- già làng A Lăng thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân làng đẹp, một cuộc sống hạnh phúc. Trải qua Những phần quà tết đầy ý nghĩa đã
Đàn, trú tại thôn A Rớt, xã A Nông, huyện ấm no, hạnh phúc. Sau khi cúng Giàng, dân nhiều thế hệ, những điệu hát giao duyên được trao tận tay các vị già làng, người có
Tây Giang chia sẻ. làng Cơ Tu tập trung về nhà Gươl - nhà đang tiếp tục được trao truyền, vang mãi uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, gia
Trong những ngày Tết, người dân Cơ truyền thống của làng để hát múa mừng trong ngày Xuân, như niềm tự hào riêng có, đình chính sách, hộ nghèo ở các xã vùng
Tu thường làm các món ngon đãi khách, năm mới và tổ chức nhiều trò chơi truyền giúp người Cơ Tu thêm yêu cộng đồng của biên trước thềm Xuân mới. Mỗi phần quà,
trong đó có món bánh sừng trâu, tiếng Cơ thống, nơi người trong làng gặp gỡ, trai gái mình và gắn kết với nhau vì cuộc sống ngày mỗi sự sẻ chia trong dịp này đều hết sức ý
Tu gọi là avị cuốt. Món bánh avị cuốt của giao duyên bằng các điệu hát lý. thêm tươi đẹp: “Là người đàn ông Cơ Tu, nghĩa, tạo điều kiện để mọi người, mọi nhà
người Cơ Tu cũng quan trọng như bánh Đồng bào Cơ Tu vùng núi Quảng Nam biết đánh trống thổi kèn, gánh vác công việc có một cái Tết no đủ, vui tươi. Được nhận
chưng, bánh tét trong ngày Tết của người luôn xem mùa Xuân là mùa của vạn vật sinh trong làng và biết lo hạnh phúc gia đình/ Là quà Tết của Đồn Biên phòng A Nông trao
Kinh của miền xuôi. Đây là món bánh được sôi, nảy nở, mùa của những lễ hội truyền người đàn bà Cơ Tu, biết cấy hái gieo trồng, tặng, già làng A Lăng Đàn, người có uy tín
làm từ gạo nếp nương được gặt vụ trước, thống, cũng là mùa của tình yêu, của những sớm hôm lo việc ruộng nương, lại khéo tay ở xã A Nông bày tỏ niềm xúc động: “Bà con
gói bằng lá cây đót hái trên rừng. Khi nấu câu hát giao duyên đắm say tình người, tình dệt thổ cẩm/ Việc nhà luôn giỏi giang, hát đồng bào Cơ Tu vui cái bụng lắm! Dù ở biên
chín, vị thơm của lá đót rừng, vị dẻo ngọt đời. Những câu hát giao duyên ấy có sức hay múa dẻo tay và dễ thương như những giới xa xôi, nhưng đồng bào luôn nhận
của hạt nếp được ủ nắng gió vùng cao sẽ sống mãnh liệt, trở nên hấp dẫn, ngân nga, thiên thần...”. được sự quan tâm của các cấp, các ngành,
cho ta một hương vị khó quên. Avị cuốt lan tỏa khắp vùng Trường Sơn xa xanh. các cán bộ, chiến sĩ Biên phòng thường
vừa là món ăn truyền thống, vừa là “đặc Dẫu bạn chỉ nghe một lần, thì lời ca vẫn như “Bà con Cơ Tu vui cái bụng lắm!” xuyên thăm hỏi, động viên, trao những phần
sản” không thể thiếu của mỗi nhà. còn đọng mãi, bởi thẳm sâu câu hát giao Đã thành thông lệ, hàng năm, cứ vào quà động viên để bà con có một cái Tết ấm
“Cùng với món bánh avị cuốt, bà con duyên ấy ẩn chứa khát vọng sống của lứa dịp gần Tết, các đồn Biên phòng và chính áp nghĩa tình”. n