Page 22 - Văn Nghệ Yên Bái Vùng Cao
P. 22
TỤC GỘI ĐẦU CUỐI NĂM CỦA
PHỤ NỮ THÁI MƯỜNG LÒ
CẦM THỊ NGHIỆP
ừ xa xưa đến nay, người con gái Sau khi hái thảo dược về, sơ chế xong
TThái rất chú trọng nuôi dưỡng và ngâm với nước, rửa thật sạch rồi cho vào
để mái tóc dài. Mái tóc dài có ý nghĩa vô nồi đun. Trước tiên, là đun các loại lá
cùng quan trọng. Đặc biệt, khi lấy chồng cây và cỏ mần trầu, khi nước trong nồi
là người dân tộc Thái đen, các cô gái sẽ sôi lăn tăn chị em sẽ nướng quả bồ kết
thực hiện một luật tục của đồng bào dân bằng than củi đến khi có mùi thơm thì
tộc là búi tóc cao trên đỉnh đầu gọi là bẻ hoặc giã nhỏ ra rồi thả vào nồi nấu
tằng cẩu. Tằng cẩu là dấu hiệu để phân cùng các lá dược liệu khoảng 30 phút rồi
biệt giữa phụ nữ đã có chồng và chưa tắt bếp.
có chồng. Một mặt tằng cẩu thể hiện sự Những người phụ nữ đã có chồng
thủy chung của người phụ nữ, mặt khác trước khi thả tóc xuống để gội đầu, họ
thể hiện sự tôn trọng chồng và gia đình phải niệm xin phép hồn vía của chồng
nhà chồng. Việc gội đầu của phụ nữ Thái mới được thả. Sau khi xõa tóc, người
cũng có những điều kiêng kỵ, quy định phụ nữ Thái từ từ cúi đầu xuống, tay
riêng, đặc biệt là tục gội đầu trong ngày cầm cành lá hương nhu nhúng xuống
cuối năm (ngày 30 Tết). Theo quan niệm chậu nước lá gội đầu được chắt từ muôn
của người Thái, gội đầu ngày cuối năm vàn hương thơm của các thảo dược trên
để gột rửa tất cả những điều không may rừng và trong vườn nhà vẫn còn ấm ấm
mắn trong năm cũ, đón những điều tốt rồi đập nhẹ lên mái tóc nhiều lần cho ướt
đẹp trong năm mới. Bởi vậy, tục gội đầu đẫm. Rồi họ nhẹ nhàng dùng tay xoa mái
cuối năm của phụ nữ Thái có ý nghĩa sâu tóc để loại bỏ bụi bẩn, xui xẻo, rủi ro,
sắc, thể hiện niềm tin của con người về bệnh tật của năm cũ. Những bụi bẩn, mồ
những điều may mắn, hạnh phúc. hôi, gàu khô, những điều xui xẻo sẽ theo
Việc chuẩn bị nước gội đầu ngày cuối tay trôi sạch dần. Chỉ còn hương hoa lá
năm được phụ nữ Thái tiến hành một nồng nàn kết lại trong từng sợi tóc nhỏ.
cách cẩn trọng, tỉ mỉ, lựa chọn các loại Những mùi hương tỏa ra từ chậu nước
lá, cây cỏ, quả rừng như: hương nhu, gội đầu cảm giác khoan khoái và gợi lên
lá sả, lá bưởi, lá dâm bụt, cỏ mần trầu, mọi điều tốt đẹp cho ngày mai, ngày đầu
quả bồ kết… Dùng các thảo dược này tiên của năm mới với nhiều sức khỏe
gội đầu không chỉ giúp làm sạch da đầu, mạnh, may mắn, hạnh phúc.
tạo mùi thơm còn giúp cho mái tóc của Tục gội đầu ngày cuối năm của phụ nữ
người con gái Thái vừa đen, vừa bóng Thái đã trở thành một nét văn hóa truyền
mượt, vừa chắc khỏe nhờ những dưỡng thống tốt đẹp, đặc trưng, được người Thái
chất từ thiên nhiên có trong thảo dược. Mường Lò coi trọng, giữ gìn.
20 Văn nghệ Yên Bái vùng cao- Số 74 (12/2024)
