Page 48 - Báo Tuyên Quang - Số Tết Âm Lịch

Tuyên Quang
VĂN HỌC -

T
t
Ất Tỵ 2025 V Ă N H Ọ C -
Ấ
0
2
5
ỵ

2
trôi đến đâu biết đến đấy.
Tôi hỏi bà cụ:
một tia sáng lóe lên trong căn bếp hả bà?
- Nhà mình ở đây bao lâu rồi
M ù a x u â n nhiều rượu thế? Tôi hỏi. đến tuổi của mình bà còn chả nhớ
Mùa xuân
chật hẹp đầy bồ hóng.
- Nhà sắp có cỗ hay sao mà ủ
Hỏi bà xong tôi chợt nghĩ ra,
Chương gật đầu:
nữa là.
- Chuẩn bị để Rằm tháng Giêng
Trời vẫn mưa. Những dòng
làm lễ Pút tồng thôi.
nước trong veo như ngọc nối đuôi
Hóa ra trong gia đình, ông nội
nhau chảy xuống theo mái ngói.
chồng Chương là trưởng họ, người
phải chịu trách nhiệm cho việc thực
trình tường, lợp ngói. Ngô chín
hiện lễ Pút tồng sắp tới. Trong đời
vàng treo lúc lỉu trên xà nhà.
sống tinh thần của người Dao, lễ Pút Tất cả những ngôi nhà ở đây đều
Mùi rượu thơm phảng phất. Tôi
tồng gắn với truyền thuyết về cuộc vốn không uống được rượu, nhất là
di cư vượt biển sang Việt Nam tìm
đ a n g v ề đường sống của 12 họ, sau nhiều rượu bà con tự nấu, vì nó rất dễ say.
đang về
Nhưng tôi thích cái mùi rượu phảng
tháng lênh đênh trên biển bất ngờ
phất trong căn nhà. Nó cho thấy sự
đoàn thuyền của các họ Dao gặp
bão, sóng to, gió lớn như muốn
sống những ngày tháng có rất nhiều
nhấn chìm thuyền. no ấm, nó cho thấy người ta đang
Trong cơn nguy cấp, các họ Dao việc để làm và để hạnh phúc.
nTản văn: ĐỖ BÍCH THÚY Chương đã biến đi đâu đó và cô
chắp tay khấn cầu, xin Bàn Vương và
tổ tiên giúp đỡ họ vượt qua cơn hoạn xuất hiện ở cửa buồng với một em
nạn, vào đến đất liền an toàn và hứa bé đang ngọ ngoạy. Đứa con thứ
sẽ làm lễ tạ ơn. Không ngờ, lời cầu hai của Chương, một cậu bé. Cậu
nguyện linh ứng, tất cả đều thoát nạn. bé với cặp má hồng hào, mắt nhắm
Từ đó trở đi, dòng họ người Dao nghiền, miệng tóp tép. Có vẻ như
nào cũng tổ chức nghi lễ Pút tồng cậu vừa được mẹ cho bú.
một lần trong đời để thể hiện lòng Chương lấy chiếc địu ra, bằng
biết ơn đối với tổ tiên Bàn Vương đã một động tác thuần thục cô vắt đứa
cứu mạng. Còn những người muốn bé lên lưng và quấn gọn con trong
theo nghề thầy mo thì phải làm lễ tới địu. Cô ngồi xuống cạnh tôi, lấy
ba lần. chiếc giỏ khâu đang khâu dở ra.
Chương rót cho tôi một chén trà Chương đính nốt những sợi kim
còn bốc khói. Loại trà tự sao, đượm tuyến làm tua rua trên chiếc mũ vải
cả mùi khói bếp. Tôi vốn rất thích vốn đã đầy màu sắc. Những ngón
tay đầy vết sứt sẹo và đen thẫm vì
những thứ được nấu trên bếp củi, đơn
thuần vì chúng luôn thấm đẫm mùi vị nhựa cây thoăn thoắt đưa kim.
của ký ức. Nhưng vừa nhấp một ngụm Tôi nhìn Chương rồi lại nhìn
trà thì từ ngoài cửa, một bà lão chống sang bà cụ, bà đang gật gù như
gậy đi vào. Vừa đi vừa nói: muốn ngủ. Chiếc gậy trong tay đã
- Mời rượu mới được chứ! chống vẹo sang một bên. Bao lâu
Minh họa: VIỆT HÒA Đấy là bà nội của chồng Chương. nữa nhỉ? Năm mươi, hay sáu mươi
năm nữa, Chương sẽ giống như
GÔI nhà ấy nằm lưng chừng khoảng hơn chục hộ gia đình nhưng Bà có khi đã gần chín mươi tuổi. Răng bà? Đôi mắt tinh anh, hóm hỉnh,
Nmột ngọn núi, trong cái xóm họ làm nhà liền tù tì với nhau thành rụng gần hết. Nói được một ít tiếng nụ cười chỉ còn lấp ló vài chiếc
người Dao chừng hơn chục nóc nhà. một dãy dài dặc. Tất cả các nhà Kinh. Nghe bà nói thế, Chương đành răng hiếm hoi. Sống một cuộc đời
Từ dưới thung lũng nhìn lên trông tường riêng, mái riêng nhưng lại phải ghé can rót rượu ra chai, dù tôi đã dài dặc trên núi cao, bà chưa từng
chúng như những cái nấm nâu nâu, chung hè chung sân. Từ nhà nọ sang ra hiệu là mình không uống được. đi quá chợ huyện, nhưng cũng
hòa vào biếc xanh của xum xuê cây nhà kia, nếu gặp hôm trời mưa đúng Bà lão hỏi: chẳng lấy thế làm buồn. Bà đang
rừng. Trong nhà có một phụ nữ còn như ngày tôi lên thì đi từ nhà nọ - Ở tỉnh lên à? sống những ngày tháng viên mãn
khá trẻ, Chương. Chương có cặp má sang nhà kia không hề ướt áo. Tôi đáp: khi đã kịp đón tới ba bốn đứa chắt,
hồng hào căng mọng, nụ cười tươi Đã cuối năm, trời rét căm căm. - Vâng. Bà năm nay bao nhiêu dù chắc là bà chẳng nhớ nổi tên
rói, ánh mắt lấp lánh. Miệng cười Hầu hết người lớn đi làm, trẻ con đi tuổi ạ? chúng là gì.
mắt cười. Phụ nữ Dao có một vẻ đẹp học, chỉ còn người già. Chương là Cây mận mốc thếch ngoài sân
riêng rất dễ nhận thấy. Vẻ đẹp của sự người trẻ duy nhất mà tôi gặp. Cô Bà cười, hở hai cái răng còn sót lại: đang rụng nốt những chiếc lá cuối
khoẻ khoắn, nhiệt thành, thông minh. đang lúi húi gì đó trong căn bếp đầy - Không nhớ đâu. cùng trong ướt át để chuẩn bị bật
Cái xóm người Dao này rất những chum vại. Tôi cất tiếng chào, Tôi nhấp một ngụm rượu, cay nồng, ra những nụ những mầm đón mùa
đặc biệt. Nói đặc biệt là bởi vì có cô ngẩng lên. Nụ cười của cô y như nóng sực từ họng trôi vào bụng. Rượu xuân đang vền

48
4
8