Page 52 - Văn Nghệ Hải Dương
P. 52
nhûng chûa ài àïën thöëng nhêët. thanh àöìng ngöìi dêåy thúã döëc toã ra rêët mïåt
Hònh aãnh con röìng chuáng ta vêîn gùåp moãi. Sau buöíi hêìu, thanh àöìng ngöìi troâ
trïn noác àònh, àïìn, miïëu, bia àaá, löëi lïn chuyïån bònh thûúâng vaâ noái luác êëy khöng
cung àiïån, trïn long saâng, muä aáo nhaâ biïët gò caã.
vua… Con röìng biïíu tûúång cuãa uy quyïìn. ÚÃ vuâng àöìng baâo Khmer Nam Böå, viïåc
Song con röìng laâ loaâi vêåt thêím myä do hû thúâ thêìn Rùæn khaá phöí biïën. Rùæn àûúåc goåi laâ
cêëu maâ ra. Cöët loäi cuãa röìng àûúåc mûúån tûâ Naga. Hêìu hïët caác chuâa àïìu coá tûúång Rùæn
con rùæn. Àoá laâ thên troân, daâi, uöën lûúån, àûúåc àùåt trïn noác chuâa, àao maái, cöíng
uyïín chuyïín, kheáo leáo, linh hoaåt. chuâa… Coá núi rùæn ba àêìu. Coá núi rùæn 4
- Trong tñn ngûúäng thúâ Mêîu Tam Phuã àêìu, nùm àêìu, baãy àêìu, chñn àêìu. Taåi sao
cuãa ngûúâi Viïåt, duâ úã àêu cuäng phaãi coá Àiïån laåi thúâ thêìn Rùæn vaâ rùæn coá nhiïìu àêìu coá yá
thúâ. Àiïån thúâ duâ laâ cuãa cöng hay cuãa tû taåi nghôa gò? Traã lúâi ngùæn goån cêu hoãi naây nhû
gia àònh thò viïåc baây caác tûúång thúâ cuäng sau: Vúái ngûúâi Khmer xûa thò Rùæn laâ loaâi
giöëng nhau. Trïn cuâng laâ tûúång Phêåt. Haâng vêåt àöåc aác vaâ xaão quyïåt, chuyïn laâm haåi
hai laâ ba Mêîu (Mêîu Thiïn, Mêîu Nhaåc, Mêîu ngûúâi. Con ngûúâi gheát rùæn lùæm beân kïu vúái
Thoaãi ) coá núi baây 4 Mêîu (Thiïn, Àõa, Nhaåc, Phêåt. Phêåt thûúng ngûúâi nïn goåi têët caã rùæn
Thoaãi). Haâng thûá ba laâ haâng Quan. Haâng vaâo àïí daåy baão. Tûâ àêëy rùæn biïët nghe lúâi
thûá tû laâ haâng öng Hoaâng. Haâng thûá nùm laâ phaãi nïn thên thiïån vúái ngûúâi vaâ laâ àïå tûã
cö, cêåu. Haâng dûúái cuâng laâ haâng öng Löët trung thaânh luön ài theo Phêåt àïí chöëng laåi
(tïn goåi chung cuãa hai linh vêåt: Höí vaâ Rùæn). ma taâ quyã quaái. Con rùæn ba àêìu mang yá
Tuy vêåy àïí sùæp àùåt cho àeåp ngûúâi ta nghôa tam taâi: Thiïn, àõa, nhên. Rùæn nùm
thûúâng àïí tûúång Höí ngöìi trïn mùåt àêët coân àêìu laâ nguä haânh: Kim, Möåc, Thuãy, Hoãa,
Rùæn thò cho cuöån quêën trïn xaâ cuãa àiïån. Thöí. Rùæn baãy àêìu laâ sûå àùæc àaåo trong tu
Trong quaá trònh hêìu àöìng, caác võ thaánh hay haânh, 9 àêìu laâ dêîn àûúâng lïn Thiïn àaâng.
vïì öëp àöìng laâ Chêìu àïå nhêët, àïå nhõ, àïå Trong caác hònh tûúång êëy thò rùæn 5 àêìu laâ
tam, Chêìu Luåc, Quan Hoaâng Mûúâi, quan phöí biïën. Cöíng chuâa Dúi úã Soác Trùng coá
Tuêìn Chanh, quan Hoaâng Baãy, Cö Saáu tûúång rùæn nùm àêìu rêët àeåp.
Sún Trang, Cêåu beá….. Hai võ thaánh laâ Höí - Trong lônh vûåc lõch sûã, sau caái chïët
vaâ Rùæn rêët ñt öëp àöìng. Trong nhûäng buöíi dûå oan khuêët cuãa Nguyïîn Traäi (thúâi Lï) xuêët
hêìu, coá lêìn töi àaä gùåp thaánh Rùæn vïì öëp. hiïån huyïìn thoaåi rùæn baáo oaán. Toám tùæt nhû
Thanh àöìng luác êëy nhû àiïn daåi, tröng thêìn sau: Höìi Nguyïîn Traäi coân daåy hoåc trûúác
khñ súå lùæm. Mùæt long lanh dûä túån. Miïång cûãa phoâng coá caái goâ tröng rêët vûúáng. Möåt
phun phò phò. Toaân thên nùçm trïn àêët trûúân höm Nguyïîn Traäi baão hoåc troâ rùçng caác con
ài lung tung ra ngoaâi sêåp diïîn, àêìu toác röëi phaãi chuyïín caái goâ ài cho thoaáng. Àïm sau
buâ, mùåt maây sêët saát... Khi Thaánh thùng, Nguyïîn Traäi möång thêëy hai con rùæn trùæng
48 Vùn nghïå HAÃI DÛÚNG Söë 271 (1 - 2025)
