Page 10 - Đắk Lắk Nguyệt San
P. 10
Ất Tỵ 2025
Ất Tỵ 2025
M
M ê đắm TRIỀU NGUYỄN Từ bao đời nay, bến nước đầu nguồn vẫn được đồng bào
Êđê xem như là mạch sống của buôn làng.
kiến trúc dân gian Tây Nguyên
kiến trúc dân gian Tây Nguyên ứ mỗi sáng sớm hay chiều tối, nước, cũng như trân quý hạt muối,
bến nước buôn Kli A (phường
CĐạt Hiếu, thị xã Buôn Hồ) lại hạt gạo. Chính vì những ý nghĩa
thiêng liêng đó, việc bồi đắp và duy
râm ran tiếng trò chuyện của bà trì sự sống cho bến nước của mỗi
con buôn làng đến đây lấy nước, buôn làng là trách nhiệm của toàn
tắm giặt. Từ bao đời nay, người bộ thành viên trong cộng đồng.
dân trong buôn luôn cùng nhau “Dù bây giờ đã có nước giếng
gìn giữ rừng cây cổ thụ rợp bóng để sử dụng, nhưng mỗi ngày hai
mát xung quanh bến nước để giữ lần tôi vẫn cùng con cháu đến
mạch nước chưa bao giờ cạn. bến nước để gùi nước về uống,
Bà H’Knul Niê (80 tuổi, buôn nấu rượu cần và phục vụ cho sinh
Kli A) cho hay, người Êđê khi chọn hoạt. Với tôi nguồn nước này
đất để lập buôn làng phải chọn nơi không chỉ ngọt mát, trong lành
có nguồn nước dồi dào, trong lành mà còn mang lại sức khỏe và sự
nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt may mắn. Để giữ cho bến nước
cho cả cộng đồng trong quá trình sạch sẽ, chúng tôi luôn bảo ban
sinh sống. Nước không chỉ là nguồn con cháu phải có ý thức bảo vệ
sống vô tận mà còn có ý nghĩa tín rừng đầu nguồn, không xả rác và
Gia Lai và Kon Tum – địa bàn cư ngưỡng tâm linh từ thế hệ này đến có ý thức dọn dẹp mỗi khi đến lấy
trú của các dân tộc bản địa như thế hệ khác, vì vậy người Êđê đã nước”, bà H’Knul Niê tâm sự.
Xê Đăng, Giẻ Triêng, Brâu… Ai hình thành một truyền thống tốt Ông Y’Mêk Niê, Bí thư Chi bộ
lần đầu lên đây cũng ngạc nhiên, đẹp là vô cùng trân trọng nguồn buôn Kli A, chia sẻ: “Được sự quan
ví như cung đường đèo Violac
nối tỉnh Kon Tum với tỉnh Quảng
Ngãi. Hai bên con đường này có
nhiều nương rẫy nối tiếp nhau,
mỗi nương rẫy hiện ra một mái Mát lành
nhà kho xinh xắn. Nhà kho giống
như nhà sàn nhưng mô hình bị Mát lành
thu nhỏ, tuy nhiên cũng có mái
lợp và chiếc cầu thang be bé.
Nhà kho không phải để ở mà là
bến nước
nơi các gia đình cất giữ chủ yếu bến nước
những hạt giống tốt cho mùa sau.
Ví như khi thu hoạch bắp, họ sẽ
chọn những trái bắp mẩy hạt nhất THU THẢO
để lại, phơi khô và cất giữ để làm
giống. Vài nhà kho lớn hơn còn
có chức năng cất giữ lương thực
nếu sản lượng thu hoạch nhiều và
nương rẫy ở quá xa nhà. Họ cất
trữ và dùng dần cho đến khi quay
vòng giáp hạt sẽ dọn dẹp sạch sẽ
đón mùa vụ mới.. Bến nước Ea Tul (xã Ea Tul, huyện Cư M'gar). Ảnh: Hữu Hùng
9
