Page 99 -
P. 99
TẢN MẠN ĐẦU XUÂN ẤT TỴ NĂM 2025
Năm 1874, ông được bổ làm Tri Ông được giới văn học đánh giá
phủ Quảng Trạch, sau thăng Thừa chỉ, Thị là một trong hai cây bút đầu tiên viết
độc, rồi Phủ doãn tỉnh Thừa thiên. Khi vua truyện ngắn hiện đại bằng Quốc ngữ
Tự Đức mất (năm 1883), ông cáo quan về trong văn học Việt Nam.
nhà, nhưng sau đó lại ra làm quan dưới Trong vòng ba năm (từ năm 1918
triều Đồng Khánh. Năm 1889, ông được đến 1921), ông viết 7 truyện ngắn đăng
bổ làm Tổng đốc An - Tĩnh (Nghệ An - trên Tạp chí Nam Phong. Nguyễn Bá
Hà Tĩnh), rồi lần lượt làm Thượng thư bộ Học nổi tiếng với câu nói: "Đường đi
Công, bộ Binh, bộ Hình. khó không khó vì ngăn sông cách núi,
Vì mâu thuẫn với tên việt gian mà khó vì lòng người ngại núi e sông".
Nguyễn Thân, Thượng thư bộ Lại, một Ông mất năm Đinh Mùi 1907.
kẻ thân Pháp, ông xin về hưu khoảng Tống Hữu Định- Sinh năm Kỷ
năm 1902. Ông nổi tiếng thanh liêm,
Tỵ 1869
công minh, đuợc hầu hết sĩ phu trọng
Tống Hữu Định là người khởi
vọng, lại giỏi văn chương, thích soạn
xướng bộ môn ca kịch cải lương, hiệu
tuồng hát. Chính ông lập ra môn hát bộ
Tịnh Trai, tục gọi là Thầy Phó Mười Hai
ở Bình Định. Tại quê nhà có lập một
(vì ông làm phó tổng và là người con
trường dạy kịch nghệ gọi là Học bộ
thứ 12 trong gia đình); quê quán ở làng
đình. Ông mất năm 1907, thọ 62 tuổi.
Long Châu, tỉnh Vĩnh Long.
Nguyễn Bá Học - Sinh năm Ông nổi tiếng là người hào hoa, say mê
Đinh Tỵ 1857 âm nhạc dân tộc. Chính ông là người có
Nguyễn Bá Học là nhà văn, quê ở sáng kiến khai sinh ra điệu hát "ca ra
làng Nhân Mục, huyện Thanh Trì, tỉnh bộ" (năm 1914) – tiền thân của nghệ
Hà Đông (nay là xã Nhân Chính, huyện thuật hát cải lương sau này.
Từ Liêm, ngoại thành Hà Nội).
Trong lịch sử bộ môn hát cải lương
Ông theo đuổi nghiệp văn chương năm
Nam bộ, các nhà nghiên cứu đã dành cho
1918 bằng việc viết truyện ngắn, chính
ông một chỗ đứng quan trọng trong sự
luận và chọn dịch các bài Hán văn, Pháp
hình thành và phát triển của bộ môn này.
văn đăng ở Tạp chí Nam Phong, Tạp chí
Đông Dương. Ông mất năm Nhâm Thân 1932.
93
