Page 9 -

TẢN MẠN ĐẦU XUÂN ẤT TỴ NĂM 2025

Tản mạn về hình tượng rắn

trong văn hóa Việt Nam

̀
Rắn là hình tượng kha ́ quen Trước hết, rắn với biến thể la trăn
́
thuộc trong đời sống văn hóa ngươ ̀ i có thể tim thấy khá nhiều trong cac câu
̀
́
́
Viê ̣ t Nam va ̀ nhiều cộng đồng quốc gia, chuyện cổ tich. Trong truyện cổ tich
́
dân tộc trên thế giơ ́ i. Điểm đa ́ ng chu ́ y ́ “Thạch Sanh”, mặc dù co nhiều di ̣ bản
trong hinh tượng rắn cu ̉ a ngươ ̀ i Viê ̣ t khác nhau nhưng đều kể về một con trăn
̀
tinh (hay chă ̀n tinh) tu luyện lâu năm
Nam la ̀ xuất hiê ̣ n rất đa dạng vơ ́ i
chuyên đi hại người. Mỗi năm, dân làng
nhưng biến thể kha ́ c nhau, như rắn,
̃
phải nộp cho chằn tinh một mạng người,
trăn, chằn tinh, giao long, thuồng
song cuối cùng nó bị tiêu diệt bởi chàng
luồng, thậm chi la ̀ rồng…
́
Thạch Sanh hiền lành, dũng cảm.
Dưới hình dạng của trăn hay chă ̀n

tinh, rắn thường biểu trưng cho thế lực

cai ac, phản ánh ước nguyện của dân
́
́
chúng trong cuộc đấu tranh giữa cái
thiện và cái ác. Trong đó người hiền

lành, tốt bụng sẽ gặp điều may mắn,

những kẻ độc ác, gian dối thì bị trừng
trị. Không chỉ để la ̣ i â ́n tượng sâu sắc

trong lĩnh vực văn học, tích chuyện

Thạch Sanh đánh chằn tinh hiện còn

được lưu lại trong dòng tranh dân gian

Ơ ̉ mỗi một hinh thưc thể hiê ̣ n cu ̉ a Đông Hồ.
́
̀

ră ́n, hoă ̣ c vơi mỗi một biến thể, hình Còn trong truyện "Rể trăn", lại
́

tượng rắn đều mang như ̃ng y nghia nhâ ́t xuâ ́t hiê ̣ n hai con trăn hoàn toàn đối lập
́
̃

đi ̣ nh. Co thể tim thâ ́y điều nay trong các nhau: một con là hiện thân của chàng
̀
́
̀
câu truyện cổ tích, huyền thoại, phong trai có diện mạo đẹp đẽ, hiền lành, tốt
tục tập quán, văn học nghê ̣ thuâ ̣ t, mỹ bụng, con còn la ̣ i có hình hài gớm giếc
thuâ ̣ t, ta ̣ o hinh.v.v... chuyên đi hại người. Con trăn hiền lành
̀

3