Page 57 - Thời báo Tài Chính

55

Ba miền đất nước

rộn ràng sắc xuân

Với hình sông dáng núi trải dài,
từ lâu nước Việt đã định hình
3 miền Bắc, Trung, Nam theo
chiều dài đất nước. Ở vùng miền
nào cũng có những vẻ đẹp thiên
nhiên đặc thù, những đặc sản
riêng, những nét văn hóa riêng,
làm nên bản sắc và thế mạnh
riêng. Trong những ngày xuân
này, chúng ta cùng tìm hiểu một
đôi nét thú vị về đón xuân ở các
cùng miền trên đất nước ta.

Nói về miền Bắc, các tỉnh miền núi
phía Bắc đón xuân cũng khác các tỉnh
đồng bằng Bắc bộ.
Trong những ngày xuân này, tiết trời Minh họa: Họa sĩ Lâm Thao
miền núi phía Bắc đêm và sáng khá lạnh
với màn sương ẩm. Nhưng khi mặt trời
lên thì sương giá tan mau, làm ửng hồng mai vàng gửi chút nắng từ phía Nam chở
đôi má của các cô gái và lũ trẻ, sắc xuân ra Bắc cũng rất được ưa chuộng. NHỮNG PHONG TỤC ĐẸP NGÀY XUÂN
bỗng trở nên rộn ràng, rực rỡ. Đâu đâu Người dân Bắc bộ sửa soạn mâm ngũ Dù cho cách ăn Tết, chơi Tết 3 miền có khác nhau, nhưng những phong tục đẹp
cũng rạng ngời bởi sắc màu của những quả khá cầu kỳ, thế nào cũng phải có nải ngày Tết đến xuân về thì có nhiều điểm chung. Đó là phong tục khai bút đầu xuân;
bộ váy áo truyền thống dân tộc mà các chuối tiêu thật to đẹp đặt ở dưới, hoa quả mừng tuổi (miền Bắc), lì xì (miền Nam); đi lễ ở đình, chùa; thăm viếng cha mẹ, họ
chị em xúng xính diện đi chơi xuân, các màu rực rỡ bày ở trên. Phật thủ cũng hàng, thày cô; trồng cây, làm việc thiện…
xuống chợ. Những cành đào gốc to, hoa là một loại quả không thể thiếu để bày
dày bung nở tuyệt đẹp đầy nhựa sống. bàn thờ dịp Tết, vì nó vốn được cho là có
Rượu cần ở khắp nơi, những chảo thắng hình dạng như bàn tay Phật, lại đẹp, thơm
cố, lẩu ngựa sôi sùng sục, mùi thức ăn và tươi lâu. cô vẫn thả dáng thong dong trong tà áo dài từ “chúi" thể hiện sự nguy khó. Quả cam
ngày Tết nồng nàn gia vị đặc trưng từ Cỗ Tết miền Bắc dù nhà nào có hiện đại truyền thống đi dạo phố, đi lễ chùa, cầu cũng không được có mặt trong mâm ngũ
hạt mắc mật, mắc khén. Và đâu đây đến mấy cũng khó lòng bỏ qua được bánh cho mưa thuận gió hòa, nhà nhà an vui. quả ngày Tết, vì câu “quýt làm cam chịu”.
tiếng khèn gọi bạn thiết tha… chưng, giò nạc, hành muối, thịt đông, nem Xuôi xuống miền Trung ta thấy những Trái cây trên bàn thờ của các gia đình
Ngày xuân ở đồng bằng Bắc bộ, mọi rán và canh măng khô nấu bóng bì, những điều khác lạ ngay từ khẩu vị và tục lệ. Nếu Nam bộ thường là mãng cầu, dừa, đu đủ,
người dường như hối hả hơn với việc thăm thực phẩm cao cấp có, bình dị có, mà sự như miền Bắc có bánh chưng thì miền xoài. Những loại quả này khi kết hợp lại,
hỏi cha mẹ, họ hàng làng xóm và bầy biện kết hợp của chúng lại với nhau trở thành Trung là bánh tét; miền Bắc kho bò với đọc chệch âm đi thì thành “cầu vừa đủ
trong nhà. Ngoài đào bích, đào phai, chậu mỹ vị, thành nét văn hóa ẩm thực lâu đời. gừng thì miền Trung có món bò kho mật xài” – mong muốn của người dân trong
quất truyền thống, nhiều gia đình mua Và dù có tất bật đến đâu thì sáng mía, thịt ngâm mắm, rồi giò me (giò làm năm mới. Tuy nhiên, ngày nay có nhiều
chậu lan, chậu cúc về bầy. Cả những chậu mùng 1, trong tiết trời se lạnh, các chị, các từ thịt bê), tôm chua, nem chua, chả ram. loại quả quý khác nhau, nên mâm ngũ quả
Người Bắc kiêng đầu năm ăn mực vì sợ ngày càng phong phú hơn, và người ta cũng
gặp những chuyện “đen như mực”, nhưng không câu kệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà
người vùng biển miền Trung không lấy có thể là bát, cửu, thập quả, nhưng vẫn gọi
chữ “mực” đó làm phiền, mà coi là món là “mâm ngũ quả”.
khoái khẩu có thể dùng bất cứ thời điểm Mâm cỗ Tết của miền Nam thường có ba
nào, đặc biệt vào dịp Tết lại càng phải có. món cơ bản là bánh tét, bánh tráng và nồi thịt
Trong không khí rộn ràng của xuân lợn kho nước dừa. Trong suy nghĩ của người
mới, người dân miền Trung náo nức chào phương Nam, bánh tét tượng trưng cho sự
xuân với hương thơm của bánh tét, của dưa ấm no từ đời này qua đời khác. Bánh tét Nam
món, của nem chua, của tré, của thịt giầm bộ có thêm nguyên liệu từ lá cẩm tím vừa
bên cành mai vàng sắc nắng hoặc cành đào. thơm ngon lại vừa thẩm mỹ, chỉ dành riêng
Lát bánh tét dẻo mềm, được ăn kèm với cho những dịp lễ quan trọng của năm. Mùng
những lát dưa món giòn giòn, đậm đà đem 1, mùng 2 Tết thường ăn các món trên kèm
đến cho người ăn cảm giác ngon miệng rất với dưa giá cho đỡ ngấy, sang ngày mồng ba
khó quên, khiến bao người con xa xứ nhớ sẽ làm thêm các món ăn khác như nấu cháo
nhung mỗi độ xuân về. Nhà ai cũng thế, cá ám, ăn với rau ghém, chuối cây xắt mỏng
dù mâm cao cỗ đầy, cao lương mỹ vị thì và các loại rau thơm; cá lóc nướng ăn với lá
vẫn không thể thiếu những món ăn truyền bông súng non hay đọt vừng…
thống, dân dã của quê hương này. Người phương Nam đặc biệt chăm chút
Đặc trưng Tết miền Nam chính là cho bàn tiệc ngày xuân, tuy nhiên cũng rất
hoa mai. Trong bộ tranh Tứ Thời thường chú trọng tới việc “chơi xuân”. Tết chính là
được các gia đình ưa chuộng treo để trang dịp thích hợp để mọi người trong làng, trong
trí nhà cửa, thì hình ảnh hoa Mai được xóm tổ chức các trò chơi dân gian vào dịp
xếp đầu tiên rồi mới đến Lan - Cúc – đầu xuân như đu tiên, đua ghe, đi cà kheo,
Trúc. 5 cánh hoa mai là hình ảnh của 5 vị đập niêu đất... Khi đón Tết miền Nam, đặc
thần may mắn, của ngũ phúc (phước, lộc, biệt là miền Tây, mọi người thường tổ chức
thọ, khang, ninh). Mai cũng như đào biểu các trò vui chơi đầu xuân như: Đua xuồng
tượng cho sự trường thọ và viên mãn. 3 lá, kéo co, chọi gà, tát mương bắt cá, ô ăn
Nếu như ở miền Bắc, hầu như tất cả các quan hay đạp xe qua cầu khỉ. Thông qua
loại quả đều có thể bày lên bàn thờ, kể cả đó, người dân sẽ được thư giãn sau một
quả ớt mang vị cay đắng, miễn sao mâm năm làm việc vất vả, chuẩn bị một tinh thần
ngũ quả trông đẹp mắt là được; thì người vui tươi chào đón năm mới. Điều này giúp
miền Nam lại có sự kiêng cữ. Mâm ngũ gắn kết tinh thần cộng đồng và cùng nhau
quả của người miền Nam không bao giờ có nguyện ước cho một năm mới bình an, mưa
Minh họa: Họa sĩ Lâm Thao chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống thuận gió hòa.q NGÂN HÀ