Page 56 - Thời báo Tài Chính

54

Bánh chưng cùng với
bánh giầy đã đi vào
truyền thuyết, được lưu Bánh chưng
truyền từ thế hệ này
sang thế hệ khác trong
con dân nước Việt một
cách rất tự nhiên và bền Khúc biến tấu đầy ngẫu hứng
chặt trong đời sống.
Theo dòng lịch sử,
chiếc bánh chưng đã
có những đổi mới, biến mỗi vùng miền cũng có sự gia
tấu cho hợp người, hợp giảm khác nhau trong thành phần
cảnh, hợp thời hơn, và làm ra chiếc bánh. Nếu như các
vẫn chiếm vị trí độc tôn tỉnh đồng bằng Bắc bộ chỉ gói lá
là chiếc bánh quý mang dong thì nhiều nơi sử dụng lá chuối
hồn dân tộc. để gói bánh. Nhân bánh ở miền
Nam làm ngọt hơn miền Bắc, thậm
chí có nơi cho chuối vào làm nhân.
Bánh chưng gù của đồng bào dân
Theo dòng lịch sử tộc ở Bắc Hà (Lào Cai) trong quá
trình làm bánh còn có nguyên liệu
Vào đời Hùng Vương thứ 6, từ tro than, lá giềng… nên hương
nhân dịp giỗ Tổ, vua Hùng triệu vị rất đặc trưng vùng miền, và có
tập các con (gọi là quan lang) màu đen rất lạ.
đến và truyền: con nào tìm Bánh chưng Việt Nam
được món lễ vật dâng lên tổ tiên còn được quốc tế hóa, khi
hợp ý với nhà vua sẽ được nhà những người con nước Việt
vua nhường ngôi. Các vị quan bay đi khắp muôn phương.
lang lên rừng, xuống biển tìm Nếu nguyên liệu trong nước
châu ngọc và các sản vật quý chuyển sang còn thiếu, thì với
để làm lễ vật dâng lên nhà vua. sự thông minh, cần cù của
Riêng người con trai thứ 18 tên người Việt, họ có thể thay thế
là Lang Liêu tính tình hiền hậu, một vài nguyên liệu làm bánh
lối sống đạo hạnh, hiếu thảo với từ những nông sản địa phương
cha mẹ thì lại không tìm kiếm nơi họ sinh sống để làm nên
vàng ngọc hay đặc sản dâng lên. chiếc bánh chưng mỗi dịp Tết
Chàng đã dày công ấp ủ bao đến xuân về. Với những người
tâm huyết, tình cảm của mình con xa quê thì ngày Tết phải
để nghĩ ra hai thứ bánh quý. Từ có cặp bánh chưng thắp hương
những nông sản thường ngày mới thực sự thấy ấm lòng, thấy
gồm gạo nếp, đỗ xanh, thịt lợn
và lá dong, chàng làm ra bánh Tết mới thật sự là Tết.
chưng, bánh giầy để làm lễ vật Minh họa: Hoạ sĩ Lâm Thao
kính dâng vua cha. Chiếc bánh Đó là nói về sự biến tấu
chưng hình vuông tượng trưng nhân lực: Người rửa nồi, bê củi, gian, thời gian, chiếc bánh thì cầu kỳ hơn khi dùng lạt để trong không gian, còn theo
cho Mẹ Đất và bánh giầy tượng bắc bếp; người chẻ lạt, nhuộm chưng đã có những biến tấu chia đều thành 8 miếng hình thời gian, biến tấu của bánh
trưng cho Cha Trời. lạt; người rửa lá, cắt lá; người đầy ngẫu hứng, bất ngờ. chưng khiến ngày càng hấp
Lễ vật của các quan lang vo gạo, ngâm đỗ, thái thịt, chuẩn dẫn và thăng hoa. Sự phong
được dâng lên, và những châu bị hành củ, hạt tiêu; người gói Biến tấu phú, đa dạng của bánh chưng
ngọc hay sơn hào hải vị của bánh… Bận rộn nhất và cũng đầy ngẫu hứng ngày nay có thể chinh phục
các vị quan lang không át được vui nhất trong dịp Tết là lúc gói, được bất cứ thực khách khó
hai món bánh giản dị của Lang luộc bánh chưng, bởi đây cũng Trong không gian LUÔN LÀM MỚI, LUÔN HẤP DẪN, tính nào.
Liêu. Vua Hùng ăn thử bánh là dịp xum vầy, đầm ấm đại gia của dải đất hình chữ TẠO NÊN NHỮNG NGẠC NHIÊN Bánh chưng ngày
tấm tắc khen ngon, nhất là sau đình. Trong cái lạnh của ngày S, bánh chưng đã Bánh chưng ngày nay không chỉ dùng nay không chỉ dùng
khi nghe ý nghĩa của hai thứ cuối năm, các thế hệ già, trẻ thức hiện hữu không chỉ gạo nếp trắng thông thường mà còn được gạo nếp trắng thông
bánh, vua rất hài lòng và đã thâu đêm ngồi trông nồi bánh một hình vuông thêm gấc để tạo màu thành bánh chưng gấc thường mà còn được
truyền ngôi lại cho Lang Liêu. bên bếp lửa hồng bập bùng, như trong truyền màu đỏ tươi và bổ dưỡng; bánh chưng cốm, thêm gấc để tạo màu
Từ đó, bánh chưng, bánh nướng những củ khoai, bắp ngô thuyết, mà nó còn được làm từ cốm thay vì gạo nếp; bánh chưng thành bánh chưng
giầy trở thành lễ vật linh thiêng thơm phức. Lũ trẻ chạy quanh có hình trụ dài gạo lứt, phần gạo nếp được thay bằng gạo gấc màu đỏ tươi và
trong nghi thức thờ cúng tổ tiên, chờ được nếm thử chiếc bánh (bánh tày, bánh tét nếp lứt; bánh chưng mật thịt cho thêm mật bổ dưỡng; hay bánh
thể hiện tấm lòng uống nước nhớ chưng nhỏ dành cho chúng, ở miền Nam) hoặc chưng cốm, bánh được
nguồn đối với ông cha, là món ăn trong khi mọi người chuyện trò, bánh chưng gù, ngắn vào phần nhân; bánh chưng nhuộm làm từ cốm thay vì gạo
không thể thiếu của người dân động viên, khích lệ nhau và cùng hơn, phần giữa nhô lên tím, ngũ sắc; bánh chưng nhân nếp; bánh chưng gạo lứt,
Việt Nam, đặc biệt vào những mong một năm mới sẽ đến với như lưng gù (bánh này hải sản... phần gạo nếp được thay
ngày Tết đến Xuân về. nhiều may mắn… có ở một số tỉnh phía Bắc). bằng gạo nếp lứt; bánh chưng
Suốt chiều dài lịch sử, bánh Tất cả những điều ấy đã Bánh tét dùng lá chuối để gói, mật thịt cho thêm mật vào phần
chưng bánh giầy, mà đặc biệt là làm nên những giá trị bất thường được gói thành cặp với nhân; bánh chưng nhuộm tím,
chiếc bánh chưng đã gắn bó với biến của những chiếc bánh một quai chung, điều này nhằm ngũ sắc; bánh chưng nhân hải
đời sống người dân Việt Nam. chưng – một trong những tượng trưng cho sự gắn kết và sản; bánh chưng chay phục vụ
Bánh chưng được ưa chuộng biểu tượng của Tết Việt. sum vầy mỗi dịp Tết đến Xuân tam giác bằng nhau, để miếng các thực khách dùng đồ chay...
hơn, chắc một phần vì hương Nhưng để trường tồn được về. Bánh gù sử dụng vừa cho 1 nào miếng nấy đều có đủ phần Mới kể sơ sơ ở trên, đã cho
vị rất ngon, thơm, hấp dẫn bởi trong những biến đổi không người ăn, bánh tét khi bóc ăn nhân đỗ, thịt, hành… thấy bánh chưng biến tấu thật
sự hòa quyện của nhiều loại ngừng của dòng chảy không thì cắt khoanh, còn bánh chưng Ngoài biến tấu về hình dạng, diệu kỳ. Chỉ cần sự khéo léo, trí
thực phẩm một cách khéo léo, tưởng tượng phong phú thì sở
không chỉ đơn thuần từ gạo nếp CÓ BÁNH CHƯNG MỚI THẬT SỰ LÀ CÓ TẾT thích nào của thượng đế cũng
như bánh giầy. Một phần hấp chiều được. Chắc cũng bởi vì sự
dẫn nữa, có lẽ đến từ sự cầu kỳ Bánh chưng Việt Nam còn được quốc tế hóa, khi bánh từ những nông sản địa phương nơi họ sinh làm mới mình không ngừng đó,
và niềm vui xum họp khi làm những người con nước Việt bay đi khắp muôn sống để làm nên chiếc bánh chưng mỗi dịp Tết bánh chưng vẫn chinh phục được
ra chiếc bánh. Nồi bánh chưng phương. Nếu nguyên liệu trong nước chuyển sang đến xuân về. Với những người con xa quê thì ngày cả lớp trẻ ngày nay, vốn kén ăn
ngày Tết thường là một nhà còn thiếu, thì với sự thông minh, cần cù của người Tết phải có cặp bánh chưng thắp hương mới thực và luôn thích thú với các món ăn
gói chia cho đại gia đình. Khâu Việt, họ có thể thay thế một vài nguyên liệu làm sự thấy ấm lòng, thấy Tết mới thật sự là Tết. nhanh, món ăn kiểu “Tây”.q
chuẩn bị đã thu hút khá nhiều KIM THANH