Page 53 - Tài nguyên & Môi Trường - Số Tết Âm Lịch

53
baotainguyenmoitruong.vn

Doåc àaåi ngaân Trûúâng Sún

n MINH QUÊN - QUÖËC DUY

Trïn àaåi ngaân Trûúâng Sún
huâng vô, àúâi söëng cuãa àöìng
baâo dên töåc thiïíu söë (DTTS)
Cú Tu, Kor, Xú Àùng,
Bhnoong úã Quaãng Nam
àang tûâng ngaây thay àöíi
nhúâ sûå trúå lûåc tûâ nhûäng
chñnh saách cuãa Àaãng, Nhaâ
nûúác. Haâng loaåt caác chñnh
saách vuâng àöìng baâo àang
àûúåc phaát huy hiïåu quaã àaä
taåo ra sûác bêåt lúán trong àêìu
tû xêy dûång phaát triïín cú súã
haå têìng, taåo sinh kïë bïìn
vûäng àïí àúâi söëng hún xûa.

Trïn nhûäng neão àûúâng múái

Mûúi nùm vïì trûúác, àïí vïì caác
huyïån miïìn nuái cuãa Quaãng Nam
phaãi mêët caã tuêìn, coân lïn àûúåc
caác xaä vuâng biïn nhû AXan, Caác laâng taái àõnh cû têåp trung àûúåc àêìu tû haå têìng,
Chúm, A Tiïng… thò phaãi mêët àïën àúâi söëng ngûúâi dên àaä öín àõnh hún.
caã thaáng. Khoá nhêët laâ vaâo muâa
mûa, caán böå tónh khöng xuöëng
huyïån àûúåc, coân caán böå huyïån
möîi lêìn xuöëng xaä chó coá caách duy
nhêët xùæn quêìn, löåi böå nùm, baãy
ngaây àûúâng... Nhûng àoá laâ
chuyïån cuãa nhûäng ngaây cuä, coân
bêy giúâ, khùæp caác huyïån miïìn nuái
xûá Quaãng, àûúâng ö tö phùèng lyâ, xe
bon bon àïën têån trung têm xaä.
Nhûäng ngöi nhaâ khang trang kiïn
cöë, chúå vaâ haâng quaán san saát doåc
hai bïn àûúâng nhû minh chûáng

cho sûå “thay da, àöíi thõt” cuãa

nhûäng vuâng àêët khoá. Vaâ huyïån

miïìn nuái Têy Giang laâ möåt vñ duå.

Nïëu noái Têy Giang “löåt xaác” thò
Àúâi söëng khêëm khaá, vùn hoáa truyïìn thöëng caác àöìng baâo miïìn nuái Tûâ chñnh saách trúå lûåc, àúâi söëng cuãa ngûúâi dên miïìn nuái
e laâ húi quaá, nhûng nhûäng chuyïín
àûúåc ngûúâi dên giûä gòn vaâ phaát huy. Quaãng Nam ngaây caâng phaát triïín.
biïën úã núi naây coá leä laâ khöng khoá
àïí nhêån ra. Noá àïën tûâ nhûäng khu
múái gêìn trung têm xaä, coá àûúâng dên àaä dêìn àöíi tûâ tû duy manh seã, cêy sêm Ngoåc Linh àaä trúã Tónh uãy vïì phaát triïín miïìn nuái, gêìn
taái àõnh cû kiïn cöë, vûäng chùæc, an
giao thöng nïn thuêån tiïån hún muán, nhoã leã sang kinh tïë thõ thaânh cêy haâng hoáa chuã àaåo àïí àêy nhêët laâ chûúng trònh xoáa nhaâ
toaân, khöng coân thêëp thoãm vúái
nhiïìu so vúái laâng cuä. Ngûúâi öëm trûúâng. Nhiïìu loaåi cêy àùåc saãn goáp phêìn giaãm ngheâo bïìn vûäng, taåm, nhaâ döåt naát… àaä àem laåi hiïåu
“hoåa nuái àeâ”, baâ con coá rêîy, coá
àau khöng coân phaãi khiïng coäng nhû cheâ dêy Ra Zeáh, úát Ariïu, öín àõnh àúâi söëng cho àöìng baâo quaã cho öín àõnh cuöåc söëng vaâ
ruöång, àuã gaåo ùn quanh nùm.
bùng rûâng ài cêëp cûáu, chó viïåc lïn cam tuyïët Ga Ry, mùng rûâng, caác dên töåc taåi àõa baân. Nhiïìu höå vûún lïn thoaát ngheâo cuãa àöìng
Giûäa khoaãng sên röång vaâ nhaâ
xe chúã ài bïånh viïån…” - Tú Ngöl àùèng sêm, ba kñch… àûúåc múã dên cuãa Nam Traâ My, àùåc biïåt laâ baâo DTTS vuâng cao Quaãng Nam.
Gûúl lúán, treã chúi àuâa, àaá boáng,
Nhang kïí. röång thaânh nhûäng vûúân chuyïn caác xaä Traâ Linh, Traâ Nam, Traâ Quãa thêåt, trong suy nghô cuãa A
àaåp xe, baâ con tuå têåp nhûäng ngaây
Cuäng giöëng nhû Têy Giang, canh vúái sûå trúå lûåc, hûúáng dêîn cuãa Cang khöng chó thoaát ngheâo maâ Lùng Lú, Tú Ngöl Nhang cuâng
lïî höåi, ngaây Tïët. Treã con úã àêy
nhúâ thûåc hiïån nhûäng chñnh saách, caán böå nöng nghiïåp vïì quy trònh, coân xêy àûúåc nhaâ têìng, trang bõ gêìn 145 nghòn ngûúâi àöìng baâo
khöng àûáa naâo boã hoåc búãi trûúâng
chuã trûúng àöìng baâo dên töåc maâ vuå muâa. Nöng saãn cuãa baâ con àêìy àuã phûúng tiïån, àöì duâng gia caác dên töåc Cú Tu, Xú Àùng, Gieã
úã ngay trong thön, laåi coá àûúâng ài
nhiïìu huyïån miïìn nuái cuãa Quaãng àûúåc àoáng bao bò, nhaän maác, àònh, mua sùæm àûúåc ö tö; mua Triïng úã xûá Quaãng thò cuöåc söëng
thuêån tiïån, xe ö tö vaâo àïën núi
Nam nhû àûúåc thöíi luöìng sinh khñ àûúåc xaác nhêån chuöîi cung ûáng an àêët, xêy nhaâ úã... bêy giúâ sûúáng gêëp nhiïìu lêìn trûúác
mua chuöëi, sùæn, gaâ, lúån, baán vaãi
àïí “löåt xaác”. Ngoaâi diïån maåo bïì toaân thûåc phêím, hay àùng kyá saãn Nhûng àiïìu khiïën laänh àaåo kia laâ nhúâ ún Àaãng vaâ Nhaâ nûúác.
voác, muöëi, caá tûúi cho baâ con.
thïë hiïån hûäu ngay trung têm xaä, phêím OCOP, tiïu thuå khùæp thõ “thuã phuã” sêm Ngoåc Linh vui mûâng Vaâ suy nghô cuãa àöìng baâo cuäng
Tú Ngöl Nhang (33 tuöíi, úã
len loãi khùæp caác khu dên cû laâ trûúâng gêìn xa. hún thaãy laâ tröìng dûúåc liïåu khöng khöng chó dûâng laåi úã chuyïån coá
thön A Choong), khöng giêëu àûúåc
nhûäng con àûúâng múái, khu vui Theo tñnh toaán cuãa Trûúãng chó laâ sinh kïë vúái ngûúâi dên huyïån nhaâ àïí úã, coá gaåo àïí ùn maâ hoå coân
niïìm vui khi kïí vïì cuöåc söëng múái
chúi, nhaâ sinh hoaåt cöång àöìng… thön A Choong (Têy Giang), cuäng Nam Traâ My, maâ coân giuáp baão vïå àang “gieo ûúm” nhûäng giêëc mú
úã khu taái àõnh cû Achoong, xaä
àûúåc triïín khai xêy dûång tûâ nguöìn laâ Giaám àöëc HTX nöng nghiïåp möi trûúâng rûâng töët hún, khi rûâng vïì möåt tûúng lai tûúi saáng hún.
Chúm (Têy Giang). Nhang cûúái vúå
lûåc cuãa Dûå aán 4 vïì "Àêìu tû cú súã Chúm A Lùng Lú, nïëu 1ha tröìng chñnh laâ nguöìn söëng cuãa ngûúâi Phña trûúác àang coá nhiïìu
súám nhûng khöng coá àêët riïng,
haå têìng thiïët yïëu phuåc vuå saãn luáa möîi nùm möåt vuå chó thu chûâng dên, sinh kïë dûúái taán rûâng tûå bao niïìm tin, khaát voång vaâ khöng ñt thûã
phaãi söëng chung vúái böë meå cuâng
xuêët, àúâi söëng trong vuâng àöìng 2 têën luáa, (têìm 16 triïåu àöìng); àúâi nay vêîn phuâ húåp vúái têåp quaán thaách. Möåt muâa hi voång múái laåi vïì
àaân em trong cùn nhaâ nhoã chó vaâi
baâo DTTS vaâ miïìn nuái vaâ caác àún nhûng tröìng àùèng sêm, 1ha cho sinh söëng úã vuâng cao. Tyã lïå àöå che núi lûng chûâng daäy Trûúâng Sún.
chuåc meát vuöng úã sûúân nuái. Nhiïìu
võ sûå nghiïåp cöng lêåp", goáp thïm khoaãng 2 têën cuã tûúi, vúái giaá trung phuã rûâng trïn àõa baân huyïån àaåt Thêëp thoaáng nhûäng àaám ruöång
lêìn mûa lúán, àêët lúã vaâo saát vaách,
vaâo diïån maåo vuâng cao. bònh 200 nghòn àöìng/1kg nhû hiïån 59,33%, phêën àêëu àïën nùm 2025 ven àûúâng àaä phuã àêìy maâu xanh
anh vaâ ngûúâi thên chó biïët coäng
nay, seä thu vïì 400 triïåu àöìng; lúåi àaåt 62%. maå non; caác ngöi nhaâ saân cuãa baâ
nhau ài núi khaác laánh naån. Kïí tûâ
khi vïì söëng úã khu taái àõnh cû A Söëng khaác, laâm khaác gêëp hún 20 lêìn tröìng luáa. Gia àònh con Cú Tu àaä rûåc rúä sùæc maâu cúâ
anh Lú hiïån cuäng àang tröìng 4ha Àaãng, cúâ Töí quöëc xen lêîn maâu àoã
Choong àûúåc triïín khai theo Nghõ Àöång lûåc múái, thúâi cú múái
Haå têìng àiïån, àûúâng, trûúâng, àùèng sêm, trûâ chi phñ thò thu vïì hoa àaâo laâm cho bûác tranh xuên
quyïët söë 12/NQ-HÀND cuãa
traåm àûúåc àêìu tû cuäng laâ luác voâng 100 triïåu/nùm. Tñnh caã xaä Chúm Rêët nhiïìu chuã trûúng, chñnh núi nuái rûâng thïm sinh àöång.
HÀND tónh Quaãng Nam, gia àònh
luêín quêín àoái ngheâo úã miïìn nuái xûá coá töíng diïån tñch hún 200ha, trong saách dên töåc cuãa àõa phûúng ài Nghe trong gioá, àiïåu haát, tiïëng
yïn têm hùèn.
Quaãng vúi dêìn. Ngûúâi dên àaä biïët àoá, thön A Choong chiïëm gêìn möåt vaâo hiïån thûåc àúâi söëng trïn vuâng àaân abel cuãa àöìng baâo trong
“Baâ con vïì laâng múái, cuäng laâ
bùæt nhûäng con suöëi hoang vu nûãa. “Baâi toaán xoáa ngheâo úã Chúm miïìn nuái nhû Chûúng trònh 135, nhûäng ngaây xuên nhû raåo rûåc
luác huyïån “àûa” àûúâng ö tö vïì têån
trong caánh rûâng nguyïn sinh kyâ vô àang dêìn coá lúâi giaãi.”- A Lùng Lú Chûúng trònh 30a; Chûúng trònh hún, phúi phúái niïìm vui vïì sûå àöíi
núi, röìi lêìn lûúåt hïå thöëng àiïån
“àeã ra tiïìn”. Nhûäng mùåt haâng nöng phêën khúãi noái. muåc tiïu quöëc gia xêy dûång nöng thay cuãa baãn laâng vaâ ngúåi ca baâi
chiïëu saáng, nûúác tûå chaãy, trûúâng
saãn “reã nhû cho” ngaây trûúác nay Öng Trêìn Duy Duäng - Chuã tõch thön múái; Nghõ quyïët 12 cuãa ca àoaân kïët cuâng goáp xêy cho
hoåc, traåm y tïë... moåc lïn. Laâng
trúã thaânh cêy... giaãm ngheâo. Ngûúâi UBND huyïån Nam Traâ My chia HÀND tónh vaâ Nghõ quyïët 05 cuãa non ngaân xanh thùæm.q