Page 38 - Kinh tế Việt Nam

NHÂN VẬT
& QUAN ĐIỂM

Ngày 22/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết
số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học,
công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị
quyết nêu rõ 7 nhiệm vụ giải pháp quan trọng:
Nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết
tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung
1
lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học,
công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế; xoá bỏ mọi tư
tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển; đưa thể
2
chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học,
công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Tăng cường đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công
nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
3
Phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp
ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo
4
và chuyển đổi số quốc gia.
Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi
mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống
5
chính trị; nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, hiệu lực quản lý
nhà nước trên các lĩnh vực, bảo đảm quốc phòng và an ninh.
Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới
sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp.
6
Tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng vai trò ngày càng quan trọng
nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
7 và được kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới, đưa Việt Nam trở thành nước phát
Nghị quyết nêu rõ: thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển
khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, do đồng triển vào năm 2045.
chí Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng làm Trưởng ban.
Thành lập Hội đồng Tư vấn quốc gia về phát triển khoa học công NHĨ ANH
nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số với sự tham gia của các
chuyên gia trong và ngoài nước.
Nghị quyết Đại hội Đại biểu hoàn thiện thể chế thúc đẩy phát hành Luật Khoa học và công
toàn quốc lần thứ XIII của Đảng triển khoa học, công nghệ và đổi nghệ 2013 cho thấy pháp luật
đã xác định 3 đột phá chiến lược, mới sáng tạo. Nhờ đó, khoa học hiện hành có một số nội dung
hoa học, công nghệ và bằng các chính sách, quy định trong đó có nội dung đẩy mạnh và công nghệ Việt Nam đã đạt chưa phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi
đổi mới sáng tạo có vị trí pháp luật nhằm thúc đẩy phát nghiên cứu, chuyển giao, ứng nhiều thành tựu quan trọng, góp từ thực tiễn nhằm phát triển khoa
K quan trọng, là động lực, triển khoa học, công nghệ và đổi dụng và phát triển mạnh khoa phần phát triển đất nước. học, công nghệ, phát triển kinh tế
là chỗ dựa vững chắc cho phát mới sáng tạo. học, công nghệ và đổi mới sáng - xã hội.
triển đất nước nhanh và bền Báo cáo Chính trị tại Đại hội tạo, khơi dậy khát vọng phát triển Những điểm nghẽn Cụ thể, nền kinh tế Việt Nam
vững. Đặc biệt, trong Kỷ nguyên Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII đất nước phồn vinh, hạnh phúc, cần tháo gỡ đang chuyển đổi mạnh mẽ sang
mới - Kỷ nguyên vươn mình của của Đảng đã xác định quan điểm phát huy giá trị văn hóa, sức cơ chế thị trường định hướng xã
dân tộc, cần nghiên cứu, đề xuất tiếp tục thực hiện nhất quán chủ mạnh con người Việt Nam, tinh Theo TS. Phan Chí Hiếu, hội chủ nghĩa; nhu cầu phát triển
các cơ chế, chính sách đặc thù, trương khoa học, công nghệ là thần đoàn kết, tự hào dân tộc trong bối cảnh cuộc Cách mạng kinh tế - xã hội với mô hình tăng
giải pháp đột phá, vượt trội để quốc sách hàng đầu, là động lực trong sự nghiệp xây dựng và bảo công nghiệp lần thứ tư, đứng trưởng dựa vào nguồn nhân lực
kịp thời giải quyết các vấn đề cấp then chốt để phát triển lực lượng vệ Tổ quốc. trước yêu cầu nhiệm vụ trong giai chất lượng cao và yếu tố động lực
bách, trọng điểm của quốc gia sản xuất hiện đại, đổi mới mô Đặc biệt, trong các bài viết, đoạn phát triển mới của đất nước, của khoa học, công nghệ và đổi
như: chuyển đổi số, chuyển đổi hình tăng trưởng, nâng cao năng bài phát biểu về định hướng chiến thể chế về khoa học, công nghệ, mới sáng tạo ngày càng rõ nét đòi
xanh, Net Zero, công nghiệp bán suất chất lượng, hiệu quả và sức lược đưa đất nước bước vào Kỷ một mặt, đang bộc lộ những bất hỏi cần có cơ chế, chính sách
dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI)… cạnh tranh của nền kinh tế. nguyên mới - Kỷ nguyên vươn cập, những điểm nghẽn cần tháo phục vu cho muc đích này. Tuy
̣
̣
Hiện nay, Bộ Khoa học và mình của dân tộc, Tổng Bí thư Tô gỡ; mặt khác, chưa tạo ra được nhiên, pháp luật hiện hành chưa
Công nghệ đang tập trung hoàn Lâm đã nhấn mạnh một trong động lực, nguồn lực, chưa có các quy định đủ cơ chế thu hút, đào
thiện thể chế, chính sách, nhằm các giải pháp chiến lược là “đẩy giải pháp mang tính đột phá thúc tạo, phát triển nguồn nhân lực
tháo gỡ những bất cập, tạo động mạnh công nghệ chiến lược, đẩy sự phát triển mạnh mẽ để chất lượng cao cho khoa học,
lực cho bước phát triển mới của chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khoa học, công nghệ thực sự trở công nghệ và đổi mới sáng tạo.
khoa học, công nghệ và đổi mới lấy khoa học, công nghệ và đổi thành quốc sách hàng đầu. Bên cạnh đó, các tác động của
sáng tạo. Dự thảo Luật Khoa học, mới sáng tạo làm động lực chính Một số chủ trương chính sách hội nhập sâu rộng và toàn diện
công nghệ và đổi mới sáng tạo cho phát triển”. còn chậm được thể chế hóa, hoặc của Việt Nam trong một thế giới
đang được lấy ý kiến, dự kiến Theo Bộ Khoa học và công chưa được thể chế hóa đầy đủ, rõ phát triển mạnh mẽ, nhất là về
trình sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp nghệ, Thủ tướng Chính phủ đã ràng trong các văn bản quy phạm khoa học, công nghệ và đổi mới
thứ 9 năm 2025. khẳng định khoa học, công nghệ pháp luật. Hệ thống pháp luật về sáng tạo, đòi hỏi các hành lang
và đổi mới sáng tạo là tài nguyên khoa học, công nghệ còn chưa pháp lý, cơ chế chính sách phải
TS. PHAN CHÍ HIẾU
Động lực chính Chủ tịch Viện Hàn lâm vô tận. Đây cũng là động lực quan đảm bảo tính thống nhất, một số được điều chỉnh để phù hợp với
cho phát triển Khoa học xã hội Việt Nam trọng để thúc đẩy tăng trưởng, quy định chưa phù hợp thực tiễn. thực tiễn. Đặc biệt các làn sóng
tạo bứt phá về năng suất, chất Cùng với đó, nguồn lực đầu tư công nghệ mới phát triển nhanh
Trong bối cảnh cuộc Cách
Khoa học, công nghệ, đổi lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, chưa tương xứng với vai trò là chóng đòi hỏi các nước phải luôn
mạng công nghiệp lần thứ
mới sáng tạo và giáo dục đào tạo là con đường ngắn nhất để đạt quốc sách hàng đầu của khoa học, sẵn sàng điều chỉnh chính sách và
4, đứng trước yêu cầu
đang được coi là quốc sách hàng mục tiêu góp phần phát triển đất công nghệ. Chính sách thu hút, thích ứng kịp thời.
nhiệm vụ trong giai đoạn
đầu, là đột phá chiến lược trong nước nhanh và bền vững. trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh các Đáng chú ý, nhiều nội dung
phát triển mới của đất
phát triển đất nước và bảo vệ Tổ Có thể thấy, các chủ trương nhà khoa học còn hạn chế. Cơ chế xuất phát từ tình hình thực tiễn
nước, thể chế về khoa học
quốc, nhất là trong thời kỳ đẩy của Đảng, các chính sách của quản lý đối với hoạt động khoa hoặc là thông lệ quốc tế trong hoạt
công nghệ một mặt đang
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại Nhà nước đều đã khẳng định học và công nghệ còn mang tính động khoa học và công nghệ chưa
bộc lộ những bất cập,
hóa đất nước và hội nhập quốc tế khoa học, công nghệ và đổi mới hành chính nhà nước và nhẹ về được bổ sung, cập nhật vào Luật
những điểm nghẽn cần
sâu rộng. sáng tạo là đột phá chiến lược, là quản trị phát triển… Khoa học và công nghệ 2013.
tháo gỡ; mặt khác chưa tạo
Tại hội nghị về “Hoàn thiện động lực quan trọng để thúc đẩy Các chuyên gia cũng chỉ rõ Bộ Khoa học và Công nghệ
được động lực, nguồn lực,
thể chế thúc đẩy phát triển khoa tăng trưởng phát triển. những bất cập nổi bật của hệ cũng chỉ rõ những quy định chưa
chưa có các giải pháp
học, công nghệ và đổi mới sáng TS. Phan Chí Hiếu, nhấn thống pháp luật hiện hành về phù hợp trong Luật Khoa học và
mang tính đột phá để thúc
tạo” tháng 11/2024, TS. Phan Chí mạnh trong những năm qua, khoa học, công nghệ và đổi mới công nghệ 2013, như: vấn đề giao
đẩy sự phát triển mạnh mẽ
Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng sáng tạo, chưa đáp ứng được sự quyền sở hữu kết quả khoa học,
của khoa học công nghệ và
Khoa học xã hội Việt Nam, nêu Chính phủ, các bộ ngành liên phát triển mạnh mẽ của khoa công nghệ có sử dụng ngân sách
đổi mới sáng tạo để khoa
rõ: Đảng và Nhà nước luôn quan quan đã ban hành nhiều văn bản học, công nghệ. nhà nước cho cơ quan chủ trì theo
học công nghệ thực sự trở
tâm, chú trọng xây dựng các chủ quy phạm pháp luật quan trọng Theo Bộ Khoa học và Công cơ chế tự động; vấn đề tập trung
thành quốc sách hàng đầu”.
trương, đường lối và cụ thể hóa nhằm xây dựng và từng bước nghệ, quá trình triển khai thi nguồn lực chủ yếu cho các
38 KINH TẾ VIỆT NAM | Số 4+5 | Ngày 27/1 - 9/2/2025 www.vneconomy.vn