Page 19 - Báo Phú Yên - Số Tết Âm Lịch
P. 19
uân
X ẤT TỴ
Tiền cổ - PHÚ YÊN, VÙNG ĐẤT GIÀU TRUYỀN
THỐNG LỊCH SỬ VÀ VĂN HÓA,
KHÔNG CHỈ HẤP DẪN DU KHÁCH
iền cổ được tìm thấy trên BỞI VẺ ĐẸP HOANG SƠ CỦA BIỂN
đất Phú Yên, dù ít được Dấu ấn CẢ, NÚI NON MÀ CÒN ẨN CHỨA
công khai rộng rãi so với NHỮNG BÍ MẬT LỊCH SỬ ĐƯỢC HÉ
Tcác di sản khác, nhưng lại LỘ QUA NHỮNG HIỆN VẬT QUÝ GIÁ,
chứa đựng những câu chuyện thú TRONG ĐÓ CÓ TIỀN CỔ.
vị về quá trình giao thương, phát
triển kinh tế và sự giao thoa văn thời đại xưa
hóa xuyên suốt chiều dài lịch sử của
vùng đất này.
đại phong kiến Việt Nam và cả tiền
ẨN TRONG LÒNG ĐẤT THIÊN LÝ giấy từ các quốc gia khác.
Đến thời điểm hiện nay, Phú Yên Theo ông Nguyễn Hữu An, việc
là một trong những địa phương phát phát hiện một lượng lớn tiền cổ ở
hiện được một khối lượng tiền cổ Phú Yên minh chứng cho sự giao
kim loại nhiều nhất trong cả nước lưu buôn bán sôi nổi của vùng đất
với hơn 1,4 tấn. Việc phát hiện tiền này với bên ngoài. Hầu hết địa
cổ diễn ra nhiều nhất vào những điểm phát hiện tiền cổ phân bố ở
năm 2000-2004, rải rác ở các huyện. lưu vực sông Ba, con sông lớn nhất
Địa điểm phát hiện đầu tiên tại thôn khu vực Nam Trung Bộ, là tuyến
Đông Phước, xã Hòa An, huyện giao thông đặc biệt quan trọng nối
Phú Hòa vào tháng 7/2000, với số thông với vùng Tây Nguyên. Điều
lượng khoảng 250kg; kế đến là thôn này cho thấy đây là con đường giao
Hà Giang, xã Sơn Giang, huyện thương nối liền vùng cao nguyên
Sông Hinh vào tháng 3/2001, với với vùng đồng bằng ven biển trong
235kg. Tiếp theo là tại các xã Sơn lịch sử. Những nơi phát hiện được
Hà, Hòa Kiến, Hòa Định Đông, Hòa rất nhiều tiền cổ là những tụ điểm
Phong, An Chấn... và cả trên đường dân cư hình thành từ lâu đời gắn với
Nguyễn Thái Học, ngay trung tâm hoạt động giao thương buôn bán
TP Tuy Hòa. dọc theo sông Ba. Trong đó, Đông
Ông Nguyễn Hữu An, Giám đốc Phước nằm gần cửa biển, có thể
Bảo tàng tỉnh cho biết: Việc phát đã từng đóng vai trò là một thương
hiện tiền cổ tại các địa điểm trên cảng; còn Hà Giang nằm về phía
thường diễn ra một cách tình cờ. thượng nguồn với vai trò như một
Nhiều người dân trong quá trình làm vị trí trung chuyển hàng hóa quan
ruộng, xây dựng nhà cửa hay khai Tiền cổ được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh. Ảnh: THIÊN LÝ trọng.
quật các công trình cổ đã vô tình “Những đồng tiền cổ không chỉ
tìm thấy những đồng tiền cổ có niên tiếp nhận được, thông qua xử lý và CHỨA ĐỰNG GIÁ TRỊ LỊCH SỬ, là những vật phẩm mang giá trị
đại khác nhau, từ tiền xu cho đến phân loại bước đầu, Bảo tàng tỉnh VĂN HÓA ĐẶC TRƯNG vật chất, mà còn là những chứng
tiền giấy của các triều đại khác nhau đã sưu tập được 161 hiệu tiền. Trong Tiền cổ trên đất Phú Yên đa dạng tích lịch sử sống động, phản ánh
được đựng trong những hũ sành, đó có 34 hiệu tiền của các triều đại về chất liệu, hình thức. Tiền được quá trình hình thành và phát triển
không trường hợp nào còn nguyên phong kiến Việt Nam từ triều Lý đến đúc chủ yếu bằng hợp kim: đồng, KT-XH của vùng đất này. Chúng là
vẹn. Mặt khác, do nằm lâu ngày triều Nguyễn; 68 hiệu tiền có xuất kẽm, chì, thiếc..., trong đó đồng là minh chứng cho sự giao lưu thương
trong lòng đất nên phần lớn tiền cổ xứ từ Trung Quốc và 2 hiệu tiền của nguyên liệu chính. Trên mại, sự ảnh hưởng của các nền văn
đã bị oxy hóa và kết dính thành khối, Triều Tiên là Hải Đông Thông Bảo bề mặt mỗi hóa khác nhau và sự biến thiên của
nhiều trường hợp không đọc được và Triều Tiên Thông Bảo. Còn lại là hệ thống tiền tệ qua các thời kỳ”,
hiệu tiền. các hiệu tiền không thể tra cứu và ông An nhấn mạnh.
Hiện trong số tiền cổ bảo tàng xác minh được xuất xứ, niên đại. Tiền cổ nói chung và tiền Tham quan tiền cổ ở Bảo
cổ phát hiện ở Phú Yên nói riêng tàng tỉnh, chị Nguyễn Thị Cúc
là di sản văn hóa chứa đựng nhiều ý (phường 9, TP Tuy Hòa) bày
nghĩa. Việc bảo tồn và nghiên cứu tiền tỏ: “Tôi rất ấn tượng với
cổ ở Phú Yên là vô cùng cần thiết, không những hiện vật quý giá này.
chỉ phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, Thiết nghĩ, cùng với việc thu
tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, các hoạt động thập, bảo quản và trưng bày,
KT-XH của cả nước hay một vùng đất, mà còn Bảo tàng tỉnh cần tăng cường
góp phần giáo dục truyền thống, nâng cao tuyên truyền để mọi người
nhận thức của cộng đồng về giá trị lịch dân cùng chung tay bảo vệ di
sử văn hóa của quê hương. sản văn hóa đặc biệt này, góp
Giám đốc Bảo tàng tỉnh phần làm giàu thêm kho tàng văn
Nguyễn Hữu An hóa của cả nước”.
“Tiền cổ nói chung và tiền cổ
đồng tiền phát hiện ở Phú Yên nói riêng là
có đúc nổi 4 chữ Hán, di sản văn hóa chứa đựng nhiều ý
trong đó có 2 chữ là niên hiệu của vị nghĩa. Việc bảo tồn và nghiên cứu
hoàng đế thời kỳ đã đúc ra nó. Chữ tiền cổ ở Phú Yên là vô cùng cần
biểu hiện trên mặt tiền phần lớn thiết, không chỉ phục vụ công tác
là dạng chữ chân, một số ít là chữ nghiên cứu khoa học, tìm hiểu về
thảo, chữ triện. Cách đọc chữ trên lịch sử, văn hóa, các hoạt động KT-
mặt tiền đa phần là đọc dọc (theo XH của cả nước hay một vùng đất,
thứ tự: trên, dưới, phải, trái), cũng mà còn góp phần giáo dục truyền
có một số đọc dọc theo chiều kim thống, nâng cao nhận thức của cộng
đồng hồ (trên, phải, dưới, trái). đồng về giá trị lịch sử văn hóa của
Bên cạnh đó còn có tiền giấy, quê hương”, Giám đốc Bảo tàng tỉnh
Học sinh chăm chú nghe thuyết minh về tiền cổ tại Bảo tàng tỉnh. Ảnh: THIÊN LÝ phần lớn là tiền giấy của các triều Nguyễn Hữu An nhấn mạnh.
17
