Page 15 - Người Làm Báo Lâm Đồng

Đà Lạt được xác định từ đầu và
xuyên suốt là là một thành phố phục
vụ nghỉ mát, nghỉ dưỡng. Người
Pháp cũng muốn và đã tạo nên một
phố thị mang dáng dấp châu Au
giữa vùng Á Đông nhằm giúp những
người da trắng thực dân khuây khỏa
phần nào nỗi nhớ “mẫu quốc”. Điều
đó đã quyết định hình thái cấu trúc
không gian, thể loại và kiến trúc đô
thị. Là tác phẩm của các kiến trúc
sư lừng danh, những người mang
khát vọng kiến tạo, thành phố này
được quy hoạch chi tiết và qua các
thời kỳ, những bản quy hoạch được
điều chỉnh và tôn trọng. Các viên Kiến ưúcđộcđáo nhà thờ con gà Đà Lạt.
Toàn quyền Đông Dương như Paul
Doumer, Jean Baea, Albert Sarraut thủ phủ của Đông Dương, tư tưởng kiến trúc hoàn mỹ, hoàn thiện. Qua
hay Jean Decoux...dù là phục vụ chủ đạo của kiến trúc sư này là tập thăng trầm lịch sử, dù có rất nhiều
cho mục đích cai trị nhưng cũng đã trung vùng cư dân quanh các hồ. công trình mới ra đời nhưng những
góp sức ban những kế hoạch quan Theo đó, có các khu hành chính, công trình xây dựng buổi đầu vẫn
trọng trong việc phát triển Đà Lạt quân sự, bệnh viện, trường học, không thể lẫn vào đâu được. Đặc
trong thời kỳ đẩu; từ đó đã tạo nên thao trường, đồn điền, khu nhàởcủa điểm chung: nhà-biệt thự, dinh thự
diện mạo của một đô thị “có một người Âu, khu nhà ở của người Việt, và các công trình công cộng luôn
không hai” ở xứ nhiệt đới Việt Nam. khu phát triển cho người Pháp, khu có vườn hoa, cách xa nhau, có tầm
Như mẫu mực vẻ cách kiến tạo an dưỡng, khu chợ... Sau Hébrard, nhìn rất thoáng và hướng đẹp, nhìn
ra một đô thị độc đáo ở vùng Viễn còn có thêm đồ án của các kiến trúc ra rừng thông. Các công trình kiến
Đông, Đà Lạt được gọi với nhiều mỹ sư Louis G.P.Pino (1933), Mondet trúc ẩn mình giữa đói thông và chiều
danh như “vương quốc hoa”, “thành (1940) rồi J.Lagisquet (1942). Đặc cao của công trình không vượt quá
phố mộng mơ’, “thành phố trong điểm chung của các đồ án trên là tôn ba tầng bởi không muốn che khuất
rừng”..., không gian ấy là không trọng thiên nhiên, cố gắng duy trì vẻ rừng cây và không gian đô thị...
gian đa tình, đa tâm trạng. Có lẽ là đẹp của cảnh quan. Và như vậy, từ Di sản kiến trúc phối cảnh giữa
thông và hoa, là sương lãng đãng một vùng rừng núi hoang dã, nhiều thiên nhiên Đà Lạt mang dáng nét
trên đồi cao lũng thấp, là dòng suối kiến trúc sư noi tiếng thế giới thời đó kiêu sa quyến rũ. Nét kiêu sa ấy
trong xanh, mặt hồ gợn sóng hay đã thổi vào vùng đất này một linh phảng phất từ không gian khoáng
bầu khí hậu nhuốm vẻ u hoài đã hồn bằng hệ thống các công trình đạt, từ bầu khí hậu va cả từ tâm tính
tạo nên những cảm xúc ấy. Trên đạt đến độ hoàn mỹ, hoàn thiện. hiền hòa của con người. Trong một
nền tảng thiên nhiên mộng mơ đó, Đến nay, giới chuyên môn nhận lần tiếp xúc lúc còn sinh thời, KTS
con người đã “nương theo” để kiến định, có một “bảo tàng” kiến trúc Ngô Viết Thụ, người từng đạt giải
tạo một cách hòa hợp và dựng lên Pháp tại Đà Lạt, quả là không nói Khôi nguyên La Mã, đã nói với tôi:
linh hốn của thành phố bằng giá trị quá. Từ ngôi nhà tranh đâu tiên, “Nhà không thấy trọn, núi không
kiến trúc. Để xây dựng Đà Lạt, Toàn đến 10 ngôi nhà gỗ theo kiểu vùng thấy trọn, cảnh luôn ảo huyền.
quyền Paul Dumer va các nhà cai miền núi nước Pháp, năm 1930 Đà Thiên nhiên Đà Lạt thanh thoát và
trị khác đã huy động nhiều nhà quy Lạt đã có đến 398 ngôi biệt thự đồ uyển chuyển, núi nặng mà thấy
hoạch, giám sát mọi hoạt động. Họ sộ bằng bê tông cốt thép. Đến năm nhẹ. Thiên nhiên ấy phảng phất
muốn Đà Lạt là một thành phố toàn 1949, toàn thành phố đã có trên như nét vẽ thủy mặc, nét kiêu sa của
vẹn, phù hợp với dáng dấp một đô 1500 công trình, trong đó có hơn nghệ thuật Á Đông. Quan điểm của
thị vùng cao. Vào năm 1921, kiến 1000 biệt thự, dinh thự, trường học, tôi về sự tham gia của con người đối
trúc sư người Pháp nổi tiếng thế giới nhà ga, thánh đường được xem là với Đà Lạt là kiến trúc phải đi theo
Ernést Hébrard được giao nhiệm mẫu hình tiêu biểu củạ nền kiến trúc thiên nhiên, không được phá vỡ
vụ thiết lập đó án quy hoạch Đà Lạt. Pháp cuối thế kỷ 19. Điều độc đáo là bố cục của Tạo Hóa”. Không gian
Thực hiện ý đồ của nhà cầm quyền không có biệt thự nào giống biệt thự Đà Lạt đã tạo nên và sở hữu một
đương thời là xây dựng Đà Lạt thành nào, mỗi công trình là một tác phẩm nỗi buồn trong lành. Dáng nét ảo

NGO0I ÙM BÁO ÙM DÔNG 13