Page 39 - Tài nguyên & Môi Trường - Số Tết Âm Lịch

39
baotainguyenmoitruong.vn

Muâa gioá thúm hûúng àêët n Nhaâ thú ÀOAÂN VÙN MÊÅT

him choác chuyïìn caânh rñu rñt, gioá biïín. Hûúng võ êëy trong laânh, tinh khöi nhû
hûúng hoa doi dòu dõu thanh núi chöën chön nhau cùæt röën. Trong chuyïën ài
thanh, caãm giaác moåi giaác quan àêìu tiïn cuãa töi àïën xûá hoa vaâng, töi tûâng àöëi
C chaåm àûúåc caã vaâo muâi non núát diïån vúái möåt trêån öëm lay lùæt vaâ bao nöîi êu lo
trïn nhûäng phiïën laá coân nguyïn sùæc tia tña àeâ nùång. Khöng baách böå, khöng tùæm biïín,
mûúát maát. Chêåm bûúác ra ban cöng, thû thaái khöng vui chúi, khöng ùn uöëng liïn hoan…
ngùæm chiïëc töí maâ gia àònh chim àaä rúâi ài coân töi thûúâng nùçm nhòn ra ö cûãa hoùåc cuâng lùæm
laåi dêëu êën bònh yïn, nheå nhoäm. Xuên, muâa ra túái ban cöng, àûáng caånh chiïëc töí chim
gioá thúm hûúng àêët. Luön rûng rûng möîi khi tröëng röîng. Röìi caãm xuác bònh yïn, vöî vïì nheå
àûúåc thûác giêëc úã Àöìi Thúm, möåt àõa danh nhaâng xêm lêën, ve vuöët, laâm dõu dêìn sûå moãi
thuöåc Tuy Hoâa, Phuá Yïn. mïåt, uã ï tûúãng nhû chó chúâ con ngûúâi buöng
ÚÃ miïìn àêët àêìy nùæng gioá naây, xuên laåi xuöi thò seä ngêåp àêìy dêìn.
ngêåp traân nhûäng sùæc vaâng vaâ xanh. Hoa Thiïn nhiïn röång múã baân tay vúái ta, ngay
vaâng thïm vaâng, laá xanh thïm xanh, dêîu caã khi ta húâ hûäng quay goát. Cöë nhêëc ngûúâi
chön chên giûäa muön truâng caát trùæng. Hoa dêåy, men theo con àûúâng döëc, nghe àûúåc
laá ruát caån mònh, thùng hoa, khao khaát àïën tiïëng chim, tiïëng laá caânh chaåm vaâo nhau khe
kiïåt cuâng. Ai vñ Àöìi Thúm nhû miïìn cöí tñch kheä. Thónh thoaãng möåt chuá chim tûâ luâm cêy
cuäng chùèng sai. Ngoaâi hoa laá böën muâa nguát buåi àêåp caánh chêåp chúân. Röìi kia nûäa, cûá ài
ngaát, phña Bùæc ngoån àöìi naây muöng thuá coân túái möåt khuác quanh laåi gùåp luä gaâ rûâng daån dô
quêìn tuå, naâo àaâ àiïíu, hûúu sao, heo rûâng, kiïëm ùn, daáng veã thêåt ung dung, thong thaã.
cûâu, thoã, chim trô, gaâ löi... Ngûúâi kiïën taåo khu Àûáng trïn Àöìi Thúm seä nhòn thêëy nuái Choáp
naây àaä khoanh vuâng àêët laânh àïí muöng thuá Chaâi, ngoån nuái maâ ngûúâi xûá Nêîu vñ nhû chuá
cuâng höåi ngöå, àïí vaâo nhûäng buöíi chiïìu xuên ruâa meå àang boâ ra biïín, coân ruâa con laâ nuái
nùæng coân rúi rúát, vaâi cuåm mêy leã boáng cuöëi Nhaån. Xa xa laâ biïín thùèm muön truâng, ngay
trúâi, bïn nhûäng boáng àeân àûúâng àûúåc thùæp dûúái thung luäng thêëp thoaáng tûâng maái nhaâ
súám, laåi nghe xön xao tûâ nhûäng löëi ài, buåi Nhûäng àûáa treã xûá hoa vaâng coã xanh luáp xuáp lö nhö. Vûâa gùåp hoang vu, vûâa nghe
cêy, baäi coã. Mêëy ai ngúâ àûúåc, vuâng nuái àöìi êëm aáp. Thiïn nhiïn röång múã vaâ quï hûúng
toaân caát khö, soãi àaá, vöën chó coá baåch àaân, nïn cö hay vúâi treã con vaâo chúi vaâ cho baánh, Àoaân àaåi biïíu Thanh niïn Giaãi phoáng… Traãi cuäng gêìn kïì. Trong phuát chöëc, Àöìi Thúm
dûáa daåi, cêy gai buåi… baám truå trûúác àêy giúâ keåo. Tuy Hoâa ngaây àoá laâ möåt thõ xaä ngheâo qua nhiïìu vai troâ, võ trñ cöng viïåc quan troång, hoâa vaâo kyá ûác töi, khoãa lêëp trong töi caái ranh
trúã thaânh khu rûâng cöí tñch. Nhûäng loaâi hoa maâ trêìm êëm nhûng dû hêåu. öng vêîn kiïn trò theo hoåc úã nûúác ngoaâi lêëy giúái giûäa quï mònh vaâ quï hûúng ai àoá. Böîng
àeåp, cêy traái ngon tûâ moåi vuâng miïìn cuãa àêët Lûu truá, gheá thùm maãnh àêët naâo, ngûúâi hoåc võ Tiïën sô vaâ hoåc haâm Giaáo sû. Coá cú höåi nhúá, trïn ngoån àöìi maâ quï töi goåi laâ nuái Cha
nûúác vaâ caã tûâ nûúác baån àûúåc chuyïín vïì, ta cuäng thûúâng khön nguöi nghô vïì chuã nhên àùåt chên túái nhiïìu vuâng miïìn tûúi àeåp cuãa cuäng giùng giùng àêìy cêy dûáa daåi, rêët nhiïìu
chùm soác möåt caách cöng phu vaâ nhêîn naåi. cuãa noá. Chùæc chùæn phaãi laâ nhûäng con ngûúâi àêët nûúác vaâ thïë giúái, niïìm trùn trúã lúán nhêët ngöi möå chûa biïët tïn tûâ thúâi chiïën tranh coân
Thoaãng hûúng nuái àöìi coân chaåm àûúåc vaâo àön hêåu, taâi trñ, nhaåy caãm múái coá thïí biïën cuãa öng laâ laâm sao àïí miïìn àêët hoa vaâng vúái úã laåi, dên laâng quy têåp thaânh haâng thaânh löëi,
caã muâi göî hûúng, dêìu gioá, sao àen… möåt miïìn àêët cöîi cùçn, hoang vu trúã nïn àêìy nhûäng Baäi Xeáp, Gaânh Öng, Gaânh Àaá Àôa, cuäng tòm caách àûa nûúác lïn àöìi, tröìng hoa
Thúâi àöíi múái, caã gia àònh töi àaä sûãa soaån sûác söëng. Dêëu êën cuãa Àöìi Thúm gùæn liïìn vúái Àêìm Ö Loan, Àaá Bia, Nhaån Thaáp, Choáp sim tñm, mêîu àún…
vaâo Tuy Hoâa àõnh cû. Cuöåc söëng nhiïìu biïën tïn vúå chöìng Giaáo sû, Tiïën sô khoa hoåc Trònh Chaâi… thoaát khoãi caãnh ngheâo khoá, xûáng vúái “Gùåp mùæt thuyïìn treo trïn Thaáp Nhaån/
àöång, sau naây chó gia àònh baác vaâ cêåu ruöåt Quang Phuá vaâ Thaåc sô Huyânh Thõ Kim nhûäng ûu aái taåo hoáa àaä ban tùång. Vúå öng, Boáng phûúång hoaâng giaáng xuöëng Ö Loan/
töi úã àoá. Nhûäng ngaây thú nhoã, töi tûâng àûúåc Hûúng. Hoå àaä cuâng nhau traãi qua bao chùång möåt ngûúâi phuå nûä rêët àeåp vaâ giaâu tû chêët kïí Cún dêu bïí baâng hoaâng nïn Àaá Àôa/ Söng
àöi bêån theo meå vaâo Tuy Hoâa àïí thùm àûúâng gian lao, bïìn bó àïí cuâng nhau cöëng rùçng, öng tûâng thuyïët phuåc baâ bùçng cêu noái: Àaâ Rùçng thêëm thña niïìm riïng/ Tûâ chên trúâi
ngoaåi. Ngoaåi úã vúái gia àònh baác caã trong möåt hiïën, saáng taåo, laâm giaâu coá, thú möång thïm “Caã cuöåc àúâi anh ài laâm caách maång, anh soáng trùæng àaä cêët lïn/ Giêëc möång cuä suöët àúâi
ngöi nhaâ têåp thïí nhoã nùçm caách àûúâng taâu cho maãnh àêët Tuy Hoâa maâ coá leä rùçng, chó chûa laâm àûúåc gò nhiïìu cho quï hûúng. Thöi coân run rêíy/ Lúâi heån ûúác Àöìi Thúm nùm êëy/
chûâng trùm meát. Caã khu têåp thïí coá vaâi chuåc nhûäng traái tim, têm höìn àuã lúán múái dung thò em vïì quï anh àêìu tû laâm möåt caái gò àoá. Mang daåt daâo kïët töí giûäa ngaân mêy”. Töi àaä
ngöi nhaâ, àûúåc dûång lïn bùçng tûúâng tre àan, chûáa nöíi möåt tònh yïu sêu nùång cho àêët vaâ Anh rêët biïët ún em”. Thïë nhûng, caã baâ vaâ viïët nhûäng vêìn thú êëy, khi àûúåc thiïn nhiïn
phïn coát eáp vaâ maái tön. Ngaây êëy caã xoám phöë ngûúâi xûá hoa vaâng àêët cöîi naây. Giaáo sû Trònh moåi ngûúâi àïìu khöng ngúâ öng seä choån Àöìi xoa dõu vöî vïì. Khi nhúá àïën nhûäng con ngûúâi
núi ngoaåi vaâ gia àònh baác töi úã chó coá hai nhaâ Quang Phuá sinh nùm 1940 úã xaä An Chêën, Thúm - núi hoang daåi chûa ai tûâng àïí mùæt - nhû vúå chöìng Giaáo sû Trònh Quang Phuá àaä
àûúåc xêy bùçng gaåch, àoá laâ nhaâ baác Àiïìu laâ huyïån Tuy An, tónh Phuá Yïn. Khi múái 12 thay vò nhûäng maãnh àêët vaâng ven biïín úã khöng quaãn khoá khùn, thaách thûác laâm cho
giaám àöëc nhaâ maáy böng súåi Tuy Hoâa vaâ nhaâ tuöíi, öng àaä laâm liïn laåc cho xaä àöåi maâ cha thaânh phöë Tuy Hoâa, núi gùæn boá vúái tuöíi thú caát núã hoa. Àïí ngûúâi àïën xûá hoa vaâng coá
cö Chung laâm nhên viïn tröng nom barie mònh laâ chñnh trõ viïn. 15 tuöíi, öng gia nhêåp öng. Bao nhiïu nùm vúå chöìng öng cuâng caác nhûäng buöíi saáng thûác giêëc, duâ àau öëm hay
àûúâng taâu. Töi luön nhúá àïën hai ngöi nhaâ thiïëu sinh quên, têåp kïët ra Bùæc. ÚÃ miïìn Bùæc, cöång sûå khöng ngûâng caãi taåo, nêng cêëp, laâm khoãe maånh, vêîn caãm tûúãng bònh minh àaä
naây, búãi thûúâng xuyïn àûúåc baác chúã xe àaåp öng hoåc têåp tu dûúäng, trúã thaânh möåt nhaâ cho Àöìi Thúm trúã nïn hêëp dêîn hún, àïí choaâng mêåt ngoåt àêìy cêy. Àïí nhûäng bûúác
hoùåc dùæt böå àïën àoá. Duy nhêët caã khu phöë chó baáo, möåt nghïå sô nhiïëp aãnh tïn tuöíi vaâ tûâng thaáng ngaây du khaách trong nûúác vaâ quöëc tïë chên xa xöi duâ moãi mïåt, àúán àau vêîn caãm
nhaâ baác Àiïìu coá ti vi nïn baác thûúâng lui túái laâ phoáng viïn chiïën trûúâng úã caác vuâng àêët àûúåc thûúãng thûác traãi nghiïåm quyá giaá “Saáng giaác thaãm hoa vaâng nêng nhûäng giêëc hiïìn
àïí xem vaâ cho chaáu baám caâng ài cuâng. Nhaâ lûãa Khu 4, Trõ Thiïn. Nùm 1968, tûâ chiïën tùæm biïín, töëi nguã dûúái taán rûâng”… hoâa tröîi dêåy. Vaâ möîi nhõp soáng truâng truâng
cö Chung úã gêìn nhaâ baác hún, möîi lêìn ngoaåi trûúâng Khe Sanh trúã vïì, öng àûúåc cûã ài dûå Phaãi rêët lêu röìi, töi múái àûúåc ngûãi muâi hoa tay vêîy trong nhõp nhúá thûúng, thöín thûác vúái
coäng chaáu ài mua quaâ saáng àïìu qua nhaâ cö Àaåi höåi Thanh niïn Sinh viïn Thïë giúái trong doi núã trong àïm, muâi laá khö àang àúm vaâo Tuy Hoâa.q