Page 29 - Tạp chí Sức Khoẻ Trẻ Em

SỨC KHỎE

Hiệu quả của mô hình

can thiệp sớm denver

Nguyễn Thị Thanh Hương

Mô hình can thiệp sớm Denver có gì khác biệt vui vẻ và hiệu quả, phù hợp với từng giai đoạn phát
đối với các chương trình can thiệp thông thường triển của trẻ.
hiện nay dành cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ (RLPTK)? Hiệu quả của việc áp dụng ESDM
Mô hình can thiệp sớm Denver Một trường hợp điển hình bé H.M.Đ đến
Mô hình can thiệp sớm Denver (Early Start với Trung tâm S.M khi mới 2 tuổi 4 tháng, bé từ
Denver Model - ESDM) được thiết kế chuyên biệt chối mọi giao tiếp, luôn úp mặt xuống sàn nhà.
dành cho trẻ RLPTK, với cách tiếp cận khéo léo và Khi không vừa ý, bé la hét có lúc đập đầu xuống
tinh tế từ những bước đầu. sàn đến bầm cả trán. Các giáo viên S.M đã dùng
ESDM là một phương pháp can thiệp mang phương pháp tiếp cận theo Denver là theo trẻ, cho
tính khoa học bao gồm sự kết hợp lý thuyết của trẻ những đồ mà trẻ thích, chơi theo cách của trẻ,
các phương pháp như mô hình Denver gốc, ABA, bắt chước trẻ…khơi gợi thêm từ, cử chỉ điệu bộ, mở
Floortime, PRT, DIR…đã có bằng chứng kiểm ng- rộng hoạt động để giúp trẻ tham gia, rồi đưa dần
hiệm thông qua các nghiên cứu về hội chứng tự kỷ các mục tiêu vào dạy trẻ. Sau hai tháng H.M.Đ đã
và nghiên cứu về sự phát triển. Phương pháp này giảm dần các hành vi và bắt đầu nói.
độc đáo ở cách nó kết hợp kiến thức từ các ngành Không chỉ tập trung vào làm việc trực tiếp
khoa học khác nhau (bao gồm khoa học phát triển, với trẻ, các giáo viên đặc biệt chú ý đến việc đồng
phân tích hành vi ứng dụng, khoa học thần kinh xã hành cùng phụ huynh để tối ưu hóa các cơ hội học
hội - cảm xúc) để thúc đẩy sự học tập và sự phát tập tại nhà và môi trường xung quanh. Họ thường
triển của trẻ nhỏ tự kỷ. xuyên cung cấp giáo án và chia sẻ với bố mẹ H.M.Đ
ESDM đánh giá khả năng của trẻ thông qua cách tương tác với con ở nhà, cách lồng ghép các
bảng kiểm của 10 lĩnh vực kỹ năng và được đánh mục tiêu vào thông qua các hoạt động chung hàng
giá bởi đa đối tượng (giáo viên trị liệu, phụ huynh, ngày ở gia đình để trẻ có thể đạt mục tiêu ở nhiều
giáo viên lớp) và đa môi trường (ở nhà, lớp học, môi trường và nhiều đối tượng giao tiếp hơn.
phòng trị liệu, khu vui chơi…) từ đó đưa ra một Ví dụ, trẻ nói được từ “nước” sẽ sử dụng để
chương trình học phù hợp nhất đối với từng trẻ. yêu cầu nước với cô giáo cá nhân ở phòng trị liệu,
Tiếp đến cần lập ra một kế hoạch hoạt động cũng có thể sử dụng để yêu cầu “nước” với cô ở lớp
hỗ trợ mục tiêu thông qua các thói quen “hoạt học và với bố mẹ ở nhà để luôn đảm bảo sự khái
động chung hàng ngày” như ăn, ngủ, tắm, đi học, quát hoá cho trẻ. Cách tiếp cận này không chỉ giúp
học cá nhân, học nhóm, hoạt động ở khu vui chơi, trẻ ghi nhớ từ vựng mà còn đảm bảo trẻ có khả
cửa hàng ăn nhanh, siêu thị…để phát triển cho trẻ năng sử dụng từ một cách linh hoạt với từng ngữ
một cách tự nhiên nhất. cảnh khác nhau, xây dựng sự tự tin và kỹ năng giao
Việc đánh giá nhiều môi trường với sự tham tiếp cơ bản. Qua đó hướng dẫn phụ huynh cũng trở
gia của nhiều đối tượng là một cách tiếp cận toàn thành một giáo viên can thiệp tại nhà cho con góp
diện và hiệu quả. Sự đóng góp của phụ huynh, giáo phần phát triển các kỹ năng cho trẻ.
viên lớp và trị liệu viên giúp cung cấp cái nhìn đa ESDM không chỉ dừng lại ở việc giúp trẻ phát
chiều, chính xác và khách quan về sự phát triển của triển khả năng giao tiếp mà còn hướng đến mục
trẻ. Đồng thời, việc đánh giá ở nhiều môi trường tiêu lớn hơn là hòa nhập xã hội. Sau khi trẻ đã
khác nhau cho phép nhìn nhận đúng khả năng và thành công trong giao tiếp với những người lớn
nhu cầu của trẻ, giúp chương trình học trở nên linh gần gũi, trẻ từng bước tiếp cận hướng tới các mục
hoạt và phù hợp với từng cá nhân. tiêu tiếp theo như tương tác với bạn (cấp độ 2) để
Khi tổ chức các hoạt động dạy, ESDM hướng tiến dần tới sự hòa nhập của trẻ. Ví dụ đối với bé
đến sự xây dựng mối quan hệ giữa người lớn và H.M.Đ sau 6 kì giáo án (trong 1,5 năm) đã đạt ở
trẻ, giúp trẻ phát triển kết nối và dần tham gia cấp độ 3 (trên 4 cấp độ của mô hình Denver), hiện
vào hoạt động. Ngay từ đầu, ESDM giúp trẻ cảm tại bé H.M.Đ đã tương tác được với 1 nhóm bạn
thấy an toàn và thú vị từ việc tham gia vào hoạt (khoảng 8-10 trẻ), biết học theo các bạn và đôi lúc
động một cách tự nhiên và thoải mái. Sau khi thiết biết yêu cầu các bạn làm một số hành động mình
lập mối quan hệ này, người lớn mới đưa mục tiêu mong muốn.
giảng dạy vào trong quá trình tương tác, đảm bảo Mô hình ESDM đã trải qua một lịch sử phát
rằng trẻ không chỉ học hỏi mà còn phát triển các triển dài từ những năm 1980 và từng bước khẳng
kỹ năng giao tiếp, xã hội và cảm xúc (trẻ chủ động định sự hiệu quả trong quá trình can thiệp cho trẻ
thể hiện khả năng của mình, không bị áp đặt như tự kỷ. Các nhà chuyên môn đã khẳng định ESDM
phương pháp thông thường). Chỉ khi trẻ thoải mái được thiết kế riêng cho trẻ tự kỷ nhỏ, tập trung
và sẵn sàng tham gia, những mục tiêu giáo dục mới vào tất cả các lĩnh vực và kỹ năng của trẻ.
từ từ được đưa vào, tăng dần và được xây dựng ESDM chú trọng xây dựng mối quan hệ của trẻ
một cách khéo léo, thuận theo chiều hướng phát nhỏ với người khác và Hướng tới “ĐA MÔI TRƯỜNG,
triển của trẻ một cách tự nhiên nhất. Cách tiếp cận ĐA ĐỐI TƯỢNG, giảng dạy TỰ NHIÊN với hàng loạt
này giúp trẻ không bị áp lực, mà thay vào đó trẻ có các HOẠT ĐỘNG CHUNG hàng ngày” đã đem lại
thể tham gia vào các hoạt động dạy học một cách hiệu quả rất cao trong can thiệp trẻ tự kỷ nhỏ. Mô hình Denver

29
Tết sẻ chia, Xuân yêu thương!