Page 12 - Pháp luật Việt Nam - Số Tết Dương Lịch

TƯ PHÁP XUẤT BẢN TỪ NĂM 1985
http://baophapluat.vn
12 Số 1-3 (9.541-9.543) ngày 1-3/1/2025
ĐỘI NGŨ LUẬT SƯ CÔNG: chức tư pháp, pháp chế đang công tác pháp
chế tại các Bộ, ngành; là viên chức, làm
việc các đơn vị sự nghiệp công lập (nghiên
cứu viên, giảng viên, giáo sư chuyên ngành
luật và trong chuyên ngành khác). Khi có
Có thể hình thành từ nguồn công chức,
vụ việc, Nhà nước trưng dụng, điều động
họ tham gia với trách nhiệm, nghĩa vụ
riêng, có chế độ thù lao thỏa đáng, kết thúc
vụ việc họ lại trở lại nhiệm vụ của một
viên chức ngành Tư pháp
công chức, viên chức bình thường. Bộ Tư
Việc hình thành đội ngũ luật pháp phối hợp với các Bộ, ngành có liên
sư chuyên trách ở các Bộ, quan tổ chức tuyển chọn để Bộ trưởng Bộ
ngành và địa phương trong Tư pháp cấp thẻ LSC.
bối cảnh hiện nay là cần thiết Tại địa phương, hình thành đội ngũ
LSC tại địa phương (LSC trung cấp ở
nhằm bảo đảm các yêu cầu
cấp tỉnh và LSC sơ cấp ở cấp huyện) từ
ngày càng cao về việc tuân nguồn là các cán bộ, công chức tư pháp
thủ và thực thi pháp luật hoặc cán bộ chuyên ngành khác (đã qua
trong quá trình xây dựng và đào tạo pháp lý và nghiệp vụ LS) đang
công tác pháp chế tại các sở, ngành và
hoàn thiện Nhà nước pháp
đội ngũ TGVPL hiện nay. Sở Tư pháp
quyền xã hội chủ nghĩa Việt phối hợp với các sở, ngành có liên quan
Nam trong giai đoạn mới. tổ chức tuyển chọn để UBND cấp tỉnh
trình Bộ trưởng Bộ Tư pháp cấp thẻ LSC
Chưa có mô hình thống nhất về tư vấn hoạt động tại địa phương.
pháp lý cho cơ quan nhà nước l Hoạt động tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp của luật sư. (Ảnh minh họa: BN) Về nhiệm vụ, quyền hạn của LSC, tùy
Luật sư công (LSC) là khái niệm đã từng vị trí của LSC trong hệ thống cơ quan
xuất hiện trong đời sống pháp lý ở Việt Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý kiến nghị đưa đề xuất hình thành chế định nhà nước, LSC có thể thực hiện các nhiệm
Nam trong thời gian gần đây với nhiều LSC vào nội dung báo cáo tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW. Đồng thời, đề xuất Chính vụ, quyền hạn như: Tư vấn pháp lý cho
cách tiếp cận khác nhau về nội hàm, ý phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan xây dựng Đề án Chính phủ và chính quyền địa phương;
nghĩa của khái niệm này. Trong đó, có hai LSC, trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt vào năm 2025. TGPL cho người dân theo quy định của
cách tiếp cận chính sau: Quan điểm thứ pháp luật; Tham gia xây dựng chính sách,
nhất, LSC là công chức, viên chức nhà về hành chính, bồi thường nhà nước và chế liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, ở pháp luật; Đại diện cho Chính phủ, các Bộ,
nước đảm nhận nhiệm vụ tư vấn pháp lý ngành, chính quyền địa phương tham gia
tranh chấp đầu tư quốc tế, xử lý hiệu quả một số lĩnh vực chuyên sâu như tài chính,
cho người có thẩm quyền trong bộ máy các vấn đề pháp lý áp dụng pháp luật phát ngân hàng, khoa học công nghệ... mặc dù giải quyết các tranh chấp quốc tế và trong
nhà nước; được cử làm đại diện giải quyết nước; Khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ
sinh trong thực tiễn, kịp thời bảo vệ lợi ích có đội ngũ cán bộ chuyên gia nhưng lại
tranh chấp hoặc tham gia tố tụng tòa án, nhà nước, quốc gia - dân tộc, quyền và lợi không được đào tạo về mặt pháp lý nên các đối tượng yếu thế, lợi ích công.
trọng tài mà một bên là Nhà nước hoặc cơ Về quyền, LSC có quyền như công
ích hợp pháp, chính đáng của cá nhân, tổ không phát huy được khả năng của họ
quan nhà nước trong nước hoặc quốc tế; chức và doanh nghiệp. trong việc tư vấn pháp lý chuyên ngành. chức, viên chức nhà nước, được hưởng các
tham gia tư vấn, hỗ trợ bảo vệ người yếu chính sách, đãi ngộ đặc thù để bảo đảm thu
Các tồn tại, hạn chế nêu trên là do chưa Đặc biệt, đội ngũ cán bộ làm công tác
thế (trợ giúp pháp lý - TGPL) trong các vụ có mô hình thống nhất về tư vấn pháp lý giải quyết tranh chấp tại các cơ quan của hút và yên tâm cống hiến trong bộ máy nhà
việc về dân sự, hình sự. nước, được luân chuyển để có kinh nghiệm
cho lãnh đạo cơ quan nhà nước trong tổ Việt Nam thường làm việc theo chế độ
Quan điểm thứ hai, LSC là những LS chức thi hành pháp luật. Thực tế cho thấy kiêm nhiệm, số lượng tương đối ít và thực tiễn từ Trung ương về địa phương và
thuộc khu vực tư nhân, cung cấp dịch vụ ngược lại. Đồng thời, LSC có các quyền
hoạt động tổ chức thi hành pháp luật chính thường xuyên biến động, dẫn tới tình trạng
pháp lý cho các nhóm “yếu thế” trong xã là sự vận hành chức trách của người có quá tải trong một số thời điểm; đồng thời trong hoạt động nghề nghiệp như LS tư và
hội trong các quan hệ tranh chấp. Thực tiễn các quyền đặc thù khác (do Chính phủ ban
thẩm quyền trong cơ quan nhà nước nhằm gây ảnh hưởng tới công tác đào tạo, bồi
ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới, thực hiện quy định pháp luật trong phạm hành); được hưởng chế độ thù lao trong
trong xã hội còn có nhiều đối tượng không dưỡng. Đội ngũ này ít được tham gia tranh thời gian thực hiện nhiệm vụ LSC; được
vi chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn tụng trong các cơ chế giải quyết tranh chấp
đủ điều kiện tiếp cận các dịch vụ LS trong vị mình. Đây là công việc đòi hỏi có kiến thực hiện chức năng LSC không chỉ trong
quá trình giải quyết tranh chấp nên chính trong nước cũng như quốc tế, chuyên viên phạm vi quản lý của cơ quan, đơn vị đang
thức chuyên môn pháp lý cũng như nhuần tư vấn pháp lý thiếu kỹ năng tranh tụng.
sách TGPL sẽ tạo thuận lợi hơn cho các đối nhuyễn kỹ năng, nguyên tắc áp dụng pháp công tác mà có thể được thực hiện theo yêu
tượng này được bảo vệ quyền và lợi ích Trong khi đó, cơ chế thuê đội ngũ LS ở bên cầu của các cơ quan trong bộ máy nhà
luật. Tuy nhiên, pháp luật chưa quy định ngoài tư vấn, tham gia giải quyết tranh
hợp pháp theo quy định của pháp luật. rõ, đầy đủ điều kiện cần thiết để thực hiện nước. Cùng với đó, LSC có các nghĩa vụ
Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược chấp của cơ quan nhà nước hoặc Chính trong hoạt động nghề nghiệp như LS tư và
mà tùy thuộc vào cách thức sử dụng đến phủ Việt Nam tuy đã được thực hiện nhưng
và Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp), trong đội ngũ cán bộ tư pháp, pháp chế trong có các nghĩa vụ đặc thù khác như chấp
tổ chức bộ máy các cơ quan hành chính còn nhiều bất cập trong điều kiện hiện nay. hành sự quản lý, giám sát của đơn vị mình
từng cơ quan, đơn vị. Đội ngũ trợ giúp viên pháp lý
Việt Nam hiện nay đã hình thành các cơ Bên cạnh đó, mô hình tổ chức ở một số theo quy chế công chức, công vụ và giải
quan, đơn vị, đội ngũ pháp chế thực hiện (TGVPL) ở các địa phương là những quyết công việc pháp lý theo ủy thác, phân
cơ quan chưa thống nhất; trình độ, năng lực người có kiến thức pháp luật, được đào tạo
các chức năng liên quan đến công tác pháp của đội ngũ những người làm công tác công; không được tham gia các dịch vụ
luật, trong đó có các nhiệm vụ có thể được bài bản. Song, phạm vi chức năng, nhiệm pháp lý được trả lương, làm việc bán thời
pháp chế chưa đồng đều, kiêm nhiệm
coi là các nhiệm vụ của “LS Nhà nước”. nhiều nhiệm vụ tư pháp khác, nên chất vụ còn hẹp, chưa phát huy được khả năng gian; không tham gia công ty luật và các
Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ thuộc ngành Tư chuyên môn trong việc tham gia các tư vấn tổ chức dịch vụ pháp lý khác, không được
lượng tư vấn về pháp lý còn chưa cao. Một
pháp nói riêng và công tác tư pháp nói số cán bộ có năng lực thường xuyên bị luân pháp lý theo yêu cầu của chính quyền các làm LS giải quyết các công việc pháp lý
chung vẫn còn tồn tại, hạn chế nhất định, cấp, làm đại diện cho cơ quan nhà nước ngoài đơn vị.
chuyển, điều động sang các công tác khác
chưa thực sự thể hiện đầy đủ vai trò là cơ (đặc biệt ở địa phương) dẫn đến rất khó có trước Tòa án hành chính và yêu cầu bồi Với mô hình trên, chúng ta sẽ hình
quan tham mưu, “gác cổng” về mặt pháp thường nhà nước; hay bảo vệ quyền và lợi thành đội ngũ LSC chuyên nghiệp là giải
thể hình thành đội ngũ chuyên gia pháp lý
lý cho các Bộ, ngành và chính quyền các chuyên sâu. Trong khi đó, công tác pháp ích công cộng và lợi ích của Nhà nước tại pháp khắc phục hạn chế, bất cập trong
cấp và phòng ngừa, giải quyết khiếu kiện các địa phương. công tác thi hành pháp luật theo chỉ đạo
Đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ của Tổng Bí thư Tô Lâm, đáp ứng các
yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền
cán bộ làm công tác xây dựng,
xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn phát
thi hành pháp luật triển mới của đất nước; không làm phát
Trên cơ sở các yêu cầu đặt ra trong quá sinh tổ chức bộ máy và tác động đến
trình tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp
chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nhà
quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong nước khác. Đồng thời, tận dụng được đội
giai đoạn mới, các yêu cầu về tinh gọn bộ ngũ cán bộ, công chức, viên chức đang
máy nhà nước theo Nghị quyết số 18 làm công tác tư pháp, pháp chế và
NQ/TW, thực tiễn hoạt động tư pháp của TGVPL có trình độ chuyên môn cao hiện
Việt Nam và kinh nghiệm từ các quốc gia có; phù hợp với chủ trương của Đảng
trên thế giới, Viện Chiến lược và Khoa học trong việc một cơ quan, cán bộ thực hiện
pháp lý đề xuất hình thành đội ngũ LSC ở nhiều nhiệm vụ, công tác có tính liên
các Bộ, ngành và địa phương (cấp tỉnh và thông. Không những thế, hình thành chế
cấp huyện) từ nguồn công chức, viên chức định LSC sẽ tạo thuận lợi trong thiết kế
đang làm việc trong ngành Tư pháp, trong chính sách đãi ngộ phù hợp, đặc thù, đáp
đó bao gồm TGVPL hiện nay. ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ làm
Cụ thể, tại Trung ương, hình thành đội công tác xây dựng, thi hành pháp luật
l Luật sư tích cực tham gia trợ giúp pháp lý cho người dân. (Ảnh: TH) ngũ LSC của các Bộ, ngành từ các công hiện nay. T.HOÀNG