Page 13 - Báo Hà Tĩnh - Số Tết Dương Lịch

Chào Xuân 2025 VĂN HÓA - VĂN NGHỆ 12-13

THANH MINH Chi u nay c u h t, l i th Truyện ngắn
L i bung bi ng n u, l i m đ m l ng
Rạng rỡ những mùa xuân Nghi ng l ng ti n ng n gi đ ng Chiếc khăn xanh
L i nghe trong n ng th m n ng s c xu n.
Đ ng ta đi c n in d u qu n h nh
H a ni m tin vang b i ca chi n th ng TRẦN VĂN LỢI
C ng ti p b c theo d u ch n cha ng r TRẦN THỊ TÚ NGỌC

TRẦN VIỆT HOÀNG N i v ng tay ti n l n c ng th gi i Bước xuân HÁNG Chạp năm ấy trời rét buốt. giục vội vàng, tôi quên mất. Trời tối quá
M a xu n b c v o v n m Như mọi khi thì mờ sáng nào cha mà đường xa quá, làm sao để quay lại

Phía mùa xuân Chung m c t do v đ i m i Th p s ng bao nhi u l c ch i Tmẹ tôi cũng dậy đùm cơm đi cắt lấy đây. Tôi nắm bàn tay khô gầy của
bà thút thít khóc. Có phải vì thiếu chiếc
lá dong mang xuống chợ bán để thêm
nh ng ng n n i v n xanh Tr i xanh trong ph i ph i đ n b nh minh Đ n chim t ng b ng v h i vài đồng mua sắm các thứ. Thế nhưng, khăn nên bà mới lạnh thế chăng?
Tôi vội quệt nước mắt, lén lút xuống
c ng l ng ng i r i đi đ y Đ n chim bay chao nghi ng nghi ng đ i c nh T ng ch m ti ng h t sinh s i… đợt đó, bà tôi yếu lắm nên cả nhà loay bếp tìm chiếc đèn pin cũ rồi âm thầm
hoay lo thuốc thang cho bà. Mãi 27 tết
trong thanh m ch n r n Non s ng m nh m t d i r p tr i xu n nghe tiếng đụng lợn râm ran bên nhà bước ra khỏi nhà, men theo con đường
cu c t l tr c n ng chi u qu h ng M a xu n b c ra c nh đ ng hàng xóm, cha tôi nghĩ ngợi một lát rồi mòn dẫn lên dốc Chum. Mưa phùn mỗi
chuy n xe đi m i đ d u v t con đ ng Ch o ng y m i n ng Ba Đ nh trang nghi m bảo tôi chuẩn bị sáng mai đi với cha lấy lúc một nặng hạt, đường làng trơn trượt
ngập trong bóng tối mịt mùng. Gió bấc
một ít lá dong về nấu nồi bánh chưng,
l i c th m ch đ i… Kh c kh i ho n ca ng n n m vang v ng Tr i d i m u xanh khoai l a mẹ sẽ ở nhà chăm bà. rít từng hồi thốc vào mặt, lạnh buốt đến
Đ t b n hi n d ng m u m Nghe cha nói thế, tôi hồi hộp bồn tê tái. Trong màn đêm dày đặc chỉ có
s ng nay Đ t n c l c h ng con r ng ch u ti n N ng g i m i c y v n l n. chồn suốt cả ngày, chỉ mong chóng đến tiếng bước chân lép nhép và hơi thở đứt
con chim h t l i b o hi u C ng ti n l n n m tay v ph a tr c hôm sau. Mặc dù sống ở chân núi quãng của tôi hòa vào nhịp tim đang
đập dồn dập.
nhưng từ bé đến giờ tôi chỉ được giao
m gi kh ng th i đ t h ng tr m M a xu n v o th m x ng th mỗi việc chăn trâu, chưa bao giờ đi xa Bất chợt có tiếng cú rúc từ đâu đó
trong c n nh nh cu i l i n u x a đ d ng H t kh c qu n h nh ng i ca T qu c R n r ng ti ng m y reo ca quá dốc Chum vì người lớn dặn qua vẳng lên làm tôi giật cả mình. Hoảng
hốt guồng chân chạy, tôi không để ý
s ng m đ quang Đ t n c m nh r ng r nh ng m a xu n… N i s ng ng i m u s t th p bên kia là rừng hoang rất dễ bị lạc. Tôi nên vấp phải một cái rễ cây to chìa ra
dành cả buổi chiều hôm ấy ra ra vào
m y tr i th i v i v i PHONG LINH N i ngh n t m v i n hoa. vào chuẩn bị tơi nón, dây nhợ các thứ, rồi ngã lộn nhào, cả người đổ sầm
h ng c y m nh ng ch i non h đến tối mịt mới vào ăn cơm. Không biết xuống đất. Cơn choáng váng kéo đến,
ai nói mà hình như bà cũng biết. Lúc mắt tôi hoa lên, mọi thứ xung quanh
chao đảo.
s tr v nh l a h ng Ngày xuân ai hát giận thương M a xu n gh v o trang v thấy tôi mang thúng trấu vào vùi bếp để Trong khoảnh khắc mơ màng ấy,
lửa ngún suốt đêm cho ấm, bà vẫy tôi
khu n ngu i đ trong v m ng c Ng y xu n ai h t gi n th ng N ng niu tr n tr a đi m m i lại gần giường, thều thào bảo: Tết, cô vẫn kịp đan xong chiếc khăn và vắt nhiều vô kể. Cha tôi đã chuẩn bị bỗng vang lên một tiếng gọi rất khẽ:
sẵn vôi pha với nước tro bếp phết lên
màu xanh lục để quàng lên vai bà vào
ch m kh v o ti ng g i ng y x a Đ c u ca c v n v ng m t đ i D ng ch n y m m tr n gi y - Mai đi rừng lấy lá dong, Tũn quàng buổi chiều tất niên, khi cả nhà quây ống quần ống áo nên lũ vắt sợ hãi “Dậy đi, dậy đi Tũn ơi”. Tôi cố mở mắt,
nhận ra giữa màn sương nhòe nhoẹt
qua gi c m ng đ o h ng đ r Nh chi u c gi ch i v i Nh h ng l c n n xinh t i... thêm cái khăn này khỏi lạnh... quần bên nhau tạm biệt năm cũ. chẳng dám bén mảng lại gần. thoáng hiện lên gương mặt của một
Bà lọ mọ lôi từ dưới gối ra chiếc
Vừa cắt lá, cha vừa thủ thỉ kể cho tôi
Mấy ngày phép ngắn ngủi trôi qua
n ng chi u qu h ng Nh đ m h t h i ch t r i c u nguy n khăn len màu xanh lục đã xù, run run nhanh chóng, chẳng mấy chốc đã đến bao nhiêu kỷ niệm về những cái tết thời người phụ nữ còn rất trẻ, ánh mắt trìu
mến và lo lắng. Người ấy cúi xuống nhẹ
r ng r ng chi u g ng m t đặt vào tay tôi. ngày cô Dịu phải trở lại đơn vị. Sáng thơ ấu. Khi nhắc đến bà, đến cô Dịu, nhàng đặt tay lên vai như muốn lay tôi
Quê tôi nằm sâu trong lũng núi heo hôm đó, khi cô chuẩn bị lên đường, bà giọng cha trầm lại bùi ngùi. Không biết dậy. Gương mặt sao mà thân thuộc như
g i v o gi tr i nh ng m i m Nh ng i n m y c n duy n hút, đường sá quanh co, hiểm trở nên cẩn thận gấp chiếc khăn rồi nhét vào tết này bà có khỏe lại để ăn bánh tôi đã quen tự lúc nào, nét cười hiền dịu
những năm tháng ấy khó khăn thiếu
chưng cha gói nữa không. Mưa phùn
l ng m r ng l ng m nh Ch t th ng c u v , th ng ng i gi n th ng thốn đủ bề. Trẻ con đi học hầu như chỉ ba lô cho cô, giọng run run: dần thấm ướt tấm áo tơi trên vai, nhưng giống bà tôi, giống bức ảnh cô Dịu tôi
- Con cầm mà quàng cho ấm. Nghe
phía sau mấy bông cúc trắng.
n ng niu nh ng m i h ng c a ng i Nh ng i đi chuy n ng c l ng có duy nhất tấm áo lành lặn để mặc bảo trên đó mùa này sương giá lắm. hơi ấm của chiếc khăn len làm tôi ấm Giật mình tỉnh khỏi cơn chập chờn
su t bao m a n i o c n v n nguy n Bao n m xu i ng c tha h ng tr v ngoài, đến mùa đông rét quá thì chống Cô Dịu nhẹ nhàng nắm lấy tay bà, lòng hơn. Mỗi lần cảm thấy lạnh, tôi lại mơ hồ, tôi mới biết mình vừa trượt chân
chịu bằng cách độn thật nhiều áo rách mắt chợt ngân ngấn nước: kéo khăn lên che kín mũi, hít sâu ngã xuống con mương ngay bên
hương dầu gió, hương trầu thuốc quen
- Nhưng con đan chiếc khăn này là
m gi nh n đ a con c a m nh bên trong. Người lớn ra đồng thì chằm để tặng mẹ mà… thuộc của bà. đường, bùn xộc vào nghẹt mũi. Mất một
áo tơi để khoác. Bà tôi có chiếc khăn
c n nh phi n li p m t đ i m t N a đ i phi u b t ly qu len này từ lâu nhưng luôn gấp lại giữ - Mẹ nhận để quàng mấy ngày tết Khi mặt trời đã lên đến đỉnh ngọn lúc mới thở được bình thường, tự nhủ
không được chậm trễ nữa, tôi lồm cồm
ngo i v n hoa tr ng H m nay v l i đ x x chi u gìn cẩn thận chứ chẳng mấy khi quàng. rồi, giờ mẹ muốn con giữ lấy. Ở nhà đã cây thì hai cha con cũng hoàn tất công bò dậy cố gắng tiếp tục bước đi. Cuối
việc. Cha cẩn thận buộc chặt từng bó lá
v ng tay y m ch t l y k c N p nh ng n kh i li u xi u Tôi biết bà quý nó lắm bởi đây không có các anh chị lo cho mẹ, chỉ cần con để nó không bị gãy, rồi bảo tôi nhanh cùng tôi cũng đến được dốc Chum.
chỉ là thứ để giữ ấm mà còn là kỷ vật
bình an là mẹ yên lòng.
Trong ánh sáng của đèn pin, tôi nhận
chuy n xe n o c ng đi v ph a m a xu n… Tr i tim đ m i, đ nhi u t i t Sắc xuân. Ảnh: ĐẶNG THIỆN CHÂN của cả gia đình. Bên ngoài tiếng còi xe thúc giục chóng trở về kẻo trời tối. Trên đường ra tảng đá quen thuộc và thoáng thấy
Tôi khẽ lắc đầu, thấy mắt mình cay vang lên, trong nhà mọi người nắm tay về, bóng chiều đã nhạt dần, từng cơn chiếc khăn len của bà vẫn nằm đó. Tôi
cay: nhau bịn rịn. Cô Dịu không nỡ trái ý bà, gió lạnh như cắt qua da thịt, con đường thở phào nhẹ nhõm.
- Cháu có áo tơi mặc rồi bà ạ. lặng lẽ ôm lấy bà thật lâu trước khi rời gập ghềnh trơn trượt sau những ngày Khi về đến nhà thì trời đã rất khuya,
Bà đưa tay vuốt ngực để kìm cơn đi. mưa dầm. Nhưng với tôi, những mệt cha tôi đang đứng bên cửa sổ, lưng như
Tản văn ON đường quen đang chìm dần vào cơn Lúc này tôi nhớ quá cha mình, nhớ đôi mắt với ho, nhìn tôi bằng ánh mắt mờ đục: Đó là lần cuối cùng tôi gặp cô Dịu. mỏi dường như tan biến khi nghĩ về nồi còng hẳn xuống bởi âu lo. Trong nhà có
gió bấc, cái rét muộn khiến cho buổi sáng dáng người mảnh. Tôi nhớ gian nhà lợp ngói màn - Trên rừng lạnh lắm Tũn à. Mang Cô vĩnh viễn nằm lại nơi biên giới sau bánh chưng xanh tươi sẽ bập bùng thêm chú Thái là bác sĩ quân y đang
Ccuối năm muốn biếng lười như con mèo và căn bếp thơm mùi khói rạ, nhớ cái rét cước tím vào đi cho bà yên tâm. một cơn sốt ác tính, giữa những ngày trong bếp lửa vào đêm giao thừa, khi cả nghỉ phép bên xóm Thượng đến khám
được nuông chiều. Lúc này hơi sương vẫn còn bàn chân, nhớ tiếng mẹ vo gạo nhìn mấy đứa em Một cơn ho khan tiếp tục kéo đến lặn lội về từng bản làng xa xôi khám gia đình quây quần bên nhau. rồi tiêm cho bà. Tôi nhẹ nhàng vòng ra
bám đầy trên chiếc chuông gió phía nhà hát, trận tranh nhau mót từng mảnh vụn của phên đường khiến bà co rúm cả người. Mẹ tôi đang chữa bệnh cho bà con. Ngày nhận lại Làng xóm dần hiện ra trong màn sau chái rửa ráy thay quần áo rồi vào
bấc lùa vào từng góc phố, quán trà đá ven đường đỏ rơi quanh chiếc khuôn gói bánh, những cặp khuấy cám lợn đầu hồi vội vã chạy vào chiếc ba lô cũ sờn của cô, bên trong là sương chiều, nhà ai cũng bận rộn bên bếp lửa hơ chiếc khăn len thật khô.
chuẩn bị cho tết, từ sân đến bếp rộn
phập phù in hình khuôn mặt sóng sánh, mơ hồ.
Có hẹn với mùa xuân Cái hơi lạnh ấy phủ kín chiếc sảo hoa quả khiến mắt non rực niềm hạnh phúc mà tôi chưa bao giờ đỡ bà, tóc tai còn vương đầy bồ hóng. chiếc khăn len màu xanh, bà tôi lau ràng tiếng cười nói. Làn khói từ bếp lửa Chờ mọi người đi ra ngoài, tôi lấy khăn
luồn vào dưới gối bà, cầu xin bà đừng
thấy lại ở hành trình cuộc đời. Vị ngọt ngào của
Bà nhét vội chiếc khăn vào tay tôi rồi ra
nước mắt. Bà biết cô đã ra đi mãi mãi
bốc lên nghi ngút, hòa cùng mùi thơm
người đàn bà bán hàng rong như đi dưới ảo ảnh,
bỏ tôi mà đi.
những giỏ hoa tươi rói mỉm cười trong cái lạnh 15 thứ đường cha mẹ ấy, của quê hương ấy đượm hiệu bảo đi ra. Tôi tần ngần một lúc rồi nhưng hình ảnh vẫn như quanh quẩn của gạo nếp, lá dong, khiến lòng tôi Giống như một phép màu, một lát
đâu đây, trong từng góc nhỏ, trong mỗi
hơn bất cứ một loại xa hoa diễm lệ nào mà bấy
mang theo chiếc khăn của bà cuộn tròn
r LÊ NHI độ càng buồn, một nét buồn đèm đẹp. nay tôi cất công kiếm tìm. vào ngực, nghe thoang thoảng mùi ngọn gió se lạnh của mùa đông. Những bỗng xốn xang, náo nức lạ kỳ. Trời sau bà tôi dần hồi tỉnh.
Tôi nhướn mắt thấy cây phượng hiu hiu đã bắt Nỗi nhớ bỗng thắt chặt ngực tôi lúc này khi thơm trầu thuốc. năm tháng về sau, mỗi khi chạm vào càng tối càng thêm buốt giá, nhưng tôi - Dịu về đó rồi à con, có lạnh lắm
đầu thay một gam áo khác, gió lung lay chiếc lá chợt nhận ra, đã bao nhiêu năm mình lỗi hẹn, đã * chiếc khăn, bà như thấy lại gương mặt biết ở nhà, bà và mẹ vẫn đang mong không?
như giai điệu Boston chầm chậm ru tâm hồn bao nhiêu cái Tết cứ vội vã trở về để rồi lại vội vã Chiếc khăn len màu xanh lục cũ sờn tươi cười, đôi mắt sáng của cô ngày ngóng từng tiếng bước chân quen thuộc Tôi nắm lấy đôi bàn tay gầy guộc
người ta trầm lắng. Có vẻ chiếc áo khoác cũng đi. Thình lình tôi cũng chợt nhận ra mình chưa theo tháng năm ấy mang theo bao kỷ nào. trở về. của bà, bật khóc:
không đủ chắn đi từng đợt tái tê, gió cứ thế vô tư niệm yêu thương của gia đình tôi. Đó là * - Cháu mang chiếc khăn của cô Dịu
*
mơn man thổi ngược vào trái tim một kẻ lãng du, từng đi vào đôi mắt cha, chưa từng nhìn sâu vào khăn do cô Dịu đan tặng cho bà trong Cha con tôi lên rừng giữa mưa rét. Chúng tôi về nhà thì trời đã tối mịt. về đây rồi bà ơi. Cháu là Tũn đây ạ.
một kẻ chọn chuyến đi cuộc đời không ngừng cái lo nơi đôi vai mẹ để thấy người buồn hơn, già một lần về phép. Cô Dịu là em gái út Khi nhìn thấy tôi quàng chiếc khăn len Mẹ ra nói gì đó với cha giọng lo lắng Tay bà tôi ấm dần trở lại. Bác sĩ Thái
nghỉ, cứ đi mãi... để phút nào đó ngồi im lặng hơn, hay đôi mắt ấy chợt ánh lên hạnh phúc giản của cha tôi, làm việc tại một đơn vị màu xanh lên cổ, cha tôi hơi sững lắm. Hóa ra là từ sáng đến giờ bà bỗng quay vào khám cho bà lần nữa, nói
thấy hồn mình vô bờ, dịu dàng và đầy tình yêu dị khi thấy đứa con khỏe mạnh trở về. quân y đóng trên điểm cao vùng biên người lại một chút vì xúc động: nhiên yếu hơn, không ăn được chút gì rằng tình hình đã ổn hơn.
thương... Sân nhà hát đã bắt đầu treo cờ, đường phố giới. Lúc đó tôi còn quá nhỏ nên không - Chắc bà lo trời rét nên dành cho nữa. Tôi rửa qua chân tay rồi chạy vào. Tôi không biết điều kỳ diệu nào đã
Có lẽ mỗi chúng ta sinh ra, khi lớn lên đều tưng bừng mai, đào... những khuôn mặt bừng nhớ được nhiều, nhưng trong tâm tưởng Tũn chiếc khăn này đấy. Nhớ giữ gìn Bà tôi nhắm nghiền mắt, gọi mãi không giữ bà tôi gắng gượng ở lại đón cái Tết
chọn cho mình một cách lưu lạc riêng, như những sáng lẫn trong hối hả của dòng đời. Vậy mà nơi của mình, hình ảnh cô Dịu luôn hiện lên cẩn thận con nhé. thấy trả lời. Thấy tay bà lạnh quá, tôi cuối cùng với gia đình năm đó. Nhưng
con chim đợi trưởng thành để bay đi tám phương tôi có một khoảng lặng chiếm ngự, một cảm giác với dáng người nghiêng nghiêng bên Tôi dạ nho nhỏ rồi cắm cúi bước vội lấy khăn len quàng cho bà, thế mãi về sau này, trên những hành trình
mười hướng, thỏa chí tuổi trẻ, ngậm muôn vàn đầy ắp sự hân hoan đan xen với dư vị Tết những bếp. Nụ cười cô tươi rói, lại duyên vì có theo cha. Khu rừng ban mai âm u nhưng, sờ tay lên cổ mới biết chiếc xuôi ngược, tôi luôn giữ bên mình chiếc
khăn đã biến đi đâu mất.
khăn len màu xanh bà trao cho tôi ngày
cay đắng, đốt đam mê, tiêu hạnh phúc... rồi cũng năm nhà mẹ. Tôi nhớ, đã bao lần lỡ hẹn với mùa hai má lúm đồng tiền, bàn tay thoăn nhưng tĩnh lặng. Dưới chân, lớp lá mục
Hóa ra tôi đã bỏ quên chiếc khăn
giống như bây giờ, tôi thấy mình hanh hao như xuân quê nhà. Nghĩ vậy, tôi chạy ra ga xe lửa, kịp thoắt xoay đũa đan len để chiếc khăn tạo thành một tấm thảm dày. Cây dong lúc nghỉ chân nơi tảng đá chỗ dốc ấy. Trong cuộc đời này, luôn có những
Hương vị Tết. Ảnh: NGUYỄN THANH HẢI một cơn gió đông gầy, như đàn chim mỏi cánh mua cho mình một chiếc vé để về nhà. Tôi không cứ thế dài ra như một trò ảo thuật. Giữa là loài ưa ẩm nên thường mọc thành Chum. Lúc đó thấy cổ hơi ngứa vì muỗi điều giản dị mà khiến ta thấy ấm áp,
chờ mong ngày để tìm về tổ. muốn mình lỗi hẹn thêm một lần nào nữa. muôn vàn công việc bận bịu ngày giáp từng bụi lớn dọc bờ khe, chỗ đó muỗi chích nên tôi tháo ra để gãi. Sau cha vững lòng như thế.