Page 12 - Tự động hoá Ngày nay

Hai là, chúng ta phải giao quyền
tự chủ cao nhất cho các tổ chức
KHCN cũng như những người làm
khoa học, đó là quyền tự chủ về
biên chế, bộ máy, về tài chính, trên
cơ sở nhà nước vẫn hỗ trợ nhưng
khuyến khích các tổ chức KHCN
tự chủ, đồng thời giao cho các nhà
khoa học quyền tự chủ, quyền sở
hữu các công trình nghiên cứu khoa
học từ nguồn ngân sách nhà nước
và các nguồn ngân sách khác, được
quyền định giá khi chuyển giao kết
quả nghiên cứu do mình tạo ra cho
doanh nghiệp, hoặc góp vốn vào
doanh nghiệp, thậm chí dùng kết
quả nghiên cứu ấy thành lập doanh
nghiệp và tự điều hành doanh
nghiệp khởi nguồn (spin-off). Chỉ
Đại diện các Bộ, ban, ngành chụp ảnh lưu niệm cùng các nhà khoa học tại VCCA 2024, có như thế chúng ta mới giảm
diễn ra vào tháng 5/2024 tại Hải Phòng. Ảnh: BTC được tình trạng các kết quả nghiên
cứu khoa học phải bỏ ngăn kéo và
nhau xây dựng nền tảng cho công nghệ TĐH, để có thể không vào được sản xuất và đời sống.
áp dụng một cách phổ biến đối với tất cả các doanh Ba là, chúng ta phải hết sức quan tâm đến việc xây
nghiệp, tổ chức hoạt động trong nền kinh tế, để nâng dựng các tập thể khoa học mạnh, thông qua việc trọng
cao trình độ công nghệ chung của nền kinh tế. dụng những nhà khoa học, giao cho họ quyền được tổ
Bộ KH và CN đang hoàn thiện Dự thảo Luật KHCN và Đổi chức các dự án khoa học quy mô lớn, đặc biệt họ được
mới sáng tạo. Trong khi đó, Nghị quyết 57 vừa mới được ban tham gia, được chủ trì các dự án kinh tế lớn của quốc gia
hành. Theo ông, tình huống này đặt ra cho các nhà soạn thảo như vi mạch bán dẫn, điện hạt nhân, đường sắt cao tốc.
Dự luật KHCN mới như thế nào? Họ được quyền tập hợp nhiều chuyên gia giỏi nhất, nhà
TS. Nguyễn Quân: Tôi nghĩ, Ban soạn thảo Luật khoa học giỏi nhất, được quyền quyết định trong những
KHCN sửa đổi nên quan tâm cập nhật ngay những nội vấn đề liên quan đến nghiên cứu và ứng dụng KHCN như
hàm mới của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Theo tôi mua bằng sáng chế, mua công nghệ, mua tài liệu, tham
biết, cho tới nay, những vấn đề cơ bản của Dự thảo luật dự các hội nghị khoa học quốc tế, mời gọi các chuyên gia
đã hoàn thành, nhưng với tình huống mới của Nghị trong nước và nước ngoài để tham gia vào dự án chung.
quyết 57 vẫn còn rất nhiều nội dung cần được cập nhật Chỉ có được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm như
và chúng ta phải đưa vào thể chế hóa nghị quyết quan vậy thì các tổ chức KHCN cũng như các nhà khoa học mới
trọng này của Đảng để trở thành các quy định của pháp có thể hoàn thành được sứ mệnh của mình, đạt được kỳ
luật định hướng cho hoạt động khoa học công nghệ vọng của Đảng và Nhà nước.
trong giai đoạn từ nay đến năm 2030. Bốn là, chúng ta phải chấp nhận tính đặc thù và rủi ro
Như vậy, chúng ta phải làm sao thể hiện được ý chí của hoạt động KHCN. Nếu như chúng ta không đặt vấn
của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cũng như nguyện vọng đề về chấp nhận thất bại, rủi ro trong hoạt động nghiên
của những người làm khoa học ở Việt Nam trong Luật cứu sẽ khiến các nhà khoa học cảm thấy rất e ngại khi
KHCN sửa đổi. Theo tôi, có 4 vấn đề phải sửa đổi một tiếp cận với nguồn đầu tư của Nhà nước. Cho nên trong
cách toàn diện. Luật KHCN chúng ta phải quy định cơ chế miễn trừ trách
Một là, việc tài trợ của Nhà nước cho các hoạt động nhiệm đối với những người thực hiện những dự án, những
nghiên cứu phải theo cơ chế quỹ và thông qua các quỹ đề tài khoa học mà không đi được đến cùng, tạm coi là
phát triển KHCN của các bộ ngành từ trung ương đến không thành công. Nếu những thất bại đó không do chủ
địa phương. Chúng ta phải thay đổi những quy định cũ quan mà hoàn toàn do khách quan đem lại, ví dụ như do
của Luật ngân sách nhà nước trước đây, là dự toán kinh thị trường, địa chính trị, thiên tai,... và nhà khoa học đã
phí cho hoạt động KHCN phải được thực hiện theo cơ thực hiện đúng quy trình, đã đầu tư thời gian, công sức,
chế quỹ, tức là nó phải đáp ứng kịp thời nhu cầu nghiên toàn bộ nỗ lực của họ vào việc thực hiện đề tài, dự án, thì
cứu cũng như nhiệm vụ phát sinh của nền kinh tế, không chúng ta phải miễn trừ trách nhiệm để người thực hiện đề
nên theo quy trình xây dựng dự toán ngân sách như xây tài yên tâm trong việc nhận trách nhiệm trước Nhà nước
dựng cơ bản. và xã hội cho hoạt động nghiên cứu ứng dụng KHCN.

12 TỰ ĐỘNG HÓA NGÀY NAY | (Số 287 + 288 - Tháng 1+2/ 2025)