Page 46 - Kinh tế Việt Nam

VẤN ĐỀ
& SỰ KIỆN

QUẢN TRỊ NHÀ NƯỚC

thay đổi theo hướng
QUẢN THEO MỤC TIÊU

“Tư duy không quản được thì cấm đang khiến hệ thống luật pháp của Việt Nam chồng
chéo, trùng lắp, cài răng lược với nhiều quy định bất hợp lý. Điều này khiến nhiều hoạt
động kinh tế bị đình trệ và tắc nghẽn. Nếu không tự cởi trói thì chúng ta sẽ tiếp tục
đánh mất cơ hội để tăng tốc và phát triển thịnh vượng”, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên
Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), chia sẻ quan điểm với
a / b về Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc trước thềm Xuân Ất Tỵ 2025.
ĐẶNG HƯƠNG thực hiện

Thời gian gần đây, Tổng Bí thư nhiều “trạm kiểm soát” của nhiều Để giải quyết điểm tắc nghẽn Hiện nay, chúng ta mới phát làm theo quy trình, quy định phải
Tô Lâm nhiều lần nhắc tới thông cơ quan, bộ, ngành, mà còn làm thứ hai và thứ ba, chúng ta đã bàn triển được thị trường hàng hóa và được tháo bỏ. Theo đó, phải có một
điệp “Kỷ nguyên vươn mình của ảnh hưởng tới môi trường đầu tư về giải pháp như một luật sửa dịch vụ tiêu dùng. Những thị chương trình rà soát lại hệ thống
dân tộc”, trong đó nhấn mạnh và lãng phí cơ hội phát triển. nhiều luật, hay nghị quyết, cơ chế trường chất lượng cao hơn, cần pháp luật một cách toàn diện để
tới việc tháo gỡ “điểm nghẽn Thứ hai, chúng ta đang có quá đặc thù… nhằm tạo sự linh hoạt, thiết đối với giai đoạn phát triển nhận diện đúng và trúng các điểm
của điểm nghẽn” – thể chế. Là nhiều luật về cùng một ngành, lĩnh sáng tạo cho các dự án, địa phương mới như thị trường vốn, thị trường nghẽn, từ đó mới có giải pháp phù
chuyên gia có nhiều năm kinh vực kinh tế. Các luật này không chỉ triển khai. Tuy nhiên, đến nay khoa học và công nghệ, thị trường hợp. Việc “sửa chữa” câu chữ trong
nghiệm trong đổi mới và cải chồng chéo, mâu thuẫn mà còn những điểm nghẽn vẫn chưa được đất đai vẫn chưa thể phát triển các bộ luật thời gian qua, hay ban
cách thể chế, ông nhìn nhận “cài răng lược” trong quá trình thực tháo gỡ, các động lực phát triển đúng yêu cầu. Với nhiều điểm hành các cơ chế đặc thù chỉ là giải
như thế nào về điều này? hiện nên các hoạt động kinh tế bị cũng chưa được khai mở. nghẽn như vậy, chúng ta cần thời pháp tạm thời, tình thế trước
Thể chế là một khái niệm rất ách tắc, không thể triển khai. Tôi cho rằng nguyên nhân sâu gian từ 5-10 năm để giải quyết chứ những bức xúc của sự ách tắc, trì
rộng gồm những quy định, luật lệ Thậm chí, ngay cả các nghị định, xa chính là tư duy “không quản không thể tháo gỡ ngay trong một trệ của nền kinh tế.
định hình nên phương thức ứng xử thông tư hướng dẫn dưới luật thì được thì cấm” trong cách xây dựng sớm, một chiều. Giai đoạn trước, trong lĩnh vực
của mọi người trong mọi hoạt năm nay thế này, năm sau thế thể chế. Tư duy này dẫn tới việc bộ Đối với điểm nghẽn thứ ba, đầu tư – kinh doanh, chúng ta đã
động của đời sống xã hội. Mỗi quốc khác, nên doanh nghiệp lúng túng nào cũng có công cụ quản lý là luật điểm mấu chốt hiện nay là phải cắt bỏ được hàng trăm, hàng nghìn
gia sẽ có một thể chế riêng, được trong khâu thực hiện. lệ, rào cản và các trạm kiểm soát. phân biệt rõ thể nhân và pháp điều kiện kinh doanh bất hợp lý
quy định trong các văn bản pháp Thứ ba, gần đây, nhiều dự án Điều này vô hình trung đã chặn nhân để có hướng xử lý những dự theo kiểu “không quản được thì
luật nhằm định hướng phát triển lớn vướng về mặt pháp lý buộc dòng chảy của các hoạt động kinh án đang vướng mắc pháp lý. Trong cấm”. Công cuộc này cần được tiếp
theo mục tiêu đặt ra. phải dừng lại. Dự án này dừng thì tế - xã hội, cản trở sự đa dạng của đó, nguyên tắc quan trọng là tục bởi có một xu thế hiển hiện là
Bởi vậy, hệ thống luật lệ có ý các dự án sau đó cũng phải dừng cuộc sống và kìm hãm sự phát không làm ách tắc dòng chảy của cứ rào cản này bị xóa thì rào cản
nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm lại do không có dòng tiền. triển của cái mới. Các thủ tục hành dòng tiền, ách tắc hoạt động của khác lại mọc lên. Chúng ta cần làm
tạo ra trật tự, kỷ cương, bảo đảm Thứ tư, tâm lý sợ làm, sợ trách chính và điều kiện kinh doanh doanh nghiệp, công ty. cho quá trình đặt rào cản chậm lại,
quyền lợi và nghĩa vụ của tất cả nhiệm. Chỉ một vấn đề thôi nhưng ngày càng nhiều, cơ chế xin - cho, Đối với điểm nghẽn thứ tư, giảm tốc độ ban hành những trạm
mọi người tham gia hoạt động xã hiện nay cán bộ phải gửi công văn phê duyệt - kiểm soát gia tăng kể trong bối cảnh có quá nhiều quy kiểm soát mới. Mấy năm nay, việc
hội. Tuy nhiên, đây lại là điểm tắc đi nhiều nơi để xin ý kiến. Nhà đầu từ năm 2005 tới nay. định, nhiều trạm kiểm soát đang thiếu vắng hoạt động cải cách kinh
nghẽn nhất của Việt Nam, là “điểm tư cũng phải trình lên, trình xuống Đáng tiếc, trong khoảng thời cài răng lược thì thông điệp dám doanh đã làm các rào cản này
nghẽn của điểm nghẽn”, như lời rất nhiều lần. Dự án triển khai mãi gian dài như vậy, chúng ta lại chần nghĩ, dám làm, không tư lợi, vì bùng phát mạnh mẽ.
của Tổng Bí thư Tô Lâm. vẫn không thông, vẫn trì trệ. chừ không cải cách, không tiến mục tiêu phát triển chung cần Hiện nay, chúng ta đang nỗ lực
Nếu ví mọi hoạt động kinh tế - Vì thế, mới nói thể chế chính là lên nấc mới của kinh tế thị trường được người đứng đầu Đảng, Nhà tinh gọn bộ máy thì cũng nên soát
xã hội đang đi trên một con đường “điểm nghẽn của điểm nghẽn”. đầy đủ, hiện đại và hội nhập. Hiện nước, Chính phủ cũng như lãnh xét lại các luật, nghị định và thông
rộng 5-10 làn đường với tốc độ 100- Thực trạng này không phải chúng nay vẫn còn sự can thiệp hành đạo các bộ, ngành và địa phương tư để bỏ bớt các quy định trùng
120km/h thì điểm nghẽn thể chế ta không biết. Vừa qua, nhiều giải chính quá mức, quá nhiều vào tuyên bố rộng rãi với cam kết thực nhau trong nhiều bộ luật, các quy
đang khiến con đường ấy bị thu pháp đã được đưa ra; chẳng hạn, nền kinh tế, làm cho các thị hiện mạnh mẽ. Nội bộ cơ quan định bất hợp lý… Dựa trên tư duy
hẹp lại chỉ còn 1-2 làn đường. Với để thể chế hóa chủ trương của trường kém phát triển, không nhà nước phải tạo được phong mới, chúng ta phải chấm dứt được
lượng xe cộ ngày càng tăng mà Đảng, ngày 29/9/2023, Chính phủ phát triển hoặc phát triển méo trào làm việc hứng khởi, khơi dậy tình trạng “không quản được thì
đường lại ngày càng bị thu hẹp thì đã ban hành Nghị định số mó, đặc biệt là hệ thống thị tinh thần cho cán bộ, công chức cấm”, mở được thị trường và để thị
lẽ dĩ nhiên, mọi thứ sẽ bị chậm trễ, 73/2023/NĐ-CP về khuyến khích, trường phân bổ nguồn lực. nhằm hướng tới một kỷ nguyên trường hoạt động và tự giám sát.
ách tắc theo. Theo đó, tăng trưởng bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, phát triển mới. Củng cố những cơ quan, những
GDP của nền kinh tế cũng bị chậm dám nghĩ, dám làm, dám chịu Với những phân tích như trên, Đối với điểm nghẽn thứ nhất định chế làm cho thị trường phát
lại so với tiềm năng vốn có. Chúng trách nhiệm vì lợi ích chung. Dù theo ông, chúng ta phải tháo và thứ hai, những quy định theo triển lành mạnh. Tạo điều kiện để
ta đứng trước nguy cơ tụt hậu so vậy, tình hình cũng không có nhiều gỡ những điểm nghẽn này như kiểu “không quản được thì cấm” những xu thế mới được phát triển
với các quốc gia khác nếu không có chuyển biến. thế nào? hay “bắt người dân, doanh nghiệp” tự do hơn.
những giải pháp đột phá. Quản trị nhà nước cần thay đổi
theo hướng quản theo mục tiêu,
Vậy theo ông, đâu là giải pháp kết quả công việc. Điều này không
đột phá? mới, nhiều quốc gia trên thế giới
Nếu không lý giải điểm nghẽn đã áp dụng trước chúng ta mấy
một cách rõ ràng, đầy đủ và chính chục năm.
xác thì chúng ta sẽ không thể tạo Theo hướng này, Nhà nước
ra đột phá cho tăng trưởng, cho cần hệ thống khuyến khích đặt
những kỳ vọng mà chúng ta đã đặt mục tiêu, chứ không phải đặt ra
ra. Theo tôi, có 4 điểm nghẽn mà quy trình để đạt mục tiêu. Trong
nền kinh tế đang phải đối diện. một số trường hợp, có thể chọn
Thứ nhất, thủ tục hành chính cách tiếp cận “chọn bỏ” (nghĩa là
hiện nay do các cơ quan, bộ, ngành pháp luật cấm một số việc không
đặt ra quá nhiều, dẫn tới thời gian được phép làm). Như vậy, không
hoàn thành thủ tục dự án phải kéo cần quá nhiều bộ luật, quá nhiều
dài 4-5 năm, thậm chí có dự án lên quy định, như vậy mới có dư địa
tới 7 năm. Điều này không chỉ cho người tài, người tâm huyết,
khiến doanh nghiệp phải “xin lên, đổi mới sáng tạo và nguồn lực
xin xuống, xin ngang, xin dọc” Nhờ chuyển đổi số, nhiều thủ tục hành chính được người dân, doanh nghiệp thực hiện ngay trên môi trường mạng chảy vào Việt Nam.<

46 KINH TẾ VIỆT NAM | Số 4+5 | Ngày 27/1 - 9/2/2025 www.vneconomy.vn